31 Μαρ 2011

Σχεδόν όλα τα βρέφη πρόκειται να εμφανίσουν κάποιο ή κάποια από τα ακόλουθα προβλήματα στη διάρκεια του πρώτου χρόνου της ζωής τους.Πριν αρχίσετε να ανησυχείτε, δείτε τι μπορείτε να κάνετε για να τα αντιμετωπίσετε στο σπίτι  με τη βοήθεια του παιδιάτρου σας.
Της Αγγελικής Καρατζά, παιδιάτρου, λέκτορα Ιατρικού Τμήματος Πανεπιστημίου Πατρών
 1. Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
Τα περισσότερα βρέφη ηλικίας μικρότερης των 6 μηνών εμφανίζουν αναγωγές («γουλιές»). Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η βαλβίδα που συγκρατεί την τροφη  στο στομάχι δεν έχει ωριμάσει ακόμα. Επίσης, τα βρέφη συχνά τρώνε λαίμαργα ή δεν «ρέβονται» σωστά, με αποτέλεσμα μικρή ποσότητα γάλακτος να γυρίζει στο στόμα και περιστασιακά στη μύτη. Συνήθως δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, υπό  την προϋπόθεση ότι το βρέφος κερδίζει βάρος, δεν παρατηρείται βήχας ή πνιγμονή και οι έμετοι δεν είναι έντονοι. Το πρόβλημα βελτιώνεται από μόνο του, με την πάροδο των μηνών . Τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν είναι τα μικρά γεύματα, το συχνό ρέψιμο κατά τη διάρκεια του γεύματος, η αποφυγή πίεσης στην κοιλιά του μωρού και η έντονη δραστηριότητα μετά το γεύμα.
2. Δερματίτιδα στην περιοχή της πάνας
Οφείλεται στον τοπικό ερεθισμό του δέρματος από τα ούρα ή τα κόπρανα του μωρού και μπορεί να προληφθεί περιορίζοντας  την υγρασία στην περιοχή της πάνας. Συνιστάται συχνό άλλαγμα της πάνας του μωρού, εφαρμογή υπεραπορροφητικής πάνας και προληπτική χρήση καλλυντικής ή φαρμακευτικής αλοιφής με οξείδιο του ψευδαργύρου. Η αύξηση του χρόνου έκθεσης του δέρματος στον αέρα κρατώντας την πάνα ανοικτή, η χρήση ήπιου καθαριστικού κάθε φορά που το βρέφος έχει κένωση και χλιαρού νερού κάθε φορά που ουρεί, και όχι μωρομάντηλου, μπορούν να βοηθήσουν στην αποφυγή ερεθισμών.  Το ταλκ, τα καλλυντικά λάδια και η συστηματική χρήση μωρομάντηλων, αντίθετα, μπορεί να ερεθίσουν το ευαίσθητο δέρμα του μωρού. Εάν η κατάσταση δεν βελτιώνεται, το δέρμα είναι έντονα κόκκινο ή περιβάλλεται από κόκκινα στίγματα, πιθανώς να έχει επιμολυνθεί από μύκητες, και να απαιτείται ειδική αντιμυκητιασική κρέμα. Σε αυτή την περίπτωση, συμβουλευτείτε τον παιδίατρο σας. Συνιστάται προσοχή στη χρήση κρεμών που περιέχουν κορτικοειδή, καθώς μπορεί να υπάρχουν  πιθανές παρενέργειες.
3. Οδοντοφυΐα
Η «άφιξη» του πρώτου δοντιού είναι συγκλονιστικό  γεγονός για τους νέους γονείς, αλλά μπορεί να είναι ιδιαίτερα επώδυνη για το μωρό. Τα βρέφη συχνά εμφανίζουν υπερβολική σιελλόρροια, που μπορεί να προκαλέσει δερματίτιδα, διάρροια και δεκατική πυρετική κίνηση. Μπορούμε να χορηγήσετε παυσίπονο και να ανακουφίσετε τα ερεθισμένα ούλα, δίνοντας στο παιδί να δαγκώσει ένα ειδικό για την περίπτωση αντικείμενο, κουτάλι ή κομμάτι ύφασμα που έχετε εκ των πρωτέρων τοποθετήσει για λίγο στο ψυγείο, ώστε να είναι ελαφρώς κρύο.
4. Πυρετός
Ο πυρετός αποτελεί σύμπτωμα που μπορεί να συνοδεύει μια σειρά παθήσεων της βρεφικής ηλικίας, κυρίως λοιμώξεων. Εάν το βρέφος είναι μικρότερο των 6 μηνών, και ιδίως εάν είναι μικρότερο των 3 μηνών, πρέπει να επικοινωνήσουμε άμεσα με τον παιδίατρο. Όσον αφορά τις μεγαλύτερες ηλικίες, στοιχείο  ανησυχίας αποτελεί όχι τόσο το ύψος του πυρετού όσο η γενικότερη συμπεριφορά του παιδιού. Εάν το παιδί είναι δραστήριο, παίζει, τρώει και κοιμάται φυσιολογικά, δεν παρουσιάζει δυσκολία στην αναπνοή και ο πυρετός πέφτει γρήγορα με τη σωστή δόση αντιπυρετικού, δεν είναι απαραίτητο να καλέσετε άμεσα τον γιατρό σας.
5. Έκζεμα
Έκζεμα ονομάζεται το ξηρό, κόκκινο δέμα που προκαλεί  κνησμό (φαγούρα) και εμφανίζεται συνήθως στα μάγουλα, τα χέρια και τα πόδια. Παρατηρείται όταν το δέρμα αφυδατώνεται, γι’αυτό η ενυδάτωση είναι πολύ σημαντική. Συνιστάται αποφυγή χρήσης σαπουνιού στο λουτρό και αμέσως μετά εφαρμογή ενυδατικής κρέμας, όπως είναι η βαζελίνη. Το χειμώνα, οπότε  η ατμόσφαιρα γίνεται ξηρή, βοηθά η εφαρμογή υγραντήρα στο σπίτι.
6. Κολικοί
Κολικοί παρατηρούνται σε 1 στα 10 νεογέννητα και χαρακτηρίζονται από την αιφνίδια έναρξη κλάματος στα κατά τα άλλα υγιή βρέφη. Συνήθως εκδηλώνονται στην ηλικία των 2-3 εβδομάδων και τα συμπτώματα διαρκούν 1-3 ώρες κάθε φορά, συνήθως αργά το απόγευμα ή το βράδυ. Οι κολικοί υποχωρούν μέχρι την ηλικία των 3-4 μηνών και, παρότι είναι πολύ συνηθισμένοι, η αιτία που τους προκαλεί είναι άγνωστη. Η αγκαλιά, οι ρυθμικές κινήσεις του μωρού, το ζεστό λουτρό, η βόλτα με το αυτοκίνητο, οι ρυθμικοί ήχοι, το μασάζ και η χρήση πιπίλας φαίνεται ότι βοηθούν στην ανακούφιση του βρέφους.  Το πιο σημαντικό είναι να διατηρήσει κανείς την ψυχραιμία του, διότι οι κολικοί τείνουν να επιδεινώνονται όταν οι γονείς αγχώνονται .
7. Δυσκοιλιότητα
Η δυσκοιλιότητα ορίζεται ως αποβολή σκληρών κοπράνων, που προκαλούν πόνο και ενίοτε μικρή αιμορραγία, και όχι εξαιτίας του πόσο συχνά το βρέφος έχει κένωση. Μερικά εντελώς φυσιολογικά θηλάζοντα βρέφη μπορεί να έχουν κένωση μόνο μία φορά την εβδομάδα. Τα βρέφη που θηλάζουν έχουν πιο μαλακά κόπρανα, ενώ εκείνα που πίνουν γάλα σε σκόνη, ακόμα και εάν ταυτόχρονα θηλάζουν, έχουν πιο σκληρά κόπρανα. Επειδή είναι δύσκολο τα βρέφη να κάνουν  κένωση ενώ είναι ξαπλωμένα, είναι φυσιολογικό, όταν  προσπαθούν, να σφίγγονται και να κοκκινίζουν. Εάν το μωρό είναι μεγαλύτερο των 4 μηνών και εμφανίζει δυσκοιλιότητα μπορείτε να αυξήσετε τις φυτικές ίνες στη διατροφή του, δίνοντάς του, για παράδειγμα,  δημητριακά, δαμάσκηνα, βερίκοκα ή σπανάκι, προκειμένου να την αντιμετωπίσετε.
8. Ρινική συμφόρηση και καταρροή
Η πιο συχνή αιτία που προκαλεί  στα νεογέννητα  ρινική συμφόρηση («μπουκωμένη» μύτη) είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, δηλαδή, η αναγωγή γάλακτος από το στομάχι στο πίσω μέρος της μύτης μετά το γεύμα. Η ρινική συμφόρηρηση και το φτάρνισμα είναι πολύ συνηθισμένα συμπτώματα στα βρέφη και συνήθως οφείλονται σε ερεθισμό από ξηρό αέρα, από καπνό ή σκόνη. Προσπαθήστε να αποφύγετε τους ερεθιστικούς παράγοντες. Η χρήση σταγόνων φυσιολογικού ορού βοηθά. Η καταρροή και ο ήπιος βήχας συνήθως οφείλονται σε ιογενείς λοιμώξεις. Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η χρήση σταγόνων φυσιολογικού ορού και ειδικού βρεφικού αναρροφητήρα, ώστε να διατηρείται η μύτη καθαρή. Εάν το βρέφος είναι πολύ ανήσυχο, έχει υψηλό πυρετό, δυσκολία στην αναπνοή ή δεν βελτιώνεται μετά την πάροδο 2-3 ημερών, είναι σκόπιμο να επικοινωνήσετε με τον παιδίατρο σας.
9. Στοματίτιδα
Η στοματίτιδα είναι μία ήπια μόλυνση,η οποία  προκαλεί λευκωπές πλάκες στο εσωτερικό του στόματος και στην επιφάνεια της γλώσσας. Αυτές οι πλάκες παραμένουν ανάμεσα στα γεύματα και δεν φεύγουν εύκολα, εάν προσπαθήσουμε να τις σκουπίσουμε . Η στοματίτιδα προκαλείται από μύκητες και θεραπεύεται εύκολα με τη χορήγηση τοπικού διαλύματος αντιμυκητιασικού. Δεν προκαλεί δυσφορία, και συνεπώς το βρέφος αναμένεται να σιτίζεται ως συνήθως. Εάν η μητέρα θηλάζει, βοηθά η επάλειψη της θηλής των μαστών με αντιμυκητιασική κρέμα.
10. Οφθαλμικό έκκριμα
Εάν χρειάζεται να σκουπίζουμε συχνά κίτρινες ή πρασινωπές εκκρίσεις («τσίμπλες») και το λευκό τμήμα του ματιού φαίνεται κόκκινο ή ερεθισμένο, πρέπει να υποπτευτούμε τη μόλυνση των ματιών (επιπεφυκίτιδα). Πρόκειται για μια απλή λοίμωξη που αντιμετωπίζεται με εφαρμογή τοπικού διαλύματος αντιβιοτικού, που θα συνταγογραφήσει ο παιδίατρος. Εάν τα μάτια του μωρού δακρύζουν διαρκώς, μπορεί να είναι φραγμένο, από τη γέννηση, το σωληνάκι (ρινοδακρυικός πόρος) που είναι απαραίτητο για την αποχέτευση των δακρύων. Πολύ συχνά το πρόβλημα υποχωρεί χωρίς θεραπεία μέχρι την ηλικία των 12 μηνών, εάν όμως παρατηρηθεί επιπεφυκίτιδα, χρειάζεται η εφαρμογή διαλύματος αντιβιοτικού.
11. Έντονη ανησυχία  (του βρέφους ή των γονιών…)
Τα βρέφη που κατά κανόνα είναι ήσυχα και χαρούμενα και ξαφνικά γίνονται νευρικά, κλαίνε ακατάπαυστα και δεν μπορούν να ηρεμίσουν αποτελούν συχνό λόγο ανησυχίας για τους γονείς και τον παιδίατρο. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να ελέγξουν οι γονείς είναι εάν το μωρό έχει πυρετό. Στη συνέχεια, καλό είναι να του αφαιρέσουν τα ρούχα και να το κοιτάξουν προσεκτικά σε όλα τα μέρη του σώματος. Εάν το παιδί φαίνεται φυσιολογικό, τρώει καλά και δεν εμφανίζει περίεργα συμπτώματα ή κάτι ασυνήθιστο στο σώμα του, μπορούμε να χορηγήσουμε παυσίπονο μία φορά. Εάν η ανησυχία του μωρού δεν υποχωρήσει, σκόπιμο θα ήταν να επισκεφθείτε τον παιδίατρο την επόμενη ημέρα. Εάν το βρέφος έχει πυρετό, κλαίει απαρηγότητα ή υπάρχει υποψία για  κάτι σοβαρό, όπως είναι ο τραυματισμός, η κήλη ή κάποιο άλλο πρόβλημα στην κοιλιά , συνιστάται να τηλεφωνήσετε στον παιδίατρό σας άμεσα και να κανονίσετε μία επίσκεψη στο ιατρείο ή εάν αυτό δεν είναι εφικτό, στο πλησιέστερο εφημερεύον νοσοκομείο. Η ασφάλεια και η υγεία του μωρού είναι πρωταρχικής σημασίας.

30 Μαρ 2011

Δελτίο Τύπου Unicef!



Τριήμερο Bazaar και Έκθεση Φωτογραφίας της UNICEF

στο σταθμό του Μετρό «Σύνταγμα»




Η UNICEF ξεκινά τη μεγάλη της Ανοιξιάτικη Καμπάνια για το 2011 και προσκαλεί τους πολίτες να ενισχύσουν την προσπάθειά της, βοηθώντας ουσιαστικά όσο το δυνατό περισσότερα παιδιά.

Για το λόγο αυτό, από την Παρασκευή 1 μέχρι και την Κυριακή 3 Απριλίουπαρουσιάζει στο σταθμό του Μετρό «Σύνταγμα» την πλήρη Ανοιξιάτικη Συλλογή Ειδών και Δώρων UNICEF 2011 σε ένα μεγάλο Bazaar.

Στον ίδιο χώρο, θα παρουσιασθεί η Έκθεση Φωτογραφίας «Παιδιά και AIDS - Πρόσκληση σε Δράση» καθώς και στιγμές από την παρουσία της UNICEF στις τρέχουσες κρίσεις στη Λιβύη και στην Ιαπωνία, όπως αποτυπώθηκαν από τους καλύτερους φωτογράφους της UNICEF.

Τα έσοδα από την πώληση των λαμπάδων, των καρτών και των δώρων της Ανοιξιάτικης Συλλογής UNICEF χαρίζουν ζωή και χαμόγελο σε εκατομμύρια παιδιά και αλλάζουν σημαντικά τη ζωή τους. Τα προγράμματα που υλοποιεί η UNICEF σε 150 χώρες και περιοχές είναι πολλά και σημαντικά στους τομείς της υγείας και διατροφής. Εγκαθιστά συστήματα παροχής νερού και υγιεινής, πραγματοποιεί εκατομμύρια εμβολιασμούς και στέλνει τα παιδιά στο σχολείο.

Η έκθεση και το Bazaar θα είναι ανοικτά για το κοινό συνεχώς από τις 9:00 το πρωί έως τις 9:00 το βράδυ. Η Είσοδος είναι ελεύθερη.

Όσοι δεν έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν την έκθεση μπορεί να πάρουν περισσότερες πληροφορίες ή να κάνουν παραγγελίες από την Ανοιξιάτικη Συλλογή UNICEF:

28 Μαρ 2011

Φωτο από www.artmag.gr
Της Νάνσυ Μπαλούτογλου


«Νέοι, στη σκέψη όλων μας, μια χώρα δε ζει από τους πολέμους, τις κατακτήσεις, τις νίκες της. Ζει μέσα στις καρδιές και μεγαλώνει στις σκέψεις μας, από τη συμβολή της στον πνευματικό και αισθητικό τομέα της ανθρωπότητας. Πολλές πολιτείες χάθηκαν, πολλές χώρες σκοτείνιασαν. Εκείνο που έμεινε, εκείνο που μένει, είναι η ομορφιά της Τέχνης και η Σκέψη».


Σε αυτά τα λόγια του γλύπτη Αντουάν Μπουρντέλ συνοψίζει η γλύπτρια Μοσχονά-Καλαμάρα (1986) την ανυπολόγιστη προσφορά της τέχνης στον άνθρωπο και τονίζει ότι τα θετικά, από εκπαιδευτική άποψη, της διδασκαλίας των εικαστικών ειδικά τεχνών εμπεριέχονται στην ίδια τη διαδικασία της δημιουργίας. Η διαδικασία αυτή, ξέχωρα από το αισθητικό της αποτέλεσμα, αποτελεί πολύπλευρη δραστηριότητα που για να επιτευχθεί κινητοποιεί τη φαντασία, τη γνώση, τον ψυχισμό και τη δεξιότητα του παιδιού, αφού δε σταματά στο στάδιο της νοητικής σύλληψης, αλλά προχωρά και στη μορφολογική πραγμάτωση. Αυτό ακριβώς το πλεονέκτημα ξεχωρίζει την τέχνη από την επιστήμη: ούσα η τέχνη αναπόσπαστα δεμένη με την πράξη –κι όχι απλά θεωρητικό εργαλείο– συνιστά παραγωγική δύναμη. Μέσα δε από όλες τις μορφές της τέχνης, μόνο οι εικαστικές μπορούν να παράγουν έργο ορατό και συνάμα υλικά αισθητό.

Παρόμοια είναι η θέση της Σάλλα-Δοκουμετζίδη (1996) για την επίδραση των Εικαστικών Τεχνών στο παιδί, που υπογραμμίζει ότι ο μαθητής μέσα από την καλλιτεχνική εκπαίδευση αναπτύσσει τις γνωστικές εκείνες ικανότητες που του επιτρέπουν να αναλύει, να κρίνει, να ερμηνεύει και να περιγράφει τις εκφραστικές ποιότητες που κρύβονται στα έργα τέχνης και στο ευρύτερο περιβάλλον του. Μέσα από το μάθημα αυτό το παιδί γίνεται ικανό να κατανοήσει την τέχνη και άρα την κουλτούρα, δύο στοιχεία αλληλένδετα.
Τα προσωπικά οφέλη που αποκομίζει το παιδί τονίζει και ο Δανασσής-Αφεντάκης (1997). Η Εικαστική Αγωγή, σημειώνει, επιτυγχάνει τη μύηση του νέου ανθρώπου στη δημιουργική διαδικασία μέσα από την πράξη. Η πράξη της δημιουργίας προσφέρει ένα νέο τρόπο όρασης. Μαθαίνει το παιδί να συλλαμβάνει τον κόσμο που το περιβάλλει πολυδιάστατα, μέσα από τη Μορφή, το Σχήμα, το Χώρο, την Κίνηση. Κάθε παιδί που δημιουργεί αισθάνεται τον ενθουσιασμό της ελεύθερης έκφρασης. Κινητοποιεί τη γονιμοποίηση της φαντασίας, της γνώσης, του ψυχισμού και της δεξιότητας. Ταυτόχρονα, η διδασκαλία της τέχνης στο σχολείο αναπτύσσει την κοινωνικότητα και ξεπερνά τον ατομικισμό, αφού αποκλείει το στοιχείο της απόρριψης και παροτρύνει την ενεργή συμμετοχή και συνεργασία. Επομένως, η τέχνη είναι «τόπος ελευθερίας και έκφρασης όσο και τόπος συνάντησης με τους άλλους.» (σελ.24). Για όλα τα παραπάνω, ο Δανασσής-Αφεντάκης συμπεραίνει ότι η τέχνη πρέπει να λάβει τη σωστή της θέση στο σχολείο.
Στον κοινωνικό ρόλο της τέχνης αναφέρεται, επίσης, ο αμερικάνικος Διεθνής Οργανισμός Εκπαίδευσης μέσω της Τέχνης (National Art Education Association ή ΝΑΕΑ)(1996). Υπογραμμίζει ότι η εκπαιδευτική επιτυχία των παιδιών μας εξαρτάται από τη δημιουργία μιας κοινωνίας που θα είναι εγγράμματη, αλλά και γεμάτη φαντασία, ανταγωνιστική, αλλά και δημιουργική. Η τέχνη δημιουργεί κουλτούρες και χτίζει πολιτισμούς, άρα έχει και πολιτιστική προσφορά. Επιπλέον, σημειώνει, μεταξύ άλλων, ότι το μάθημα της τέχνης παρέχει στους μαθητές τρόπους να αντιλαμβάνονται τις ανθρώπινες εμπειρίες, παρελθοντικές και παροντικές, τους μαθαίνει να προσαρμόζονται και να σέβονται τους διαφορετικούς τρόπους σκέψης και πράξης, να μοιράζονται τις ιδέες τους και τα συναισθήματά τους με πολλούς τρόπους.
Όλες τις παραπάνω απόψεις κατηγοριοποιεί η Chapman (1998), υποστηρίζοντας ότι μέσα από τη διδασκαλία της τέχνης το παιδί πετυχαίνει: α)προσωπική πλήρωση, β)εκτίμηση της καλλιτεχνικής κληρονομιάς, γ)συνείδηση του κοινωνικού ρόλου της τέχνης. Και επεξηγεί:
Η προσωπική πλήρωση πραγματοποιείται με τη χρήση της τέχνης ως εκφραστικό μέσο, δια μέσου, δηλαδή, της δημιουργίας που απαιτεί αντιληπτική εγρήγορση, διασαφήνιση των συναισθημάτων και αντίληψη του κόσμου. Η εκτίμηση της καλλιτεχνικής κληρονομιάς και κουλτούρας επέρχεται με την επαφή του παιδιού με την τέχνη και τα έργα της, τα οποία οι μαθητές βλέπουν και συζητούν εντός και εκτός σχολείου. Μαθαίνουν έτσι να δίνουν αξία στα έργα των άλλων και, παράλληλα, να εκτιμούν τα δικά τους. Η συνείδηση του κοινωνικού ρόλου της τέχνης επιτυγχάνεται μέσα από τις ίδιες τις οπτικές μορφές που δημιουργεί το παιδί και οι οποίες το βοηθούν να εκφράσει την ταυτότητά του και το γεγονός ότι ανήκει σε μία ομάδα. Μέσα από αυτές, ακόμα, συνειδητοποιεί ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορεί να διαμορφωθεί η τέχνη και να εκφράσει τα συναισθήματα των ανθρώπων που ανήκουν σε διαφορετικές κουλτούρες.
Στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών των Εικαστικών του ελληνικού Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (2003) ο γενικός σκοπός του μαθήματος της Εικαστικής Αγωγής στο δημοτικό ερμηνεύεται ως η γνώση των εικαστικών τεχνών, η εμβάθυνση σε αυτές και η απόλαυσή τους «μέσα από ισόρροπες δραστηριότητες έρευνας και δημιουργίας έργων, αλλά και μέσα από τη γνώση και κατανόηση του φαινομένου της τέχνης, ώστε να καλλιεργηθεί ο μαθητής ως δημιουργός και φιλότεχνος θεατής» (στο ΑΠΣ Εικαστικών, σελ. 97).

Παίρνοντας μέρος στα Εικαστικά καλλιεργείται η δημιουργικότητα και η συμμετοχή του μαθητή, η γνωριμία και η χρήση των υλικών, εργαλείων και μέσων, η κριτική ικανότητα, η δυνατότητα ανάλυσης έργων τέχνης, η κατανόηση του φαινομένου της τέχνης γενικότερα, η αντίληψη της πολιτιστικής διάστασης και η συμβολή των τεχνών στον πολιτισμό, διαχρονικό και συγχρονικό.
Παρόμοιες απόψεις για την πολύμορφη και πολυδιάστατη προσφορά της διδασκαλίας της τέχνης στους μαθητές έχει ο Eisner που θεωρείται ευρέως ο πρωτεργάτης θεωρητικός της εκπαίδευσης μέσω της τέχνης στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Κατά τον Eisner (2002β), κάποια από τα «μαθήματα» που η τέχνη διδάσκει είναι:
1 )οι τέχνες μαθαίνουν στα παιδιά να κρίνουν τις ποιοτικές σχέσεις, αντίθετα από την υπόλοιπη διδακτέα ύλη όπου υπάρχουν μόνο σωστές και λάθος απαντήσεις,
2) οι τέχνες διδάσκουν τους μαθητές ότι τα προβλήματα δεν έχουν πάντα μόνο μία λύση,
3) οι τέχνες μας δείχνουν ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να ερμηνεύσει κανείς τον κόσμο,
4) οι τέχνες εξοικειώνουν τα παιδιά με τη ρευστότητα των πραγμάτων, τους μαθαίνουν να παραδίνονται στις απροσδόκητες πιθανότητες του έργου καθώς αυτό ξεδιπλώνεται,
5) οι τέχνες ζωντανεύουν το γεγονός ότι τα όρια της γλώσσας μας δεν είναι τα όρια της γνώσης μας,
6) οι τέχνες διδάσκουν στους μαθητές ότι μικρές διαφορές μπορούν να προκαλέσουν μεγάλες επιπτώσεις,
7) οι τέχνες βοηθούν τα παιδιά να πουν τα ανείπωτα,
8) οι τέχνες μαθαίνουν στα παιδιά να σκέφτονται μέσω των υλικών για να κάνουν τις εικόνες πραγματικότητα,
9) οι τέχνες μας βοηθούν να αποκτήσουμε μοναδικές εμπειρίες και μέσα από αυτές να ανακαλύψουμε το εύρος και την ποικιλία των πραγμάτων που είμαστε ικανοί να κάνουμε,
10) η θέση των τεχνών στο σχολείο συμβολίζει για τους νέους αυτό που οι ενήλικες πιστεύουν ότι είναι σημαντικό (στο ΝΑΕΑ, 2010).
Σε όλα τα παραπάνω, έρχεται να προστεθεί μια διαφορετική οπτική των Εικαστικών Τεχνών, όπου η τέχνη παρουσιάζεται ως εργαλείο εκπαίδευσης για το περιβάλλον. Η περιβαλλοντολόγος Τσεβρένη (2009) μελέτησε το ρόλο της τέχνης σε μία περιβαλλοντική εκπαίδευση προσανατολισμένη στη δράση, θεμελιώνοντας τη δυνατότητα της τέχνης να λειτουργήσει ως μεθοδολογικό εργαλείο ενίσχυσης της συμμετοχής των παιδιών στη διαμόρφωση του περιβάλλοντός τους. Με τον τρόπο αυτό, τη συμβολή, δηλαδή, της τέχνης σε εκπαιδευτικά προγράμματα που έχουν σκοπό να ενισχύσουν την επαφή των παιδιών με τη φύση και το περιβάλλοντα χώρο, αναπτύσσεται η αυτοπεποίθηση του μαθητή και η ελευθερία της έκφρασης.
Η περιβαλλοντική προσφορά της τέχνης δε συναντάται συχνά στην ελληνική και ξένη βιβλιογραφία, ίσως γιατί οι περιβαλλοντικές ανησυχίες είναι πρόσφατο, σχετικά, φαινόμενο και η διαθεματική αντιμετώπιση των μαθημάτων απαίτηση των τελευταίων, μόλις, χρόνων.
Στον παρακάτω πίνακα δεδομένων βλέπουμε τους στόχους –και άρα στην επιθυμητή προσφορά– της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, όπως αυτοί καταγράφηκαν σε 30 ευρωπαϊκές χώρες (κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ισλανδία, Λιχνενστάιν και Νορβηγία) το έτος 2007-2008, από την έρευνα που διεξήγαγε το Δίκτυο Ευρυδίκη για την Αισθητική Αγωγή στην εκπαίδευση με τίτλο «Τέχνες και πολιτιστική εκπαίδευση στα σχολεία της Ευρώπης».
ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
(2007-2008)

Έμφαση δίνεται από όλες τις χώρες στην ανάπτυξη των καλλιτεχνικών δεξιοτήτων του παιδιού μέσω των καλλιτεχνικών μαθημάτων. Η ικανότητα κρίσης του «ωραίου», η αναγνώριση της πολιτιστικής κληρονομιάς και η προσωπική έκφραση μέσα από την τέχνη ακολουθούν. Ελάχιστες χώρες, σύμφωνα με τον πίνακα, στοχεύουν στην ανάδειξη των μαθητών-«ταλέντων» μέσα από τη διδασκαλία της τέχνης, κάτι που, άλλωστε, δεν υποστηρίχθηκε από κανέναν προαναφερόμενο.
Από όλα τα παραπάνω , μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι ειδικοί θεωρούν ότι το μάθημα των εικαστικών παρέχει στο παιδί οφέλη προσωπικά (αναπτύσσει τις δεξιότητες και τη δημιουργικότητά του) –που φαίνονται και ως σημαντικότερα, κοινωνικά (μαθαίνει να συνεργάζεται), πολιτιστικά (αποκτά καλλιέργεια και πολιτισμική ταυτότητα), περιβαλλοντικά (αποκτά επαφή με τη φύση).
Τέλος, αξίζει να συλλογιστούμε τα λόγια μιας μαθήτριας-αρθρογράφου σε ηλεκτρονική σχολική εφημερίδα λυκείου, που σε πέντε γραμμές, έμμεσα, συνοψίζει όσα οι «ειδικοί» ανέφεραν παραπάνω:
«Πάντως, δικός μας προορισμός, δηλαδή όλων εμάς των μαθητών, είναι να αλλάξουμε τον κόσμο και η τέχνη θα μπορούσε να γίνει ένα από τα πιο ισχυρά μας όπλα για αυτόν το σκοπό. Κι αν το μόνο που μπορεί το σχολείο να μας μάθει τελικά για την τέχνη είναι η γραμματική της αναγνώριση, αυτό δε σημαίνει ότι εμείς θα σταματήσουμε εκεί. Ας μην αφήσουμε όλη αυτήν τη σήψη του σήμερα να μας στερήσει το ταξίδι στο όνειρο…»
(Βαρδουλάκη, 2010)
Πηγή: www.artmag.gr

Επίσης:

27 Μαρ 2011

Τα δέκα επαγγέλματα που οδηγούν στην κατάθλιψη

Πολλές έρευνες  υποστηρίζουν πως η μεγαλύτερη επαγγελματική  επιτυχία έρχεται, όταν κανείς καταφέρει  να ακολουθήσει ένα επάγγελμα, το οποίο το αντιμετωπίζει ως χόμπι  και παρά τις πολλές ώρες εργασίας καταφέρνει να αισθάνεται γεμάτος και  χαρούμενος, χωρίς καμία αίσθηση  στρες ή μονοτονίας.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Deborah Legge και σύμβουλο ψυχικής υγείας στο Πανεπιστήμιο του Buffalo: «Υπάρχουν ορισμένες πτυχές της κάθε εργασίας που μπορούν να συμβάλλουν στη εμφάνιση κατάθλιψης ή και να την επιδεινώσουν» 

Ποιες καριέρες, όμως, είναι εκείνες που… φλερτάρουν με τις πρώτες θέσεις στη λίστα των  πιο καταθλιπτικών επαγγελμάτων;

1. Νοσοκόμοι ηλικιωμένων και παιδοκόμοι

Τα άτομα που  εργάζονται στον τομέα προσωπικής φροντίδας  ηλικιωμένων και παιδιών βρίσκονται στην κορυφή της λίστας των ανθρώπων που πάσχουν από κατάθλιψη  με ποσοστό 11 τοις εκατό για το 2010.


Μια απλή και καθημερινή τους ημέρα  περιλαμβάνει την αποκλειστική φροντίδα άλλων, όπως το να τους ταΐσουν ή  να τους κάνουν μπάνιο, ενώ συνήθως  τα άτομα τα οποία προσέχουν είναι  ανίκανα στο να εκφράσουν την  ευγνωμοσύνη ή την εκτίμησή τους, καθώς είτε είναι πολύ άρρωστοι και  ηλικιωμένοι άνθρωποι είτε πολύ μικροί σε ηλικία ή απλώς δε χαρακτηρίζονται  από  τη συνήθεια να αναγνωρίζουν την προσφορά κάποιου. Αυτά υποστηρίζει ο Christopher Willard, κλινικός ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο Tufts University and συγγραφέας του βιβλίου Child’s Mind, ο οποίος και προσθέτει:  

«Είναι πραγματικά πολύ αγχώδες επάγγελμα το να έρχεσαι  σε επαφή με ανθρώπους άρρωστους  και να μην παίρνεις πίσω αρκετή θετική συναισθηματική ενίσχυση».  

2. Σερβιτόροι  εστιατορίων

Στη δεύτερη θέση με μικρή διαφορά από την πρώτη  συναντάμε τους ανθρώπους, οι οποίοι εργάζονται στα αγαπημένα μας  εστιατόρια και μας σερβίρουν  τις… λαχταριστές παραγγελίες μας. Οι σερβιτόροι είναι εκείνοι, οι οποίοι συνήθως έχουν χαμηλές χρηματικές απολαβές, αν και η εργασία τους είναι εξαντλητική, και ένα σωρό ανθρώπους πάνω από το κεφάλι τους να τους υπαγορεύουν τι πρέπει να κάνουν σε καθημερινή βάση.  

Για να μιλήσουμε με ποσοστά, το 10 τοις εκατό των σερβιτόρων εν γένει δηλώνουν πως τουλάχιστον  μια φορά μέσα στο προηγούμενο  έτος πέρασε βαριάς μορφής κατάθλιψη, ενώ αν το αναγάγουμε σε φυλετικό επίπεδο, το 15 τοις εκατό των γυναικών που  εργάζονται στο σέρβις ενός εστιατορίου  αναφέρουν πως έζησαν πάνω από  ένα καταθλιπτικό επεισόδιο για  το 2010.  

«Αυτή η δουλειά  είναι πραγματικά πολύ άχαρη», υποστηρίζει  ο Legge και προσθέτει: «Οι πελάτες συνήθως είναι πολύ αγενείς και απαιτείται έντονη σωματική δραστηριότητα. Όταν οι άνθρωποι σου ασκούν τόση έντονη ψυχολογική πίεση με τη συμπεριφορά τους και έχεις διανύσει χιλιόμετρα μέσα στο μαγαζί, τότε σου είναι πολύ δύσκολο να είσαι γεμάτος ενέργεια και να έχεις κίνητρο. Και αυτή η δουλειά απαιτεί να φαίνεσαι και να είσαι ευδιάθετος ». 

3. Κοινωνικοί λειτουργοί

Δεν προκαλεί και μεγάλη έκπληξη το γεγονός ότι οι κοινωνικοί λειτουργοί βρίσκονται πολύ κοντά στην κορυφή του παρόντος καταλόγου, αφού καθημερινά έχουν να κάνουν με παθογενή περιστατικά. Το να συναναστρέφεσαι  με κακοποιημένα παιδιά, οικογένειες  διαλυμένες και ανθρώπους που  εν γένει βρίσκονται σε κατάσταση  διανοητικής κρίσης, σε συνδυασμό  με τη γραφειοκρατία και τα κωλύματα που αυτή δημιουργεί, σίγουρα έχει να κάνει σχέση με μια απαιτητική και γεμάτη άγχος δουλειά, η οποία  ως λειτούργημα δεν έχει ωράριο, καθώς ασκείται 24 ώρες το 24ωρο και  η οποία επιβαρύνει κατά πολύ την  ψυχική υγεία. 

4. Όσοι  εργάζονται στον τομέα  της υγείας

Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει γιατρούς, νοσοκόμους, θεραπευτές και  άλλους επαγγελματίες, οι οποίοι καθημερινά δίνουν σχεδόν τα πάντα στους άλλους με αποτέλεσμα τα ψυχικά αποθέματα  που μένουν για τους ίδιους να υστερούν και να μη μπορούν να καλύψουν τις  συναισθηματικές τους ανάγκες. Ακόμη, όσοι απορροφούνται επαγγελματικά  σε τομείς της υγείας έχουν ένα  ακανόνιστο και ασταθές ωράριο σχεδόν διαφορετικό κάθε ημέρα και σε συνδυασμό με μεγάλο φόρτε εργασίας, γεγονός που προκαλεί έντονο στρες. Επίσης, το να κρέμεται στην κυριολεξία η ζωή του άλλου από τα χέρια  σου σίγουρα δίνει ένα έξτρα  μπόνους στις πιθανότητες εμφάνισης  άγχους και κατάθλιψης, και πόσο μάλλον όταν συναντάς περιστατικά που  πραγματικά σοκάρουν και μόνο από  την όψη. 

5. Καλλιτέχνες

Επαγγέλματα που έχουν  να κάνουν σχέση με την ανάδειξη της καλλιτεχνικής φύσης, όπως ζωγράφοι, συγγραφείς, ηθοποιοί, συνδυάζονται με αβέβαιο ωράριο και πολλή απομόνωση.

Οι καλλιτέχνες  συνήθως εμφανίζουν μεγάλα ποσοστά  κυκλοθυμίας μέσα στην ημέρα, ενώ  το 9 τοις εκατό αυτών εμφάνισε κατάθλιψη  τουλάχιστον μια φορά για το 2010.

«Η κατάθλιψη δεν  είναι ασυνήθιστη για τους καλλιτέχνες. Η είσοδός τους μάλιστα στο  lifestyle ενισχύει σημαντικά την τάση τους για απομόνωση και συνεπακόλουθα αυξάνει τις πιθανότητες να πάθουν κατάθλιψη», υπογραμμίζει ο Legge.

6.Δάσκαλοι- Καθηγητές

Οι απαιτήσεις για  το επάγγελμα του δασκάλου ή του  καθηγητή διαρκώς μεγαλώνουν. Δεν  είναι μια δουλειά που χτυπά  το κουδούνι και σημάνει η λήξη της, καθώς συνεχίζεται και μετά το σχολείο και μάλιστα για  ώρες στο σπίτι. Και οι εκπαιδευτικοί, λοιπόν, βρίσκονται μέσα στη λίστα του «δεκάλογου» της κατάθλιψης, αφού η πίεση και το άγχος δε λείπουν καθόλου από τη ζωή τους.


Σύμφωνα με τον Willard: «Στο επάγγελμα αυτό συναντάμε πολλές πιέσεις και μάλιστα από διαφορετικά ακροατήρια, όπως είναι τα παιδιά και οι γονείς τους. Υπάρχουν βασικά πρότυπα, εντούτοις οι απαιτήσεις είναι πολλές και ποικίλες. Αυτό δυσκολεύει αρκετά τους εκπαιδευτές να εκφραστούν ελεύθερα και πολλές φορές ξεχνούν το λόγο για τον οποίο μπήκαν σε αυτό το επάγγελμα».    

7. Διοικητικό προσωπικό  τεχνικής υποστήριξης 

Οι άνθρωποι που  εργάζονται σε αυτόν τον τομέα  μπορεί να βρίσκονται πάντα στην πρώτη  γραμμή των εξελίξεων, εντούτοις  παίρνουν εντολές από κάθε κατεύθυνση.
Σύμφωνα με τον Legge, εργάζονται με ασταθές πρόγραμμα και ακανόνιστο ωράριο, ενώ η συνολική προσφορά τους σε μια επιχείρηση –τι και αν δουλεύουν προς τη διευκόλυνση της ζωής όλων των άλλων-, συνήθως δεν εκτιμάται, γεγονός που ευθύνεται σημαντικά για την εμφάνιση κατάθλιψης. 

8. Μηχανικοί συντήρησης  και αποκατάστασης  βλαβών

Στα αλήθεια, πως θα σας φαινόταν εάν κανείς σας φώναζε για δουλειά μόνο όταν κάτι έχει πάει στραβά; Αυτό από μόνο του αρκεί  για να καταλάβει κανείς τι αντιμετωπίζουν κάθε ημέρα όσοι ασχολούνται με τυχόν  βλάβες σε σπίτι ή επιχείρηση, όπως οι ηλεκτρολόγοι και οι υδραυλικοί, και γιατί τους συναντάμε στο  παρόν «top ten».

Είναι μια δουλειά, όπου κανείς χρειάζεται να δουλεύει παραπάνω ώρες, αν και το πρόγραμμά του  είναι ήδη βεβαρημένο, ενώ δε λείπουν  τα «επείγοντα» περιστατικά και  οι νυχτερινές… βάρδιες.  Επιπροσθέτως, τα χρήματα που λαμβάνουν είναι πολύ λίγα εν συγκρίσει με τη δύσκολη και κουραστική δουλειά που έχουν να κάνουν, η οποία κατά κύριο λόγο σχετίζεται με το να καθαρίσουν τις… βρομιές του άλλου.

9. Οικονομικοί σύμβουλοι  και λογιστές

Αυτό και αν σου  προκαλεί στρες! Οι περισσότεροι άνθρωποι δε μπορούν να διαχειριστούν τα οικονομικά τους, οπότε φαντάζεστε να είχατε εσείς  την ευθύνη για χιλιάδες ή και  εκατομμύρια ευρώ τα οποία ανήκουν  σε άλλους;
«Απαιτείται τόση μεγάλη υπευθυνότητα στην οικονομική διαχείριση των άλλων, ενώ παράλληλα υπάρχει  μεγάλη αβεβαιότητα ως προς την αγορά», τονίζει ο Legge και προσθέτει: «Βρίσκεσαι μπλεγμένος σε ενοχικό βαθμό, όταν οι πελάτες σου χάνουν χρήματα, οι οποίοι το πιθανότερο είναι ότι ξεσπούν επάνω σου και σε κατηγορούν για όλα».

10. Πωλητές

Και φτάσαμε στο  νούμερο δέκα, όπου απαντάμε τους ανθρώπους  που βρίσκονται στις πωλήσεις. Υπάρχουν αναρίθμητοι λόγοι που αιτιολογούν  την τάση για κατάθλιψη όσων ανθρώπων εργάζονται ως πωλητές, όπως το γεγονός  ότι δουλεύουν με το «κομμάτι»  και έτσι ποτέ δεν είναι σίγουροι για το πότε και το πόσο θα πληρωθούν. Επίσης, ταξιδεύουν πολύ και αυτό σημαίνει ότι ξοδεύουν πολύ χρόνο μακριά από  το σπίτι, την οικογένεια και τους φίλους τους, χάνοντας σημαντικές στιγμές  από τις ζωές των αγαπημένων τους ανθρώπων. Ακόμη, εάν δουλεύουν ως ανεξάρτητοι, τα οφέλη τους είναι  συνήθως πολύ περιορισμένα.
«Αυτή η αβεβαιότητα  του εισοδήματος, η τεράστια πίεση  για τα αποτελέσματα των πωλήσεων και οι πολλές ώρες εργασίας δημιουργούν  τις κατάλληλες προϋποθέσεις να εμφανίσει  κανείς υψηλά επίπεδα στρες και  να υποφέρει από διάφορα καταθλιπτικά επεισόδια», καταλήγει ο Legge.
Τα παραπάνω, συνεπώς, είναι τα δέκα επαγγέλματα με το …μεγαλύτερο δείκτη επικινδυνότητας  ως προς την εμφάνιση κατάθλιψης για  το 2010.


Εάν το επάγγελμά σας  αντιστοιχεί σε ένα από τα προαναφερθέντα, φροντίστε να μειώσετε τα επίπεδα  στρες στη ζωή σας και βρείτε έναν τρόπο να εκτονώνεστε στον ελεύθερό σας χρόνο. Εάν θέλετε τώρα να ακολουθήσετε ένα από αυτά τα επαγγέλματα, καλό θα ήταν να σκεφτείτε όλες τις εναλλακτικές! 



Πηγή: www.healthierworld.gr

26 Μαρ 2011

Νεότερα δεδομένα για τη φύλαξη βλαστοκυττάρων

Του Γεωργίου Κολιάκου, αναπληρωτή καθηγητή Βιοχημείας


Το αίμα του πλακούντα έχει καθιερωθεί διεθνώς ως μια από τις σημαντικότερες πηγές συλλογής υγιών βλαστοκυττάρων χρήσιμων για θεραπείες κακοήθων, κληρονομικών και αυτοάνοσων ασθενειών, καθώς και εφαρμογών στην ανάπλαση ιστών.
Ποιά είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της χρήσης των βλαστοκυττάρων που προέρχονται από το ομφαλικό αίμα;
Τα βλαστοκύτταρα του ομφαλικού αίματος είναι απόλυτα συμβατά με το ίδιο το παιδί στο οποίο και του ανήκουν. Για το λόγο αυτόν σήμερα χρησιμοποιούνται σε κλινικές μελέτες για τη θεραπεία αυτοάνοσων ασθενειών μεταξύ αυτών και του σακχαρώδη διαβήτη. Για τον ίδιο λόγο επίσης χρησιμοποιούνται για την αποκατάσταση του εγκεφάλου στα παιδιά με εγκεφαλική παράλυση, η οποία προκλήθηκε λόγω επιπλοκών κατά τον τοκετό.
Επειδή η ιστοσυμβατότητα κληρονομείται υπάρχει σημαντικού βαθμού ιστοσυμβατότητα και με άλλα μέλη της οικογένειας, η οποία αποδεικνύεται με συγκεκριμένες εξετάσεις. Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της χρήσης των βλαστοκυττάρων του ομφαλικού αίματος είναι οτι δεν απαιτείται απόλυτη ιστοσυμβατότητα μεταξύ ασθενούς και δότη για να γίνει η μεταμόσχευση, λόγω του ότι τα βλαστοκύτταρα είναι πολύ νεαρά και δεν έχουν αναπτύξει την πλήρη ταυτότητα τους.

Απόρριψη

Για το λόγο αυτόν τα ποσοστά απόρριψης τους είναι πολύ χαμηλότερα. Η πιθανότητα μετάδοσης μολυσματικής ασθένειας είναι ελάχιστη σε σχέση με τα μοσχεύματα του μυελού των οστών. Ο χρόνος ανεύρεσης και παράδοσης ενός μοσχεύματος του πλακούντα είναι μηδενικός όταν ήδη ο ασθενής έχει φυλάξει το μόσχευμά του, 3 εβδομάδες όταν αναζητείται από δημόσια τράπεζα, ενώ αντίστοιχα για τον μυελό των οστών είναι 51 ημέρες.
Ο χρόνος αυτός είναι πολύτιμος για την πορεία της υγείας του ασθενούς, ο οποίος περιμένει το μόσχευμα. Το σημαντικότερο μειονέκτημα από τη χορήγηση αυτών των βλαστοκυττάρων είναι ενδεχομένως ο μικρός αριθμός τους σε σχέση με το βάρος του ασθενούς.
Για το λόγο αυτόν σήμερα χρησιμοποιούνται και επιπρόσθετες μέθοδοι διπλής συλλογής, όπου εκτός από τη λήψη με παρακέντηση των αγγείων του ομφαλίου λώρου εφαρμόζεται ειδική επεξεργασία στον πλακούντα για τη λήψη του υπολοίπου που παραμένει μέσα σε αυτόν ή βρίσκεται σε πειραματική φάση κυτταρικός πολλαπλασιασμός.
Tα τελευταία χρόνια χορηγούνται δύο ομφαλικά μοσχεύματα για να ξεπεραστεί το πρόβλημα του μικρού αριθμού σε σχέση με το βάρος των ασθενών. Ποιοί είναι οι κίνδυνοι από την αυτόλογη και την αλλογενή μεταμόσχευση;
Στην αλλογενή μεταμόσχευση μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει μόσχευμα είτε από άγνωστο δότη, μέσω της δημόσιας τράπεζας, είτε από ιστοσυμβατό αδελφό. Στην περίπτωση που χρησιμοποιηθούν βλαστοκύτταρα από ιστοσυμβατό αδελφό τα ποσοστά επιβίωσης του αδελφού είναι πολύ υψηλότερα και οι επιπλοκές πολύ λιγότερες.

Άγνωστος δότης

Μεταμοσχεύσεις με βλαστοκύτταρα από άγνωστο δότη εμφανίζουν σε ποσοστό έως 45% φαινόμενα απόρριψης τα πρώτα πέντε έτη, διότι παρά την εργαστηριακά τεκμηριωμένη ιστοσυμβατότητα το μόσχευμα τελικά δεν μπορεί να ενσωματωθεί στο σώμα του ασθενή.
Όλοι οι ασθενείς μετά την αλλογενή μεταμόσχευση συνεχίζουν να παίρνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα για την προστασία των μοσχευμάτων από την απόρριψη. Είναι γνωστό ότι τα φάρμακα αυτά προκαλούν σοβαρές παρενέργειες σε πολλά όργανα. Στις επιπλοκές της αλλογενούς μεταμόσχευσης αναφέρεται η εμφάνιση δερματικών κακοήθων όγκων, αλλά και άλλων όγκων επιθηλιακής προέλευσης, υπέρτασης και σακχαρώδους διαβήτη.
Στην αυτόλογη μεταμόσχευση υπάρχει 100% συμβατότητα του ασθενούς με τα βλαστοκύτταρά του και αυτό αποτελεί το μεγαλύτερο πλεονέκτημα, αλλά συγχρόνως και μειονέκτημα στις θεραπείες των λευχαιμιών. Ενώ ο κίνδυνος της απόρριψης είναι μηδενικός, εάν διαφύγουν της χημειοθεραπείας-ακτινοβολίας, η οποία προηγείται της μεταμόσχευσης, λευχαιμικά κύτταρα και εξακολουθήσουν να κυκλοφορούν στο σώμα του ασθενή, αυτά δεν αναγνωρίζονται ως ξένα κύτταρα και δεν καταστρέφονται από τα κύτταρα του μοσχεύματος.
Για το λόγο αυτό υπάρχει κίνδυνος αναζωπύρωσης της νόσου. Από την άλλη όμως πλευρά όσο πιο επιθετικό είναι ένα αλλογενές μόσχευμα προς τα υπολειπόμενα λευχαιμικά κύτταρα, τόσο είναι μεγαλύτερος ο κίνδυνος της απόρριψης είτε του μοσχεύματος, είτε των οργάνων του ασθενούς.

Ιδανικό

Το ιδανικό βέβαια μόσχευμα θα ήταν αυτό που ταυτόχρονα έχει αντιλευχαιμική δράση, αλλά δεν προκαλεί απόρριψη. Χρειάζεται μια λεπτή ισορροπία μεταξύ των δύο ανοσοποιητικών συστημάτων, του δότη και του ασθενούς.
Για το λόγο αυτόν σήμερα πολλές έρευνες στρέφονται σε μεθόδους ενίσχυσης της αντιλευχαιμικής δράσης του μοσχεύματος με πολλαπλασιασμό των κυττάρων φυσικών φονέων, (Νatural Κiller Cells) του ομφαλοπλακουντιακού αίματος.
Η μέθοδος αυτή έχει το πλεονέκτημα οτι θα αυξήσει το όριο ηλικίας για τις αλλογενείς μεταμοσχεύσεις και δεν θα απαιτείται ισχυρή χημειοθεραπεία πριν τη μεταμόσχευση. Το 2010 δημοσιεύτηκε μια μελέτη από τον Τομέα Αιματολογίας του Πανεπιστημίου του Manchester Royal Infirmary της Αγγλίας από τον Daniel Howard Wiseman ο οποίος αναφέρει οτι το 30% των υγιών ανθρώπων μεταφέρουν στο αίμα τους προλευχαιμικούς κλώνους και το 24% ενεργοποιημένα γονίδια για το λέμφωμα.
Το 25% των νεογέννητων φέρουν στο αίμα τους προλευχαιμικούς κλώνους αλλά μόνο το 1% των παιδιών θα αναπτύξουν στα επόμενα χρόνια λευχαιμία. Στα υπόλοιπα παιδιά οι προλευχαιμικοί κλώνοι σιγά-σιγά θα απομακρυνθούν από το σώμα τoυς, χωρίς επίπτωση στην υγεία τους.
Το πλέον όμως σημαντικό από τη μελέτη αυτή είναι οτι το 5% των υποτροπών της λευχαιμίας μετά από αλλογενή μεταμόσχευση οφείλεται σε εμφάνιση της λευχαιμίας στα κύτταρα του δότη και όχι σε υποτροπή της αρχικής λευχαιμίας.
To γεγονός αυτό εξηγείται από την παρουσία προλευχαιμικών κλώνων στο μόσχευμα, οι οποίοι και δεν εξετάζονται όταν γίνεται η μεταμόσχευση. Στις περιπτώσεις αυτές παρακολουθείται και ο δότης, εφ όσον είναι γνωστός, διότι και ο ίδιος είναι πολύ πιθανόν να εμφανίσει την ανάλογη μορφή λευχαιμίας.

Κλώνοι

Η ύπαρξη προλευχαιμικών κλώνων στο αίμα είτε του πλακούντα είτε των ενηλίκων είναι μια πραγματικότητα. Κατά την κρυοσυντήρηση των βλαστοκυττάρων δεν γίνονται εξετάσεις για την ανίχνευση προλευχαιμικών κλώνων, ούτε στη δημόσια ούτε στην ιδιωτική φύλαξη, διότι τέτοιου είδους εξετάσεις δεν προβλέπονται από το νόμο.
Στην ιδιωτική φύλαξη επειδή τα βλαστοκύτταρα φυλάσσονται επώνυμα υπάρχει η δυνατότητα να εξεταστεί το μόσχευμα ως προς την ύπαρξη προλευχαιμικών κλώνων.
Στη δημόσια φύλαξη επειδή τα μοσχεύματα φυλάσσονται ανώνυμα ο δότης και τα βλαστοκύτταρά του δεν ταυτοποιούνται. Εάν ο δότης προκύψει στο μέλλον να γίνει ασθενής, τα βλαστοκύτταρά του δεν μπορούν να εξεταστούν ως προς την ύπαρξη προλευχαιμικών κλώνων επειδή φυλάσσονται ανώνυμα.

Πηγή: www.iatronet.gr

24 Μαρ 2011

Νέα θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης


Μια νέα θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι πλέον διαθέσιμη στη χώρα μας. Ο νέος τύπος της φυσικής ορμόνης γοναδοτροπίνης που περιέχει - Κοριφολλιτροπίνη άλφα- υπόσχεται λιγότερη ταλαιπωρία στον κύκλο θεραπείας. Πλέον αρκεί μια μόνο ένεση, αντί για επτά ενέσεις της γνωστής - μέχρι σήμερα - θεραπείας με γοναδοτροπίνες που επιτυγχάνουν τη διέγερση των ωοθηκών ώστε να παράγουν ωάρια.
Κατά τους ειδικούς, η συγκεκριμένη θεραπεία έχει παρατεταμένη διάρκεια δράσης διότι  έχει τη δυνατότητα να διεγείρει και να διατηρεί την ανάπτυξη πολλαπλών ωοθυλακίων για επτά ημέρες. Έτσι, μπορεί να μειωθεί ο αριθμός των ενέσεων έως και 70% σε έναν κύκλο θεραπείας. Ένα επιπλέον πλεονέκτημα της μεθόδου είναι ότι, μετά από την κατάλληλη εκπαίδευση, η ένεση μπορεί να χορηγείται από τις ίδιες τις γυναίκες, ή τους συντρόφους τους.

23 Μαρ 2011

Απαραίτητος ο έγκαιρος έλεγχος Βρεφική καρδιά

Πέντε έως οκτώ νεογνά στα 1.000 εμφανίζουν κάποιο πρόβλημα συγγενούς καρδιοπάθειας, που είναι από τα πλέον δύσκολα να αντιμετωπιστούν. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να αναγνωριστούν έγκαιρα τα τυχόν συμπτώματα, ενώ καθοριστικός είναι και ο πλήρης προγεννητικός έλεγχος.

Στη διαγνωστική προσέγγιση εκτός από το ιστορικό και την κλινική εξέταση περιλαμβάνονται το ηλεκτροκαρδιογράφημα και η ακτινογραφία θώρακος.

Η καρδούλα του βρέφους είναι μια πολύπλοκη ηλεκτρομηχανική αντλία με 4 κοιλότητες, που προωθεί το αίμα στα διάφορα όργανα του σώματος 160.000 φορές την ημέρα! Οποιαδήποτε παθολογική κατάσταση παρεμποδίζει την ομαλή λειτουργία της χαρακτηρίζεται ως καρδιοπάθεια. Οι καρδιοπάθειες στα βρέφη διακρίνονται σε συγγενείς και επίκτητες. Οι συγγενείς και οι επίκτητες καρδιοπάθειες συγκαταλέγονται στα συχνότερα χρόνια νοσήματα της παιδικής ηλικίας. Οι συγγενείς καρδιοπάθειες προκαλούνται από διαταραχές της ενδομήτριας ανάπτυξης της καρδιάς και των μεγάλων αγγείων της και η συχνότητά τους είναι 5 - 8 περιστατικά ανά 1.000 γεννήσεις.
Ο χρόνος εμφάνισης και η σοβαρότητά τους ποικίλλουν. Συγκεκριμένα, μπορεί να εκδηλωθούν αμέσως μετά τη γέννηση του μωρού ή και να παραμείνουν απαρατήρητες επί έτη. Έχει διαπιστωθεί ότι 2 - 3 από τα 1.000 νεογνά με συγγενή καρδιοπάθεια θα εμφανίσουν κλινικά συμπτώματα στο πρώτο έτος της ζωής τους, ενώ η διάγνωσή της επιβεβαιώνεται στο 40% - 50% την πρώτη εβδομάδα της ζωής τους και στο 50% - 60% στον πρώτο μήνα.
Στις συγγενείς καρδιοπάθειες του βρέφους μπορούν να συμπεριληφθούν και οι διάφοροι τύποι μυοκαρδιοπαθειών, καθώς και ορισμένες μορφές αρρυθμιών. Οι τελευταίες αποτελούν συνήθως συνοδό κλινικό εύρημα των άλλων συγγενών ανατομικών ανωμαλιών της καρδιάς ή εμφανίζονται ως επιπλοκή της χειρουργικής διόρθωσής τους. Οι επίκτητες καρδιοπάθειες είναι σπάνιες στη βρεφική ηλικία. Σε αυτές ανήκουν η ενδοκαρδίτιδα, η μυοκαρδίτιδα, η νόσος Kawasaki, η περικαρδίτιδα και η επίκτητη αρρυθμία. Για τη διάγνωση των καρδιοπαθειών στα βρέφη σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν:
  1. Το ολοκληρωμένο ιστορικό. 
  2. Η λεπτομερής κλινική εξέταση.
  3. Η ενδεχόμενη παρουσία ορισμένων κλινικοεργαστηριακών ευρημάτων.

Το ιστορικό

Το ιστορικό περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την ύπαρξη άλλων παιδιών ή ατόμων στην οικογένεια με καρδιοπάθειες ή επεισοδίων αιφνίδιου θανάτου ή θανάτου σε μικρή ηλικία και όσον αφορά στην εγκυμοσύνη εάν αναφέρεται νόσηση της μητέρας από σακχαρώδη διαβήτη ή διάχυτο ερυθηματώδη λύκο, φαινυλκετονουρία, συγγενή ερυθρά είτε λήψη τερατογόνων φαρμάκων και ουσιών (λίθιο, αλκοόλ, βαρφαρίνη, θαλιδομίδη, αντιμεταβολίτες ή αντιεπιληπτικά).

Η κλινική εξέταση

Η φυσική εξέταση του βρέφους περιλαμβάνει αρχικά την εκτίμηση της γενικής του κατάστασης και την ενδεχόμενη ανεπαρκή αύξηση του σωματικού βάρους του. Επιπλέον, ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην παρουσία κυάνωσης με ή χωρίς φύσημα, στις διαταραχές στην ανάπτυξη και σε οποιαδήποτε ένδειξη αναπνευστικής δυσχέρειας ή καρδιακής ανεπάρκειας.
Η κυάνωση (μπλε απόχρωση του δέρματος) παρατηρείται κυρίως στα χείλη, στη γλώσσα, κάτω από τα νύχια και στους βλεννογόνους. Ιδιαίτερα ανησυχητική θεωρείται η κυάνωση που εντοπίζεται σε όλο το σώμα και συνοδεύεται από δυσκολία της αναπνοής και πυρετό. Όσον αφορά στα φυσήματα, αξίζει να επισημάνουμε ότι σε μεγάλο ποσοστό υπάρχουν και φυσήματα τα οποία είναι φυσιολογικά (αθώα ή λειτουργικά) και στη διάκρισή τους συμβάλλει η αξιολόγηση από παιδοκαρδιολόγο.
Στις ενδείξεις της παρουσίας καρδιακής νόσου και συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας σ’ ένα βρέφος περιλαμβάνονται: η μειωμένη και πολλές φορές χρονοβόρα σίτισή του (μικρά και συχνά γεύματα), η ταχύπνοια (περισσότερες από 40 - 55 αναπνοές το λεπτό σε τελειόμηνα νεογνά και βρέφη), η δύσκολη και εργώδης αναπνοή, ο βήχας, τα ωχρά και ψυχρά άκρα και η εφίδρωση χωρίς υπερθέρμανση κατά τη διάρκεια της σίτισης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα βρέφος με καρδιακή ανεπάρκεια ή αρρυθμία συνήθως δεν κοιμάται ήσυχα.

Ο εργαστηριακός έλεγχος

Στη διαγνωστική προσέγγιση των συγγενών καρδιοπαθειών εκτός από το ιστορικό και την κλινική εξέταση περιλαμβάνονται η ακτινογραφία θώρακος και το ηλεκτροκαρδιογράφημα. Η οριστική όμως διάγνωση της ύπαρξης και του τύπου της συγγενούς καρδιοπάθειας θα βασιστεί στο υπερηχοκαρδιογράφημα και στον αιμοδυναμικό έλεγχο της λειτουργίας της καρδιάς. Μολονότι ο προγεννητικός καρδιολογικός έλεγχος του εμβρύου με υπερηχοκαρδιογράφημα έχει εξελιχτεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, εντούτοις αδυνατεί ακόμη να προσδιορίσει με απόλυτη βεβαιότητα και ακρίβεια όλες τις συγγενείς καρδιοπάθειες.

Ο ρόλος των γονέων

Παρά το γεγονός ότι οι (κατά την τελευταία τριακονταετία) εντυπωσιακές εξελίξεις στη διάγνωση και στη χειρουργική θεραπεία έχουν αυξήσει σημαντικά το προσδόκιμο επιβίωσης παιδιών με συγγενείς καρδιοπάθειες, αυτές εξακολουθούν να αποτελούν μία από τις κυριότερες αιτίες θανάτου στο σύνολο των παιδιών που γεννιούνται με συγγενείς ανωμαλίες. Η έγκαιρη αναγνώριση της παρουσίας ορισμένων συγγενών καρδιοπαθειών έχει ιδιαίτερη σημασία. Συγκεκριμένα, σε ηλικία 2 μηνών, επειδή οι πνευμονικές αντιστάσεις υποχωρούν, ενδέχεται συγκεκριμένες καρδιοπάθειες να παρουσιάσουν επιδείνωση. Σε αυτές τις περιπτώσεις επιβάλλεται η άμεση παραπομπή του βρέφους σε ειδικό παιδοκαρδιολόγο.
Ο ρόλος των γονέων στην έγκαιρη διάγνωση μιας συγγενούς καρδιοπάθειας συνίσταται στον πλήρη προγεννητικό έλεγχο της μητέρας για ενδεχόμενη παρουσία συγγενών λοιμώξεων και στην αυξημένη ετοιμότητα για τον εντοπισμό στοιχείων από το ιστορικό, την κλινική εικόνα και την ανάπτυξη του βρέφους τα οποία κατευθύνουν προς τη διάγνωση συγγενούς καρδιοπάθειας.

Πηγή: www.iatronet.gr

22 Μαρ 2011

Βιώσιμα πλέον τα πρόωρα μωρά 23 εβδομάδων κύησης


Σημαντική μείωση καταγράφεται την τελευταία εικοσαετία σε ό,τι αφορά τους θανάτους νεογνών στις ανεπτυγμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας. Παράλληλα, έχει αυξηθεί η βιωσιμότητα των πρόωρων, καθώς πλέον τα μωρά αυτά μπορούν να επιβιώσουν στις 23 εβδομάδες κύησης και στα 500 γραμμάρια βάρους, ενώ σε ορισμένες χώρες οι ειδικοί επιδίδονται σε προσπάθειες επιβίωσης ακόμη και για τα νεογνά που ζυγίζουν μόλις 400 γραμμάρια. Ωστόσο, παρά την βελτίωση της περιγεννητικής φροντίδας, περί τα 3,7 εκατ. νεογνά παγκοσμίως καταλήγουν λόγω προωρότητας.

Οι επισημάνσεις αυτές έγιναν από τους ειδικούς της Ελληνικής Νεογνολογικής Εταιρείας (Ε.Ν.Ε), σε σημερινή συνέντευξη τύπου με αφορμή τη διοργάνωση του 3ου Πανελληνίου Συνεδρίου Νεογνολογίας που πραγματοποιείται από την Παρασκευή 16 έως την Κυριακή 18 Απριλίου στην Αθήνα.
Στο συνέδριο θα γίνει, σύμφωνα με την πρόεδρο της ΕΝΕ κυρία Φανή Ανατολίτου,  αναφορά στις όψιμες νεογνικές λοιμώξεις, δηλαδή σε αυτές που εμφανίζονται μετά την 3η-5η ημέρα της ζωής, κατά τη διάρκεια της νοσηλείας στις μονάδες εντατικής νοσηλείας νεογνών (ΜΕΝΝ). Οι λοιμώξεις αυτές αποτελούν κύρια αιτία νοσηρότητας και θνητότητας στον ευαίσθητο νεογνικό πληθυσμό. Παράλληλα, ενοχοποιούνται για την πρόκληση εγκεφαλικής βλάβης και την εμφάνιση νευροαναπτυξιακών προβλημάτων αργότερα στην βρεφική και παιδική ηλικία.

Η συχνότητα των όψιμων λοιμώξεων κυμαίνεται από 7-24% και εξαρτάται από διαφόρους παράγοντες, όπως πχ το χαμηλό βάρος γέννησης και η προωρότητα. Αμερικανική μελέτη σε ΜΕΝΝ έδειξε ότι εμφάνισε σηψαιμία το  21% των νεογνών με βάρος γέννησης μικρότερο από 1500 γρ. καθώς και  το 43% εκείνων με βάρος γέννησης μικρότερο από  750 γραμμάρια.
«Τα πρόωρα νεογνά αποτελούν  πληθυσμό  υψηλού κινδύνου για  εμφάνιση όψιμων λοιμώξεων λόγω της ανεπάρκειας των αμυντικών τους μηχανισμών, εξαιτίας της προωρότητας, αλλά και των παρεμβάσεων που συνεπάγεται η εντατική νοσηλεία και η υποστηρικτική φροντίδα με την παρατεταμένη χρήση διαφόρων καθετήρων και αναπνευστικών μηχανημάτων» εξήγησε η κυρία Ανατολίτου.
Στη διάρκεια του συνεδρίου τους Έλληνες νεογνολόγους θα απασχολήσει και το ζήτημα της λήψης ιατρικών αποφάσεων σε ό,τι αφορά τη νοσηλεία των νεογνών. Και τούτο διότι, όπως αναφέρουν, στην χώρα μας δεν υπάρχει νομικό καθεστώς ούτε θεσμοθετημένοι μηχανισμοί που να καθορίζουν ποιο είναι το όριο προωρότητας κάτω από το οποίο είναι περιττό να δοθεί η μάχη για την επιβίωση του νεογνού.

Συνεπώς, οι νεογνολόγοι  που  στελεχώνουν τις μονάδες Περιγεννητικής Φροντίδας στα δημόσια και τα ιδιωτικά μαιευτήρια  της Ελλάδας δεν έχουν νομικά ερείσματα ώστε να μπορούν να αρνηθούν να παράσχουν φροντίδα σε τόσο πρόωρα νεογνά για τα οποία  υπάρχουν ελάχιστες ελπίδες να εξελιχθούν σε υγιή παιδιά. Είναι ενδεικτικό ότι σε έρευνα που  πραγματοποιήθηκε στους Έλληνες Νεογνολόγους από την Α΄ Νεογνολογική Κλινική του Α.Π.Θ., διαπιστώθηκε ότι μόνο σε ένα δημόσιο νοσοκομείο υπάρχει επιτροπή δεοντολογίας και ότι οι νομικές συνέπειες επηρεάζουν σε σημαντικό ή πολύ σημαντικό βαθμό το 72% των γιατρών στη λήψη αποφάσεων.

21 Μαρ 2011

Στην αγορά το πρώτο εμβόλιο για το μηνιγγιτιδόκοκκο

Ενισχυμένη είναι η φαρέτρα των επιστημόνων σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της μηνιγγίτιδας, μιας ασθένειας αιφνίδιας και απρόβλεπτης, συχνά δε και θανατηφόρας, ιδίως για παιδιά και εφήβους. Πλέον είναι διαθέσιμο και στην ελληνική αγορά το πρώτο τετραδύναμο συζευγμένο εμβόλιο για τον μηνιγγιτιδόκοκκο, που ενδείκνυται για εφήβους (ηλικίας άνω των 11 ετών) καθώς και ενηλίκους.

«Η μηνιγγίτιδα είναι μια κεραυνοβόλος και καταστρεπτική νόσος που πλήττει βρέφη, παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες, με υψηλό ποσοστό θνησιμότητας, έως και 14%. Επίσης, μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες, σοβαρές αναπηρίες όπως είναι η κώφωση, η δημιουργία ουλών στο δέρμα, η νεφρική ανεπάρκεια και ο ακρωτηριασμός των κάτω άκρων», ανέφερε στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου για τη νόσο και τους τρόπους πρόληψής της ο κ. Δημήτρης Καφετζής, καθηγητής Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Οπως τόνισε ο δρ Καφετζής, το μικρόβιο του μηνιγγιτιδόκοκκου βρίσκεται μόνο στους ανθρώπους, ενώ προκειμένου κάποιος να κολλήσει τον ιό από κάποιο άλλο άτομο που ήδη νοσεί θα πρέπει να είναι σε επαφή μαζί του για περισσότερες από 5-8 ώρες.

Τα συμπτώματα της νόσου και η διάγνωση 

Η έναρξη της νόσου από μηνιγγιτιδόκοκκο μπορεί να είναι αιφνίδια και απρόβλεπτη, ενώ η νόσος μπορεί να είναι θανατηφόρος σε διάστημα 24-48 ωρών, επομένως είναι σημαντικό να γίνει η διάγνωση το συντομότερο δυνατό. Τα κύρια κλινικά χαρακτηριστικά είναι ο πυρετός, η κεφαλαλγία, ο μηνιγγισμός και το εξάνθημα, αλλά τα αρχικά συμπτώματα είναι παρόμοια με αυτά των ιογενών λοιμώξεων.

Η διάγνωση της νόσου από μηνιγγιτιδόκοκκο επιβεβαιώνεται από την καλλιέργεια του βακτηρίου από σωματικά υγρά, όπως είναι το αίμα ή το εγκεφαλονωτιαίο υγρό.

Παρόλο που το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο παρουσιάζεται στα νήπια ηλικίας κάτω του έτους, οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες (ηλικίας 15-24 ετών) εμφανίζουν επίσης αυξημένα ποσοστά θνησιμότητας σε σύγκριση με άλλες ηλικιακές ομάδες.

Η πρόληψη και η θεραπεία 

Η θεραπεία της νόσου από μηνιγγιτιδόκοκκο γίνεται μέχρι στιγμής με αντιβιοτικά, με φάρμακα για ανάταξη, με αιματοδυναμικά για ενίσχυση (καθώς η πίεση πέφτει πολύ) και με σκευάσματα  για την αντιμετώπιση της σήψης.
 
Παρόλο που η θεραπεία με αντιβιοτικά θεωρείται επιτυχής και η ανθεκτικότητα του ιού στα φάρμακα είναι χαμηλή, υπάρχουν περιορισμοί ως προς την προφυλακτική χρήση τους, όπως το στενό χρονικό περιθώριο για την αποτελεσματική θεραπεία. Το γεγονός αυτό καθιστά αναγκαία, κατά τους ειδικούς, την πρωτογενή πρόληψη μέσω του εμβολιασμού.

Οπως επισήμανε ο κ. Καφετζής, μέχρι σήμερα τα εμβόλια που κυκλοφορούσαν για την πρόληψη κατά της νόσου ήταν από πολυσακχαρίτη μηνιγγιτιδόκοκκου εμβόλια και τα συζευγμένα εμβόλια.
Πλέον είναι διαθέσιμο το πρώτο τετραδύναμο συζευγμένο εμβόλιο για τον μηνιγγιτιδόκοκκο, που ενδείκνυται για εφήβους (ηλικίας άνω των 11 ετών) και ενηλίκους.



Πηγή: www.protothema.gr