28 Μαρ 2012

Δώστε χρόνο στα παιδιά.....

Τι κάνουν τα παιδιά τόσες ώρες στο σπίτι; Γιατί δεν είναι έξω να παίζουν και να γελάνε όπως παλιότερα;

Αν δεν είναι στο σπίτι, θα είναι σε κάποιο φροντιστήριο ξένων γλωσσών.... κι αν δεν είναι εκεί, μπορεί να είναι σε κάποιον αθλητικό σύλλογο και να αθλούνται.... κι αν δεν είναι ούτε εκεί, θα είναι σίγουρα στο σχολείο. Είναι πολύ περίεργο να μη βλέπεις και να μην ακούς παιδιά στις γειτονιές κι αυτό σε κάνει να αναρωτιέσαι: "Τι κάνουν τα παιδιά με τον ελεύθερο χρόνο τους;"





Η έρευνα....
Μία πρόσφατη έρευνα του παιδιατρικού τμήματος του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Νίκαιας με παιδιά από 6 έως 12 ετών μας δίνει μια μικρή γεύση για το τι περίπου συμβαίνει στην Ελλάδα. Μόνο το 9% των παιδιών που κατοικούν στην Αθήνα αθλείται καθημερινά και το μισό από αυτό το ποσοστό σε οργανωμένο σύλλογο. Από την άλλη μεριά, το 74% έχει ήδη ξεκινήσει να μαθαίνει κάποια ξένη γλώσσα (από τα 7 χρόνια) και σχεδόν τα μισά παιδιά έχουν στην κατοχή τους προσωπικό ηλεκτρονικό υπολογιστή. Στην επαρχία οι αριθμοί διαφέρουν λίγο, αλλά δίνουν μια παρόμοια εικόνα. Περισσότερα παιδιά αθλούνται, ακόμα και εκτός οργανωμένων συλλόγων, αλλά και πάλι πολύ λιγότερα από ότι θα περίμενε κανείς. Λιγότερα επίσης είναι τα παιδιά που ξεκινούν μια τουλάχιστον ξένη γλώσσα από μικρή ηλικία και ακόμη λιγότερα έχουν προσωπικό υπολογιστή.
Φαίνεται, τελικά, ότι τα παιδιά σήμερα έχουν πολύ περισσότερες "δουλειές" από ότι φανταζόμαστε. Έχουν να πάνε στο σχολείο, μετά στο φροντιστήριο είτε για ξένη γλώσσα είτε για τον υπολογιστή και βέβαια να πάνε στο σύλλογο για κάποιο άθλημα. Μάλλον δεν υπάρχει και πολύς χρόνος για παιχνίδι, εκτός αν κάποιος θεωρεί την οργανωμένη άθληση παιχνίδι. Σίγουρα δεν υπάρχει χρόνος για το παιχνίδι με την έννοια που το έχουμε συνηθίσει, το ελεύθερο δηλαδή παιχνίδι που δίνει στο παιδί την ευκαιρία να κάνει φίλους, να τρέξει, να αυτοσχεδιάσει, ακόμα και να.... πέσει, αλλά όλα αυτά να τα κάνει μόνο του, χωρίς επίβλεψη και έξω από τα οργανωμένα γήπεδα και γυμναστήρια.

Ούτε οι γονείς είναι ευχαριστημένοι....
Είναι αλήθεια ότι ακόμα και οι γονείς δεν φαίνεται να είναι τόσο ευχαριστημένοι ούτε με τη συχνότητα άθλησης, ούτε με την ποιότητα. Στην έρευνα που αναφέραμε παραπάνω το 78% των γονιών δεν είναι ικανοποιημένοι με το πόσο συχνά αθλείται το παιδί τους. Ο βασικότερος λόγος είναι βέβαια και πάλι ο χρόνος. Όχι μόνο ο χρόνος που δεν έχουν οι γονείς για να συνοδέψουν τα παιδιά, αλλά ο χρόνος που δεν έχουν τα παιδιά λόγω των πολλών υποχρεώσεων (79%). Το πρόγραμμα των παιδιών είναι τόσο φορτωμένο, που δεν προλαβαίνουν ούτε να αθληθούν όσο θα ήθελαν, πόσο μάλλον να παίξουν.

Είναι θέμα επιλογών και προτεραιοτήτων....
"Όπως φαίνεται, το πρόβλημα δεν είναι ο φόβος των γονιών να αφήσουν τα παιδιά να παίξουν μόνα τους, αλλά οι επιλογές και οι προτεραιότητες που θέτουν για το παιδί τους", μας είπε ο κ. Διονύσης Καρακάιδος, παιδίατρος και επιμελητής της έρευνας. Στην προσπάθεια τους να χτίσουν το μέλλον του παιδιού προσφέροντας του πολλαπλές ευκαιρίες μάθησης, αφήνουν τα απλά-αλλά αναγκαία-πράγματα, όπως το παιχνίδι, στην άκρη. Ξεχνούν τα ευεργετικά αποτελέσματα που έχει το ελεύθερο παιχνίδι στην ψυχολογία και την προσωπικότητα του παιδιού. Βέβαια και οι ίδιοι αισθάνονται συχνά εγκλωβισμένοι από τις απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής κι έτσι προσπαθούν να προετοιμάσουν το παιδί τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Το ελεύθερο παιχνίδι

  • Αρχίζει να παίρνει αποφάσεις
Το παιχνίδι όμως είναι ένας από τους βασικότερους παράγοντες στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού. Είναι μια διαδικασία κατά την οποία το παιδί αρχίζει να παίρνει πρωτοβουλίες. Αρχίζει να παίρνει αποφάσεις και, κατά συνέπεια, αρχίζει να αντιμετωπίζει για πρώτη φορά μόνο του τις συνέπειες αυτών των αποφάσεων. Οι συνέπειες μπορεί να είναι τόσο θετικές, όσο και αρνητικές. Μπορεί να δημιουργήσουν ευφορία (ένα ευχάριστο παιχνίδι) αλλά κάποιες φορές και πόνο (να χτυπήσει ή να αποτύχει σε κάτι) αλλά κάποιες φορές σιγά-σιγά μαθαίνει από τα λάθη και τις επιτυχίες του και αποκτά εμπειρίες, αυτονομία και αυτοπεποίθηση. Αντίθετα, το παιχνίδι στους οργανωμένους χώρους άθλησης στερεί από το παιδί την ευθύνη είτε της επιτυχίας, είτε της αποτυχίας. Κάποιος θα το φροντίσει, αν γίνει κάποιο λάθος και σίγουρα κάποιος άλλος θα αναλάβει την ευθύνη για ότι συμβεί.

  • Γίνεται πιο δημιουργικό
Στο ελεύθερο παιχνίδι το παιδί μπορεί να κάνει πράξη κάθε του σκέψη. Ψάχνει και βρίσκει τρόπους εξερευνώντας το περιβάλλον και από μόνο του δημιουργεί και αναδημιουργεί το χώρο, ανάλογα με τη θέληση και τη φαντασία του. Έτσι αρχίζει να γίνεται δημιουργικό και μαθαίνει να προσαρμόζεται στο χώρο, χωρίς πολλές και συγκεκριμένες απαιτήσεις. Μαθαίνει από μόνο του ότι είναι στο χέρι του να πλάσει το χώρο γύρω του και να τον προσαρμόσει ανάλογα στις ανάγκες του. Μαθαίνει να χειρίζεται τα πράγματα που έχει στην κατοχή του. Αντίθετα, όταν όλα είναι έτοιμα και προσαρμοσμένα στις ανάγκες του παιδιού, αυτό δεν έχει λόγο να σκεφτεί, δεν έχει λόγο να είναι δημιουργικό. Όταν υπάρχει πάντα κάποιος να του υποδείξει τους τρόπους με τους οποίους θα κάνει κάτι, δεν νιώθει την ανάγκη να ψάξει αν το βρει μόνο του. Και αυτή η διαδικασία είναι ίσως η πιο όμορφη για το παιδί, ακόμα και για ένα μεγαλύτερο.

  • Γνωρίζει καλύτερα τους φίλους και τον εαυτό του
Σε συνθήκες ελευθερίας, το παιδί μπορεί να εξερευνήσει και να γνωρίσει πολύ καλύτερα τόσο τους φίλους του όσο και τον ίδιο του τον εαυτό. Ας μην ξεχνάμε ότι τους παιδικούς μας φίλους τους θυμόμαστε για τις τρέλες που κάναμε κάποτε, για τις δυσκολίες και τις όμορφες στιγμές που περάσαμε μαζί, χωρίς επίβλεψη ή κρυφά από αυτή. Ακόμα και οι τσακωμοί ή οι ζαβολιές έχουν τη θέση τους στην ανάπτυξη της προσωπικότητας. Είναι εμπειρίες που η θύμηση τους και μόνο θα είναι τόσο γλυκιά όσο και χρήσιμη. Στην καθημερινότητα των παιδιών σήμερα όλα αυτά δεν έχουν θέση. Υπάρχει πάντα κάποιος μεγαλύτερος να δίνει τις λύσεις που χρειάζονται-ακόμα κι εκεί που δεν χρειάζονται!-και όπου υπάρχει διαφωνία. Έτσι το παιδί δεν μπορεί να γνωρίσει τον εαυτό του. Δεν μπορεί να δει πως αντιδρά σε διάφορες καταστάσεις και γίνεται εξαρτημένο από ένα τεχνητό περιβάλλον και από τους μεγαλύτερους.

Για τους γονείς.....
Από την άλλη μεριά αυτό που ονομάζουμε ελεύθερο παιχνίδι δεν είναι το ίδιο με την απόλυτη ελευθερία. Κάθε παιδί έχει ανάγκη από επίβλεψη και προσοχή. Σίγουρα δεν έχει την αίσθηση του κινδύνου, όπως την έχουν οι μεγαλύτεροι. Η επίβλεψη από κάποιον μεγαλύτερο είναι και αυτή αναγκαία στο παιχνίδι, αλλά καλό θα ήταν να παραμένει διακριτική. Είναι καλό και για το γονιό να νιώθει ότι το παιδί του δεν κινδυνεύει, αλλά και για το παιδί να ξέρει ότι δεν είναι εντελώς μόνο του. Είναι όμως εξίσου καλό το παιδί να νιώθει αυτόνομο και ο γονιός κάποια σιγουριά και εμπιστοσύνη για το παιδί του. Είναι αλήθεια ότι αυτή η ισορροπία επιτυγχάνεται με πολλή προσπάθεια και κόπο, αλλά είναι ότι καλύτερο για τη φυσιολογική ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού και της σχέσης με το γονιό.
Οι γονείς μπορούν και οι ίδιοι να μπουν σε αυτό που ονομάσαμε ελεύθερο παιχνίδι, μαζί με τα παιδιά τους. Μπορούν μαζί τους να φτιάξουν πράγματα από το τίποτα, να κάνουν "τρέλες" και να φτιάξουν δικά τους παιχνίδια χωρίς προκαθορισμένους κανόνες και περιορισμούς. Να δώσουν την πρωτοβουλία στο παιδί να θέσει αυτό τους όρους για μια φορά και απλά να το ακολουθήσουν.
Δεν είναι, λοιπόν, τόσο ο φόβος ούτε η έλλειψη του χώρου για παιχνίδι ο λόγος που στερούμε από τα παιδιά το ελεύθερο παιχνίδι. Αυτά μπορούμε να τα βρούμε ακόμα και στη μεγαλούπολη ή ακόμα και να τα δημιουργήσουμε (βόλτες στην εξοχή, παιχνίδια στο μπαλκόνι του σπιτιού). Είναι η έλλειψη του χρόνου. Η καλοπροαίρετη αλλά λανθασμένη κατανομή του χρόνου του παιδιού και οι υπερβολικές απαιτήσεις. Ας δώσουμε λίγο χρόνο στο παιδί να παίξει. Είναι εξίσου σημαντικό για το μέλλον του.

Πηγή: περιοδικό "Το παιδί μου κι εγώ"

26 Μαρ 2012

Όταν μεγαλώσω, θα παντρευτώ τον μπαμπά!

Δεν τον χάνει απ' τα μάτια της, θέλει να κοιμηθεί ανάμεσα σας στο κρεβάτι και σας διαβεβαιώνει ότι όταν μεγαλώσει θα παντρευτεί τον μπαμπά.... ουφ! Είναι μια άκρως φυσιολογική φάση.
Αλλά οφείλετε να προσγειώνετε τη μικρή σας όταν το παρακάνει.....

Επιμένει ότι θα τον παντρευτεί
Η μικρούλα σας τον κοιτάει με μάτια γεμάτα πάθος, σκαρφαλώνει στα γόνατα του μόλις γυρίζει από τη δουλειά, επιχειρεί να μονοπωλεί το ενδιαφέρον του, του επαναλαμβάνει συνεχώς ότι είναι ο πιο όμορφος μπαμπάς του κόσμου και ότι θα τον παντρευτεί όταν μεγαλώσει.

Τι να κάνετε
Ο μπαμπάς πρέπει να δείξει στην κόρη του την ευχαρίστηση του για τη λατρεία που του έχει, αλλά πρέπει επίσης να της δείξει ποια είναι η πραγματική της θέση στην οικογένεια: δεν είναι η μικρή του γυναίκα, αλλά η μικρή του κόρη. Μπορεί να της πει το εξής: "Παντρεύτηκα τη μαμά σου επειδή την αγαπούσα πολύ κι από αυτή την αγάπη έχουμε εσένα, και τώρα σε αγαπάω πάαααρα πολύ! Όμως, πρέπει να ξέρεις ότι θα είμαι πάντα ο μπαμπάς σου κι εσύ θα είσαι πάντα το αγαπημένο μου κοριτσάκι κι ένας μπαμπάς δεν παντρεύεται ποτέ την κόρη του, ακόμα κι αν την αγαπάει πολύ". Είναι πολύ βασικό να γίνει αυτό, γιατί το κοριτσάκι σας αρχίζει να συντονίζεται με την αλήθεια. Στην ηλικία των 3-4 ετών περίπου, τα παιδιά πιστεύουν στον Άγιο Βασίλη και σε ότι λένε οι γονείς τους. Είναι πεπεισμένα ότι εκείνοι έχουν δίκιο. Και αργότερα, η μεγάλη διάψευση! Εξαπατήθηκε από τον πρώτο άντρα της ζωής της! Το παιδί ίσως να ελπίζει ότι κάποια στιγμή οι φαντασιώσεις του θα γίνουν πραγματικότητα. Αυτό όμως μπορεί να έχει αντίκτυπο στην ενήλικη ζωή του όσον αφορά τις ερωτικές αλλά και τις οικογενειακές του σχέσεις.

Τα χάδια της μερικές φορές είναι φορτικά
Μερικές φορές, η πιτσιρίκα σας καταβάλλει κάθε προσπάθεια για να είναι μαζί με τον μπαμπά της. Ονειρεύεται να κάνει μπάνιο με τον μπαμπά της και να απλώνει τα χεράκια της παντού, και ρωτάει με αθωότητα: "Μπαμπά, μπορώ να κοιμηθώ ανάμεσα σε σένα και τη μαμά;" Οι γονείς οφείλουν να βάζουν όρια, ώστε να βοηθήσουν το παιδί τους να αυτονομηθεί. Το ζήτημα του ύπνου συχνά έχει να κάνει και με πρακτικά ζητήματα, πχ με το φόβο για το σκοτάδι, κι αυτό το φόβο του παιδιού θα πρέπει οι γονείς να καταπραϋνουν.

Τι να κάνετε
Αυτό που θα καθορίσει την αντίδραση του μπαμπά είναι τα δικά του συναισθήματα όσον αφορά την κατάσταση. Αν οι αντιδράσεις του παιδιού απέναντι στον πατέρα του είναι πολύ φορτικές, τότε δε θα πρέπει να διστάσει να του μιλήσει ξεκάθαρα. Η κόρη του έχει το δικαίωμα να θέλει να της πιάσει τα "μεμέ" και να της βάλει κρέμα παντού. Έχει όμως και ο μπαμπάς δικαίωμα να αρνηθεί και να της το πει αμέσως. Δε θέλει, και τελείωσε. Πρέπει όμως να της μιλήσει με θάρρος και ευγενικό και ήρεμο τρόπο. Από την άλλη, θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο στον πατέρα ότι ορισμένες συμπεριφορές δεν είναι ερωτικές, αλλά πρόκειται για επιθυμίες πρακτικού τύπου. Όπως η μαμά κάνει μπάνιο την κόρη, έτσι μπορεί να την κάνει κι ο μπαμπάς. Όταν ο μπαμπάς δεν αφήνει πονηρά υπονοούμενα σχετικά με την ανάπτυξη του μικρού παιδιού και κρατάει την αλληλεπίδραση στο "εδώ και τώρα" της παιδικότητας, δεν υπάρχει ψυχολογικός κίνδυνος παρανόησης από την πλευρά της κόρης του. Αν συμπεριφερθεί έτσι δε θα χαλάσει η σχέση τους και θα υπάρχει η αναγκαία απόσταση μεταξύ τους, όπως λένε οι παιδοψυχολόγοι.

Της αρέσει να παίζει τη μοιραία γυναίκα
Κάποιες φορές, η θέα της αγάπης του συντρόφου σας μπροστά στην κόρη σας μπορεί να της προκαλέσει τσιμπήματα ζήλιας: "Μήπως ο μπαμπάς δεν με αγαπάει αρκετά;" είναι ένας συνηθισμένος φόβος. Για αυτό ακριβώς το λόγο η κορούλα σας τρεκλίζει πάνω στα τακούνια σας (τα οποία βούτηξε κρυφά από την ντουλάπα σας) και πασαλείβεται με το κραγιόν και τις σκιές σας, για να τραβήξει την προσοχή του μπαμπά.....

Τι να κάνετε
Πρώτα από όλα μην την κοροϊδέψετε. Η συμπεριφορά της δεν είναι καθόλου παράξενη ούτε επικίνδυνη. Όλα τα μικρά κορίτσια αυτής της ηλικίας περνάνε από αυτή τη φάση. Το κάνατε κι εσείς αυτό, αλλά δεν το θυμάστε (είναι η σωστή λειτουργία του υποσυνείδητου). Πρόκειται για το διάσημο πλέον οιδιπόδειο σύμπλεγμα. Θυμηθείτε, λοιπόν, ότι κι εσείς η ίδια αγαπούσατε πολύ τον μπαμπά σας (τον παππού της), ώσπου μια ωραία πρωία γνωρίσατε τον μπαμπά της. Αργότερα, θα συμβεί το ίδιο και στη μικρή σας. Επωφεληθείτε του γεγονότος για να της δείξετε το άλμπουμ με τις οικογενειακές φωτογραφίες και πείτε της ποιος παντρεύτηκε με ποιον. Έτσι, θα καταλάβει καλύτερα ότι ο μπαμπάς και η μαμά δεν είναι αδέρφια, αλλά ζευγάρι. Μπορείτε ακόμα να ευαισθητοποιήσετε και τον άντρα σας, ώστε να μην της φερθεί πολύ αυστηρά και να την αφήσετε να μεγαλώσει σιγά σιγά. Αυτός πρέπει να θέσει τα όρια, τα οποία βέβαια πρέπει να γίνουν κατανοητά και να εισακουστούν.

Με τη μαμά βιώνει μία σχέση αγάπης-μίσους
Αυτή την εποχή, η μικρή σας δεν έχει μάτια παρά μόνο για τον μπαμπά, και η ζήλια απέναντι σας είναι ολοφάνερη. Από την άλλη, όμως, πέφτει μέσα στην αγκαλιά σας για να βρει την τρυφερότητα και σας μιμείται σε κάθε τομέα για να σας μοιάσει.

Τι να κάνετε
Προσπαθήστε να μπείτε στη θέση της. Δεν είναι ότι η κορούλα σας λατρεύει τον μπαμπά της και μισεί εσάς ή σας αγαπά λιγότερο. Στην πραγματικότητα, είναι διχασμένη από τα αντιφατικά συναισθήματα της και είναι αληθινά φοβισμένη μήπως χάσει την αγάπη σας. Νιώθει ενοχές απέναντι σας επειδή εσείς τη γεννήσατε. Καθησυχάστε τη, μείνετε τρυφερή και πείτε της ότι την αγαπάτε κι ότι είστε περήφανη για αυτή. Μην ανησυχείτε, το οιδιπόδειο σύμπλεγμα θα την εγκαταλείψει στην ηλικία των 5-6 ετών. Θα το ξεπεράσει πολύ πιο εύκολα και ανώδυνα από εσάς (και τον μπαμπά και τη μαμά). Εσείς πρέπει να παίξετε το ρόλο σας με ειλικρίνεια και στοργικότητα.

Πηγή: περιοδικό "Το παιδί μου κι εγώ".

22 Μαρ 2012

Εργοθεραπεία: Βελτιώστε τις δεξιότητες του!

Είναι υπερκινητικό; Δεν μπορεί να συγκεντρώσει την προσοχή του; Ο γραφικός του χαρακτήρας... δεν διαβάζεται; Η εργοθεραπεία μπορεί με δημιουργικό και ευχάριστο τρόπο να βοηθήσει το παιδί σας να καλύψει τις αδυναμίες του και να ενισχύσει τις καθημερινές του δεξιότητες.

Συνήθως, νομίζουμε ότι η εργοθεραπεία έχει να κάνει είτε με παιδιά που αντιμετωπίζουν σοβαρή νοητική καθυστέρηση ή αυτισμό, είτε με ενηλίκους που έχουν ψυχιατρικά, ορθοπεδικά ή άλλα προβλήματα. Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική. Η εργοθεραπεία μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα ωφέλιμη για παιδιά που αντιμετωπίζουν πολύ λιγότερο σοβαρά προβλήματα. Ορισμένα παιδιά, που όχι μόνο είναι φυσιολογικά αλλά ενδέχεται να είναι και ιδιαίτερα έξυπνα, τυχαίνει να συναντούν δυσκολίες (πχ στο σχολείο) και χρειάζονται βοήθεια. Η εργοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει αυτά τα παιδιά να ενισχύσουν την ικανότητα τους να οργανώνουν την καθημερινή τους ζωή.

Δύο παραδείγματα
Η εργοθεραπεία δεν είναι και δεν λειτουργεί ως μάθημα, για αυτό άλλωστε και αρέσει πολύ στα παιδιά που έρχονται σε επαφή μαζί της. Με ειδικά επιλεγμένες δραστηριότητες οι εργοθεραπευτές προσπαθούν να βελτιώσουν τις δεξιότητες που δεν έχουν καταφέρει αυτά τα παιδιά να αναπτύξουν: Την ικανότητα για συντονισμένες κινήσεις και για έλεγχο των κινήσεων, τη σωστή αντίληψη του σώματος, τη διευθέτηση του χρόνου, τη συγκέντρωση της προσοχής, τον προσανατολισμό, τη μνήμη κλπ. Ας δούμε όμως μερικά παραδείγματα, για να αποκτήσουμε μια ιδέα για το πως μπορεί να βοηθήσει η εργοθεραπεία τα παιδιά μας:

1. Δεν κάνει "καλά" γράμματα;
Αν, για παράδειγμα, έχουμε ένα παιδί που δεν κάνει "καλά" γράμματα ο εργοθεραπευτής δεν θα προσπαθήσει να του μάθει να κάνει ωραία γράμματα. Αντίθετα, θα ψάξει την αιτία του προβλήματος: Μπορεί να μην έχει καλό προσανατολισμό στο χώρο και στο χρόνο, καλή μνήμη ή αντίληψη της σωστής "κατευθυντικότητας" των γραμμάτων, δηλαδή ένα παιδί μπορεί να μην έχει στο νου του ότι η κατεύθυνση για την ανάγνωση είναι από τα αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω, και για αυτό μπορεί να μη γράφει καλά. Για να του μάθει ο εργοθεραπευτής την κατεύθυνση της ανάγνωσης και της γραφής θα δουλέψει μέσα από ειδικά παιχνίδια-δραστηριότητες. Από την άλλη πλευρά, ίσως χρειαστεί να δουλέψει μαζί του τη λεπτή κίνηση, που χρειάζεται για να κρατάμε το μολύβι και να γράφουμε, να το βοηθήσει να κατανοήσει ότι χρησιμοποιούμε μόνο το ένα χέρι όταν γράφουμε, να του μάθει τον αμφίπλευρο συντονισμό, που σημαίνει ότι με το ένα χέρι γράφουμε και με το άλλο κρατάμε το χαρτί, κλπ.

2. Είναι υπερκινητικό ή δεν συγκεντρώνεται;
Ο εργοθεραπευτής θα προσπαθήσει να βοηθήσει το παιδί αυτό να ρυθμίσει την υπερκινητικότητα του και να συγκεντρώνεται, να οργανώνει το χρόνο του, να κάνει συχνά διαλείμματα ώστε να μην κουράζεται ή να καλύψει την ανάγκη του για συνεχή κίνηση (πχ βάζοντας το να κάθεται σε μία μπάλα ώστε να κινείται συνεχώς) και έτσι να μπορεί να συγκεντρωθεί ώστε να κάνει κάτι άλλο.
Προσοχή: Όλα αυτά δεν γίνονται μόνο από τον εργοθεραπευτή, χρειάζεται και η συνεργασία των γονιών. Έτσι, μετά τη συνεδρία στο θεραπευτήριο θα πρέπει και οι γονείς, ακολουθώντας τις οδηγίες του εργοθεραπευτή, να συνεχίζουν την πρακτική αυτή εξάσκηση στο σπίτι.

Πού, πώς και πόσο;
Αφού δώσαμε ορισμένα παραδείγματα για το πως η εργοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει, τώρα ας προσπαθήσουμε να "εξοικειωθούμε" με την ίδια τη διαδικασία της εργοθεραπείας και κάποιες λεπτομέρειες της.

  • Το θεραπευτήριο.
Το θεραπευτήριο, όπου γίνεται η εργοθεραπεία, είναι ένας χώρος εκμάθησης και βελτίωσης δεξιοτήτων. Στη διαδικασία αυτή χρησιμοποιούνται πολλά παιχνίδια, όπως μπάλες, πλαστελίνη, υλικά για κατασκευές και ζωγραφική, παζλ, κούνιες, σχοινάκια, υπολογιστές κλπ. Το παιδί, λοιπόν, το οποίο θα παρατηρήσει ο δάσκαλος, ο γιατρός του ή οι γονείς του ότι έχει κάποιες δυσκολίες ή προβλήματα, θα συναντήσει τη διεπιστημονική ομάδα του θεραπευτηρίου και, ανάλογα με τις ανάγκες του, ένας εργοθεραπευτής, λογοθεραπευτής, ψυχολόγος, ειδικός παιδαγωγός, ψυχίατρος ή νευρολόγος θα αξιολογήσουν το παιδί, τις ελλείψεις και τις ανάγκες του μέσα από την παρατήρηση και κάποια ειδικά τεστ (που περιλαμβάνουν δραστηριότητες). Ο εργοθεραπευτής θα προσπαθήσει να προσεγγίσει το παιδί, να του προκαλέσει το ενδιαφέρον και, στη συνέχεια, να του δώσει τα κίνητρα που χρειάζεται για να κάνει τις διάφορες δραστηριότητες που θα το βοηθήσουν να συμπληρώσει τις ελλείψεις του και να αντιμετωπίσει τα προβλήματα του.
  • Πόσο διαρκεί;
Η κάθε συνεδρία εργοθεραπείας διαρκεί 3/4 της ώρας και τα "μαθήματα" γίνονται μία ή δύο φορές την εβδομάδα. Το πόσο διάστημα θα χρειαστεί το κάθε παιδί να κάνει εργοθεραπεία είναι κάτι που εξαρτάται από τη δυσκολία που αντιμετωπίζει καθώς και κάτι που εκτιμά ο εργοθεραπευτής.

  • Που γίνεται και πόσο κοστίζει;
Τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν μέρος από τα έξοδα της εργοθεραπείας και, συνήθως, η κάθε συνεδρία κοστίζει περίπου 25 ευρώ. Εργοθεραπεία μπορεί να κάνει ένα παιδί σε ένα ειδικό τέτοιο κέντρο ή σε ιδιαίτερα μαθήματα με ένα εξειδικευμένο εργοθεραπευτή. Συνήθως, στα κέντρα όπου γίνεται η εργοθεραπεία γίνεται επίσης λογοθεραπεία, ψυχοπαιδαγωγικά μαθήματα ή ειδικά μαθήματα, που στοχεύουν στο να βοηθήσουν παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες.


Πότε πρέπει να πάμε το παιδί σας σε εργοθεραπευτή;
Με βάση τον Αμερικανικό Σύλλογο Εργοθεραπευτών, αν το παιδί μας παρουσιάζει 3 ή περισσότερες από τις παρακάτω δυσκολίες, θα πρέπει να ζητήσουμε μία εργοθεραπευτική αξιολόγηση:

  • Δεν παίζει με τα παιχνίδια της ηλικίας του, πράγμα που σημαίνει ότι ένα παιδί μπορεί να μην ενδιαφέρεται για τα εν λόγω παιχνίδια (πχ να αντιμετωπίζει κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα) ή να μην τα καταφέρνει (πχ να είναι λίγο πιο πίσω αναπτυξιακά σε σχέση με την ηλικία του).
  • Δυσκολεύεται να αυτοεξυπηρετηθεί. Δεν έχει δηλαδή, ανάλογα με την ηλικία του, τις κατάλληλες δεξιότητες ώστε να φάει μόνο του, να βάλει τα ρούχα ή τα παπούτσια του, να πάει στην τουαλέτα κλπ.
  • Έχει ελαττωμένο μυϊκό τόνο (μοιάζει αδύναμο). Πρόκειται για ένα παιδί που φαίνεται να μην έχει αντοχή, να είναι χαλαρό-πλαδαρό.
  • Δυσκολεύεται να υπολογίσει τη θέση του σώματος του στο χώρο (χτυπάει εύκολα). Σπάει συχνά τα παιχνίδια του.
  • Πέφτει εύκολα κάτω.
  • Είναι υπερκινητικό και δεν μπορεί να ησυχάσει.
  • Υπάρχει εμφανής καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας τους ή η ομιλία του είναι δυσνόητη και δεν αρθρώνει σωστά.
  • Είναι πολύ ευαίσθητο σε οσμές, γεύσεις, θορύβους ή αγγίγματα.
  • Αποφεύγει την παιδική χαρά.
  • Δυσκολεύεται να ζωγραφίσει μέσα στο πλαίσιο (ένα παιδί πριν γράψει θα πρέπει να μπορεί να συντονίσει την κίνηση του χεριού του, ώστε να ζωγραφίσει μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο), να φτιάξει παζλ (η δυσκολία καθορίζεται ανάλογα με την ηλικία του παιδιού), να κόψει με το ψαλίδι στο νηπιαγωγείο.
  • Έχει δυσκολίες στον ύπνο.
  • Έχει δυσκολίες στο φαγητό, λερώνεται υπερβολικά ή δεν τρώει κάποιες βασικές τροφές. Μπορεί, για παράδειγμα, το παιδί να μην έχει τις κατάλληλες δεξιότητες ώστε να χρησιμοποιήσει το πιρούνι για να μπορεί να φάει.
  • Δεν μπορεί να συγκεντρωθεί ή συγκεντρώνεται υπερβολικά σε μία δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συνεχίζει σε άλλη. Για παράδειγμα, μπορεί να πρόκειται για ένα παιδί του οποίου διασπάται εύκολα η προσοχή του και έτσι δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί.
  • Χρειάζεται περισσότερη εξάσκηση από άλλα παιδιά για να μάθει καινούργια πράγματα.
  • Αντιστρέφει γράμματα και αριθμούς, δεν αφήνει διαστήματα μεταξύ των γραμμάτων και των λέξεων που γράφει. Μπορεί να μην έχει, για παράδειγμα, καλή αντίληψη στο οπτικό του σύστημα. Ο γραφικός του χαρακτήρας είναι πολύ κακός.
  • Κουράζεται εύκολα κατά τη σχολική του εργασία. Μπορεί, για παράδειγμα, να πρόκειται για ένα παιδί που είναι υπερκινητικό, έχει διάσπαση προσοχής, είναι υποτονικό κλπ.
  • Δυσκολεύεται να ακολουθήσει προφορικές οδηγίες. Μπορεί, για παράδειγμα, να μην έχει καλή ακουστική αντίληψη.
  • Δυσκολεύεται να κάνει φίλους της ίδιας ηλικίας και προτιμά να παίζει με μικρότερα ή με μεγαλύτερα παιδιά. Μπορεί να πρόκειται για ένα παιδί που είναι πίσω αναπτυξιακά, είναι πολύ ντροπαλό, έχει κάποια ψυχολογικά προβλήματα κλπ.
Πηγή: περιοδικό "Το παιδί κι εγώ"

21 Μαρ 2012

Που πήγε ο χρόνος μου;

Η έλλειψη ισορροπίας μεταξύ της προσωπικής και της επαγγελματικής ζωής είναι ένα διεθνές φαινόμενο. Όμως, η χώρα μας συγκαταλέγεται ανάμεσα σε εκείνες με το μεγαλύτερο βαθμό προβλήματος. Φαντάζει πια όνειρο θερινής νυχτός η εύρεση ισορροπίας ανάμεσα στην εργασία και την οικογένεια για χιλιάδες εργαζόμενες γυναίκες τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό. Ειδικά οι μητέρες, βρίσκονται καθημερινά σε αγώνα δρόμου με αντίπαλο το χρόνο, προσπαθώντας να βρουν τη χρυσή τομή μεταξύ εργασίας και οικογένειας. Τα αποτελέσματα της έρευνας με τίτλο "Ισορροπία εργασίας-ζωής" της εταιρείας Focus Bari, που έγινε σε 24 χώρες και δημοσιεύτηκε πρόσφατα, καταγράφουν με τον πιο εύγλωττο τρόπο την απόσταση ανάμεσα στην πραγματικότητα και το "ιδανικό" για τις εργαζόμενες μητέρες. Η έρευνα μας έδειξε ότι μεταξύ της προσωπικής και της επαγγελματικής ζωής η πλάστιγγα γέρνει προς την πλευρά της δεύτερης, αλλά και ότι χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια "για να έρθει στα ίσα της".

Time, time, time.....
Η εργασία απορροφά ένα σημαντικό μέρος από το χρόνο των εργαζομένων. Απορροφά, μάλιστα, αρκετά περισσότερο απ' ότι οι ίδιοι θα επιθυμούσαν. Ενώ οι ίδιοι θα προτιμούσαν να αφιερώνουν στην εργασία το 1/3 περίπου του χρόνου τους, στην οικογένεια σχεδόν άλλο τόσο και τον υπόλοιπο σε διασκέδαση και προσωπικές ασχολίες, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Οι εργαζόμενοι αφιερώνουν σήμερα σχεδόν το μισό του χρόνου τους στην εργασία. Στην οικογένεια δίνουν μόνο το 1/4, ενώ άλλος τόσος περίπου είναι ο προσωπικός χρόνος σε συνδυασμό με αυτόν που αναλογεί στη διασκέδαση.

Για τις εργαζόμενες μητέρες, μάλιστα, η επίτευξη του "ιδανικού" μοιράσματος είναι δυσκολότερη, καθώς θα επιθυμούσαν να αφιερώνουν ακόμη περισσότερο χρόνο στις οικογένειες τους. Σύμφωνα με την έρευνα, οι εργαζόμενες μητέρες, ανεξάρτητα από την ηλικία των παιδιών τους, θα ήθελαν να αφιερώνουν στην οικογένεια τους γύρω στο 41% του χρόνου τους. Οι εργαζόμενες μητέρες με παιδιά έως 12 ετών αφιερώνουν στους δικούς τους μόνο το 36% του χρόνου τους, ενώ όσες έχουν μεγαλύτερα παιδιά αφιερώνουν ακόμη λιγότερο, το 34%.

Στην πρώτη περίπτωση, η εργασία απορροφά σχεδόν το μισό χρόνο, με τη διασκέδαση και τον προσωπικό χρόνο να ασφυκτιούν, ενώ στη δεύτερη η εργασία παραγκωνίζεται ελαφρά (44%) προς όφελος του προσωπικού χρόνου και της διασκέδασης. Στις δύο αυτές πτυχές της ζωής τους οι εργαζόμενες μητέρες με παιδιά άνω των 12 ετών αφιερώνουν το 22% του χρόνου τους.

Όσο πιο ψηλά στη δουλειά, τόσο πιο αργά στο σπίτι!
Η κατάσταση δυσκολεύει ακόμα περισσότερο για τις γυναίκες, αλλά και γενικότερα για τους εργαζόμενους που κινούνται σε υψηλόβαθμα επαγγελματικά κλιμάκια. Στις ανώτερες βαθμίδες επαγγελμάτων παρατηρείται ότι φτάνει μόνο το 3% των εργαζόμενων γυναικών. Μάλιστα, το ποσοστό αυτό παραμένει στο ίδιο επίπεδο από το 1990. Οι εργαζόμενες γυναίκες την ίδια περίοδο έχουν αυξηθεί σε όλες τις ηλικίες που χαρακτηρίζονται κατάλληλες για εργασία. Οι μεγαλύτερες διαφορές παρουσιάζονται στις ηλικίες μεταξύ 35-44 ετών και 45-54. Στην πρώτη περίπτωση, οι εργαζόμενες το 1990 ήταν μόλις το 40% του συνολικού αριθμού των γυναικών στην ίδια ηλικία, ενώ το 2005 έφτασαν στο 59%. Στη δεύτερη περίπτωση, από 22% το 1990 έφτασαν στο 47% το 2005. Που απορροφήθηκε όλη αυτή η αύξηση; Στις κατώτερες και μεσαίες βαθμίδες επαγγελμάτων. Εκεί φαίνεται ότι συσσωρεύονται οι περισσότερες εργαζόμενες γυναίκες.



Προσπάθειες αλλαγής....
Περισσότεροι από τους μισούς εργαζόμενους ανά τον κόσμο δηλώνουν ότι μέσα στα τελευταία δύο χρόνια έχουν κάνει κάποιες ενέργειες για να βελτιώσουν την κατάσταση της ζωής τους. Στην Ελλάδα το ποσοστό είναι ακόμη μεγαλύτερο. Επτά στους δέκα εργαζόμενους πιστεύουν ότι έχουν προσπαθήσει να βελτιώσουν τη σχέση επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Τι αλλαγές έχουν κάνει οι εργαζόμενοι για να τονώσουν την ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής; Όσον αφορά τους Έλληνες, πολλοί (28%) διαλέγουν να κάνουν περισσότερες εκδρομές και ταξίδια, ενώ άλλοι (25%) δηλώνουν ότι προσπαθούν να είναι "πιο οργανωμένοι". Άλλοι πάλι (23%) περνούν περισσότερο χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους τους. Κάποιοι (21%) έχουν βρει περισσότερη ισορροπία αλλάζοντας δουλειά και περιβάλλον εργασίας.

Πάντως, 6/10 εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο και στην Ελλάδα πιστεύουν ότι η λύση στο πρόβλημα έρχεται από την αναζήτηση πιο ευέλικτου ωραρίου. Πολλοί (4/10) πιστεύουν ακόμη η δυνατότητα εργασίας στο σπίτι βελτιώνει την κατάσταση. Το ίδιο συμβαίνει και με την αυταπασχόληση, σύμφωνα με 3/10 εργαζόμενους διεθνώς. Μάλιστα, η επιλογή αυτή έχει περισσότερους οπαδούς στην Ελλάδα, αφού 4/10 πιστεύουν ότι το να ξεκινήσει κανείς δική του επιχείρηση βοηθά στην εξισορρόπηση εργασίας και προσωπικής ζωής. Όμως, η μερική και εποχιακή απασχόληση χαίρει λιγότερης εκτίμησης ως λύση από τους Έλληνες, ενώ διεθνώς την επιλέγουν 3/10 εργαζόμενους. Αντίθετα, 5/10 Έλληνες υποστηρίζουν ότι η αναζήτηση της λύσης στο πρόβλημα της ισορροπίας μεταξύ επαγγέλματος και προσωπικής ζωής περνά μέσα από τη βοήθεια των θεσμικών και κρατικών φορέων.

Η Ελλάδα, άλλωστε, συγκεντρώνει τα μεγαλύτερα ποσοστά δυσαρέσκειας σε όλους τους λόγους που προκαλούν την έλλειψη ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Βασικότερο αίτιο είναι οι ανεπαρκείς απολαβές. Είναι εντυπωσιακό ότι 9/10 Έλληνες αποδίδουν στο λόγο αυτό την έλλειψη ισορροπίας, ενώ διεθνώς το αντίστοιχο ποσοστό είναι 53%. Υψηλός είναι και ο αριθμός των Ελλήνων (8/10) που θεωρούν ότι το πρόβλημα οφείλεται στις ώρες εργασίας και στο μη ικανοποιητικό αντικείμενο δουλειάς έναντι 62% και 43% διεθνώς. Επτά στους δέκα Έλληνες θεωρούν ότι το μη ευέλικτο ωράριο εργασίας, η φροντίδα των παιδιών και οι λίγες ημέρες κανονικής άδειας είναι λόγοι που διαταράσσουν την ισορροπία μεταξύ επαγγέλματος και προσωπικής ζωής. Διεθνώς τα αντίστοιχα ποσοστά είναι πολύ μικρότερα, 44%, 34% και 39% αντίστοιχα. Ο χρόνος μετακίνησης μεταξύ εργασίας και σπιτιού είναι ένας άλλος λόγος, όπως δηλώνει το 60% των Ελλήνων και το 45% των εργαζομένων διεθνώς. Εξαιρετικά επιβαρημένοι εμφανίζονται οι Έλληνες και όσον αφορά τη φροντίδα άλλων μελών της οικογένειας, αφού σχεδόν 6/10 θεωρούν ότι αυτός είναι ένας λόγος για την έλλειψη ισορροπίας στη ζωή τους, έναντι μόλις 30% διεθνώς. Τέλος, οι λίγες ημέρες άδειας άνευ αποδοχών είναι κατά το 51% των Ελλήνων εργαζομένων ένας λόγος που επιδεινώνει το πρόβλημα, ενώ διεθνώς την ίδια άποψη έχουν μόνο 3/10 εργαζόμενους.

Παρατηρούμε ότι αυξάνονται οι περιπτώσεις όπου οι μητέρες μοιράζονται με τον σύντροφο τους τις οικογενειακές υποχρεώσεις. Σήμερα, σύμφωνα με την έρευνα της Focus Bari, 5/10 εργαζόμενους δηλώνουν ότι αναλαμβάνουν και οι δύο εξίσου ή μαζί την ευθύνη για την ανατροφή των παιδιών. Φυσικά, στις υπόλοιπες περιπτώσεις την ευθύνη έχει η μητέρα, ενώ μόνο 1/100 άντρες έχει αναλάβει εξολοκλήρου την ευθύνη για την ανατροφή των παιδιών.

Ατενίζοντας το μέλλον.
Μήπως οι νόμοι της αγοράς εργασίας γίνονται ολοένα και πιο αμείλικτοι; Μάλιστα, η κατάσταση φαίνεται ότι χειροτερεύει με το πέρασμα του χρόνου, όπως δηλώνουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι. Οκτώ στους δέκα εργαζομένους πιστεύει ότι η κατάσταση χειροτερεύει, ενώ μόνο 1/10 βλέπει κάποια βελτίωση. Ακόμα πιο απαισιόδοξοι εμφανίζονται οι γονείς αλλά και ειδικότερα οι μητέρες με παιδιά έως 5 ετών, αφού 9/10 πιστεύουν ότι συγκρίνοντας τη σημερινή τάση με παλιότερες εποχές η κατάσταση για τους εργαζομένους στη χώρα μας χειροτερεύει. Η εικόνα φαίνεται καλύτερη για τους γονείς και τις μητέρες με παιδιά άνω των 13 ετών, αφού 8/10 πιστεύουν ότι η κατάσταση χειροτερεύει, ενώ 2/10 θεωρούν ότι βελτιώνεται ή παραμένει η ίδια.
Το πρόβλημα εύρεσης ισορροπίας μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής οξύνεται ολοένα και περισσότερο. Τι μπορούμε να κάνουμε για να βρούμε ξανά κάποια σημεία ισορροπίας; Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις, αλλά κάποιες βασικά σωστές κατευθύνσεις....

  • Η επιλογή είναι αναγκαία
Δεν μπορείς να είσαι ταυτόχρονα γυναίκα καριέρας και μητέρα καριέρας.
Δεν μπορείς να θέλεις να είσαι στέλεχος σε μια επιχείρηση και ταυτόχρονα να κάνεις τα πάντα-ακόμα και κουλουράκια-με τα παιδιά σου.

  • Ποιοτικός χρόνος με την οικογένεια
Όταν μια γυναίκα επιλέγει να είναι στέλεχος στη δουλειά της, δεν σημαίνει ότι δεν είναι καλή μητέρα. Αρκεί οι επιλογές της να είναι συνειδητές και ξεκάθαρες. Αρκεί τις ώρες που βρίσκεται στο σπίτι με τα παιδιά της να είναι εκεί κι ότι κάνει να είναι ποιοτικό.

  • Ο προσωπικός χρόνος είναι υποκειμενικός
Έλλειψη προσωπικού χρόνου; Ο προσωπικός χρόνος είναι απαραίτητος για όσους τον είχαν και πριν τη δημιουργία οικογένειας. Όσοι, για παράδειγμα, έκαναν γυμναστική και αισθάνονται ότι τους είναι απαραίτητη είναι καλό να αναζητήσουν τρόπους να συνεχίσουν και μετά τη δημιουργία οικογένειας. Όσοι, όμως, δεν αναζητούσαν να περάσουν χρόνο με τον εαυτό τους δεν τον χρειάζονται ούτε όταν κάνουν οικογένεια.



Πηγή: περιοδικό "Το παιδί μου κι εγώ"

16 Μαρ 2012

Μέτρα εμπιστοσύνης

Σήμερα είμαστε λιγότερο επιφυλακτικοί και διστακτικοί από ότι οι προηγούμενες γενιές. Για αυτό δεν αφήνουμε ποτέ ένα παιδί μόνο στο σπίτι-ούτε καν για λίγο-, αν δεν είμαστε σίγουροι για δύο στοιχεία: την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη.

1. Αξιολογούμε την ωριμότητα του παιδιού.
Παρόλο που από την ηλικία των 10 περίπου χρόνων και μετά θεωρούμε ότι ένα παιδάκι είναι ώριμο για αυτό το βήμα, η ηλικία δεν πρέπει να αποτελεί κριτήριο για τέτοιου είδους αποφάσεις. Μερικά δεκάχρονα μπορούν να τα καταφέρουν πολύ καλά μόνα τους, όμως κάποια άλλα εξακολουθούν να είναι ακόμα παρορμητικά. Κάποια παιδιά πάλι είναι πιο ώριμα, πιο υπεύθυνα, πιο ικανά και με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση από ότι άλλα μεγαλύτερα παιδιά. Έτσι μπορεί να είναι σωστό να αφήσετε μόνο για λίγο ένα δεκάχρονο και λάθος να κάνετε το ίδιο με ένα δωδεκάχρονο. Και κυρίως μην πέσετε στην παγίδα να το κάνετε, επειδή το κάνει κάποιος άλλος που έχει παιδάκι της ίδιας ηλικίας με το δικό σας.

2. Λαμβάνουμε υπόψη την άποψη του
Το παιδί μπορεί να είναι ώριμο και υπεύθυνο, όμως είναι πιθανό να μην του αρέσει να μένει μόνο στο σπίτι. Μη συνδέετε το βήμα αυτό με υπερβολικές προσδοκίες. Είναι λάθος να το πιέζουμε να το κάνει αν δεν θέλει, Μπορεί να νιώθει φόβο ή ανασφάλεια. Αν, πάντως, θεωρήσουμε ότι υποβόσκει κάποια φοβία, καλό θα ήταν να το συζητήσουμε μαζί του, ελέγχοντας σε ποιο βαθμό αυτό επηρεάζει τη συμπεριφορά του, πχ δεν θέλει να μείνει μόνο του ούτε και για να πεταχτούμε μέχρι το κοντινό περίπτερο ή για να πληρώσουμε τα κοινόχρηστα; Σε περίπτωση που ισχύει κάτι τέτοιο, ίσως χρειάζεται να ζητήσουμε τη συμβουλή κάποιου ειδικού. Φυσικά μπορεί να ισχύει και το αντίθετο. Δηλαδή, το παιδί να επιμένει να μείνει μόνο του στο σπίτι βρίσκοντας διάφορα προσχήματα, πχ να μη θέλει να έρθει μαζί μας σε κάποια επίσκεψη. Το ζήτημα αυτό συχνά συνδέεται με το αίτημα του παιδιού για περισσότερη ανεξαρτησία και ελευθερία και ο τρόπος που θα το αντιμετωπίσουμε θα επηρεάσει στο μέλλον και θέμα των εξόδων. Η απόφαση για το πότε και τι αν θα μείνει μόνο το παιδί πρέπει να προέρχεται πάντα από τους γονείς και όχι από το παιδί. Δεν πρέπει να είμαστε εκ των προτέρων απόλυτοι και απαγορευτικοί. Συζητάμε μαζί του για το τι είναι κατάλληλο και τι όχι σε σχέση με την προσωπικότητα και την ηλικία του αλλά και τη γραμμή της οικογένειας.

3. Προνοούμε για το ζήτημα της ασφάλειας.
Είτε το αφήνουμε μόνο για λίγα λεπτά είτε για λίγη ώρα είναι σημαντικό να του υποδείξουμε με σαφήνεια το πλαίσιο για την περιφρούρηση της ασφάλειας του. Δηλαδή:

  • Πως να είναι προσεχτικό με την πόρτα. Του δείχνουμε πως να κλειδώνει την πόρτα, να έχει τα παράθυρα ασφαλισμένα αν μένουμε σε χαμηλό όροφο, να χρησιμοποιεί τα θυροτηλέφωνα ή τη θυροτηλεόραση όταν χτυπάει το κουδούνι, να μην ανοίγει παρά μόνο σε πρόσωπα που του έχουμε πει εμείς, για παράδειγμα στη γιαγιά του. Κάτι άλλο που χρειάζεται να προσέχουμε στα παιδιά είναι η παρορμητικότητα τους. Μπορούμε να κάνουμε και μερικές πρόβες με συγκεκριμένα παραδείγματα, πχ "Τι θα έκανες αν ένα τσούρμο παιδιά σου χτυπούσε την πόρτα;"
  • Πως να απαντά στο τηλέφωνο και παίρνει μηνύματα. Να μη δίνει πληροφορίες (πχ όνομα ή διεύθυνση) σε άτομα που δεν γνωρίζει και, κυρίως, να μην αποκαλύπτει ότι είναι μόνο στο σπίτι.
  • Πως να καλέσει άμεση βοήθεια, αν συμβεί κάτι. Πρέπει να θυμόμαστε ότι τα παιδιά, ακόμα κι αν είναι μεγάλα, δεν τα καταφέρνουν καλά με γενικές υποδείξεις, πχ "κάλεσε βοήθεια". Θα πρέπει να του εξηγήσουμε ακριβώς τι πρέπει να κάνει σε περίπτωση κινδύνου. Επομένως, πρέπει να κολλήσουμε σε συγκεκριμένο σημείο του σπιτιού ένα χαρτί με τα κινητά μας τηλέφωνα, αριθμούς ατόμων εμπιστοσύνης και τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης.
4. Καθορίζουμε το πλαίσιο των κανόνων
Μόλις νιώσουμε ότι το παιδί είναι έτοιμο, πρέπει να καθίσουμε και να μιλήσουμε για τους κανόνες του οποίους χρειάζεται να κατανοήσει και να εφαρμόζει κάθε φορά που μένει μόνο στο σπίτι. Είναι σημαντικό να καταλάβει ότι η βασική παράμετρος για το συγκεκριμένο προνόμιο είναι η εμπιστοσύνη. Εξηγούμε με σαφήνεια τους κανόνες, πχ όχι φίλοι στο σπίτι όταν λείπουμε, όχι μαγειρέμετα, όχι τηλεφωνήματα, εκτός κι αν προκύψει έκτακτη ανάγκη.

5. Αποφασίζουμε για τη διάρκεια και τη συχνότητα
Έχει ιδιαίτερη σημασία πόση ώρα θα αφήσουμε μόνο του το παιδί στο σπίτι και πόσο συχνά το κάνουμε αυτό. Καλό είναι να προσεγγίσουμε σταδιακά αυτή τη δοκιμασία, ακόμα κι αν έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στο παιδί. Ξεκινάμε αφήνοντας το για δέκα ή δεκαπέντε λεπτά μόνο για να πάμε στο κοντινό σουπερ μάρκετ για ψώνια. Αν δεν υπάρξει πρόβλημα, μπορούμε να το επαναλάβουμε την επόμενη εβδομάδα. Ωστόσο, πρέπει να αποφεύγουμε να το αφήνουμε μόνο τις ίδιες μέρες και ώρες κάθε φορά. Ακόμα κι όταν το παιδί τα καταφέρνει μια χαρά, δεν πρέπει να μένει μόνο του περισσότερο από μία με μιάμιση ώρα. Ας θυμόμαστε: τα παιδιά βαριούνται γρήγορα και η ανία συνήθως είναι κακός σύμμαχος της ασφάλειας.....

Οι παγίδες της μοναξιάς
Υπάρχουν μερικές πολύ συνηθισμένες πηγές κινδύνου για τα παιδιά που μένουν μόνα στο σπίτι, ανεξάρτητα από το πόσο ώριμα τα θεωρείτε. Για αυτό πάρτε τα μέτρα σας προκαταβολικά!
  • Τηλέφωνο, τηλεόραση και ηλεκτρονικός υπολογιστής. Θυμηθείτε ότι το μέτρο και τα όρια μπορούν εύκολα να παραβιαστούν. Είναι αδύνατο να ελέγξετε τι θα δει στην τηλεόραση. Στο τηλέφωνο μπορείτε να βάλετε φραγή αποτρέποντας ή επιτρέποντας συγκεκριμένες κλήσεις ή περιορισμένη διάρκεια σε κάθε τηλεφώνημα, ενώ στον υπολογιστή μπορείτε να περάσετε κωδικό ή πρόγραμμα προφύλαξης που επιτρέπει την πρόσβαση σε ορισμένες μόνο διευθύνσεις στο διαδίκτυο.
  • Φίλοι "επισκέπτες". Κάποιοι γονείς δεν επιτρέπουν φίλους στο σπίτι όταν αφήνουν το παιδί μόνο, γιατί η ευθύνη είναι διπλή. Σίγουρα πάντως δεν αφήνουμε το παιδί μόνο του με ένα φίλο που δεν γνωρίζουμε καλά. Δύο η περισσότερα παιδιά-κι αυτό ισχύει και για τα αδερφάκια-αποκτούν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για.... σκανταλιές!
  • Το μικρότερο αδερφάκι. Μπορεί να είναι αρκετά μεγάλο για να μείνει μόνο, αλλά όχι τόσο μεγάλο ώστε να προσέχει και το μικρότερο αδερφάκι του. Θυμηθείτε ότι ακόμα και στην εφηβεία ένα παιδί δεν είναι τόσο ώριμο ώστε να είναι υπεύθυνο για baby-sitting.
Πηγή: περιοδικό "Το παιδί μου κι εγώ"

13 Μαρ 2012

Γιαγιά, νταντά ή παιδικός σταθμός;



Τι είναι καλύτερο για το παιδί: να μεγαλώνει με την γιαγιά που το αγαπάει, με τη νταντά που είναι επαγγελματίας ή στον παιδικό σταθμό συντροφιά με άλλα παιδάκια και έμπειρους παιδαγωγούς; Ας δούμε τους παράγοντες που θα μας βοηθήσουν να πάρουμε την πρώτη σημαντική απόφαση για την ανατροφή του παιδιού μας.
Αν επιλέξουμε τη λύση της έμπειρης νταντάς baby-sitter
Τα υπέρ
-Το παιδί παραμένει στο οικείο και προστατευμένο περιβάλλον του σπιτιού μας.
-Δεν χρειάζεται να ξυπνάμε το παιδί νωρίς το πρωί για να το πάμε στον παιδικό σταθμό. Έτσι και εκείνο κοιμάται όσο επιθυμεί και εμείς γλιτώνουμε το πρωινό άγχος.
-Η νταντά ακολουθεί αυστηρά το πρόγραμμα που θα της υποδείξουμε. Το παιδί βγαίνει βόλτα καθημερινά την ίδια ώρα, τρώει και κοιμάται χωρίς να ταλαιπωρείται. 
-Η νταντά είναι (ή τουλάχιστον πρέπει να είναι) ολοκληρωτικά αφοσιωμένη στη φροντίδα του παιδιού. Μπορεί να του διαβάζει, να του μαθαίνει πράγματα, να κάνει κατασκευές και γενικά να το απασχολεί δημιουργικά.
-Δεν κολλάει τις ιώσεις τη μια μετά την άλλη. Παραμένει προστατευμένο από τις ασθένειες και εμείς δεν χρειάζεται να εξαντλούμε την καλοκαιρινή μας άδεια από το Φθινόπωρο.

Τα κατά

-Η επιλογή της κατάλληλης νταντάς για το παιδί μας είναι δύσκολη και είναι μόνο δική μας. Απαιτεί χρόνο, έρευνα, «ακονισμένο» ένστικτο και είναι μια διαδικασία που μπορεί να μας δημιουργήσει στρες. 
-Όσο καλή και «τσεκαρισμένη» και αν είναι η νταντά, δεν παύει να είναι ένα νέο πρόσωπο στο σπίτι μας, στην οικογένειά μας, που περνάει χρόνο με το παιδί μας, ενώ εμείς είμαστε μακριά. Αυτό μπορεί να μας δημιουργεί άγχος, αμφιβολίες, ζήλεια, ακόμη και ενοχές
-Η λύση της νταντάς κοστίζει περισσότερο από τις άλλες δυο λύσεις. 
-Το παιδί περνάει πολλές ώρες με τη νταντά (ειδικά όταν ο καιρός δεν επιτρέπει τις βόλτες) με αποτέλεσμα να μην έχει τα ερεθίσματα που θα το βοηθήσουν στην εξέλιξή του, να βαριέται, να παραπονιέται, να θέλει παιδάκια για παρέα. 
-Σε αντίθεση με το σχολείο, όπου τα απρόοπτα αντιμετωπίζονται από την ομάδα των εκπαιδευτικών, η νταντά είναι μόνο ένας άνθρωπος που σημαίνει πως θα πρέπει να έχουμε έτοιμη μια λύση έκτακτης ανάγκης αν αρρωστήσει, αν καθυστερήσει στην κίνηση το πρωί, αν πρέπει να λείψει για κάποιο λόγο ή απλά αν αποφασίσει να μας αφήσει.
Tips για καλύτερη προσαρμογή με τη νταντά-Το καλύτερο θα ήταν η baby-sitter να έρχεται στο σπίτι, παρά το παιδί να πηγαίνει στο δικό της. Έτσι, η ανατροπή για το παιδί δεν θα είναι πολύ μεγάλη. Θα νιώθει οικεία, εφόσον θα βρίσκεται στην έδρα του, στο δικό του χώρο, κοντά στα αγαπημένα του παιχνίδια, οπότε η προσαρμογή στη νέα κατάσταση χωρίς τους γονείς θα είναι πιο εύκολη.
-Φροντίζουμε η εξοικείωση με το νέο πρόσωπο στη ζωή του παιδιού να γίνει ομαλά. Δεν μπορούμε να φέρουμε τη νταντά ξαφνικά στο σπίτι και να αφήσουμε το παιδί μόνο του μαζί της από την πρώτη μέρα. Το παιδί θέλει χρόνο και εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να του τον εξασφαλίσουμε. Τις πρώτες μέρες καθόμαστε μαζί με τη νταντά και το παιδί, ώστε να νιώσει ασφαλές μαζί της και ταυτόχρονα εξηγούμε στο παιδί (όσο μικρό και να είναι) ότι αυτή η κυρία είναι εδώ για να το φροντίζει και θα μένει μαζί του, όταν η μαμά θα πηγαίνει στη δουλειά. 

Αν η baby-sitter δεν μιλάει ελληνικά

Το να έρθει το παιδί σε επαφή με μια γλώσσα άλλη από τη μητρική του, μόνο καλό μπορεί να του κάνει. Υπάρχουν μόνο δυο περιπτώσεις στις οποίες αυτό μπορεί να αποδειχτεί κακό για το παιδί: 
-Όταν οι δυο γλώσσες ανακατεύονται και εναλλάσσονται σε μεγάλο βαθμό, δηλαδή όταν στην ίδια πρόταση υπάρχουν λέξεις από κάθε γλώσσα.
-Όταν η νταντά που φροντίζει το παιδί μιλάει σε μια γλώσσα που δεν την γνωρίζει η ίδια καλά, γιατί δεν την είχε μάθει από την παιδική της ηλικία. Πχ σπαστά ελληνικά ή αγγλικά
Αν επιλέξουμε τη λύση του παιδικού σταθμού
Τα υπέρ
-Το παιδί μαθαίνει διαρκώς καινούργια πράγματα, περνάει δημιουργικά τον χρόνο του, καλλιεργεί τις δεξιότητές του μέσα από τα παιχνίδια, τα τραγούδια, τις ζωγραφιές, τις κατασκευές κλπ.
-Το παιδί συναναστρέφεται με άλλα παιδιά και αναπτύσσει την κοινωνικότητά του. 
-Η μαμά εμπιστεύεται πιο εύκολα το οργανωμένο περιβάλλον του παιδικού σταθμού, όπου υπάρχουν και άλλα μωρά εκτός από το δικό της, από μια νταντά που δεν τη γνωρίζει καλά ή δυο μεγάλους στην ηλικία ανθρώπους όπως είναι ο παππούς και η γιαγιά.
-Σε αντίθεση με το ευέλικτο συνήθως περιβάλλον του σπιτιού, στο σχολείο υπάρχουν κανόνες στους οποίους το παιδί πρέπει να υπακούει, πρόγραμμα το οποίο πρέπει να τηρεί, κανονισμοί που οφείλει να σέβεται. 
-Η λύση του παιδικού σταθμού είναι πολύ οικονομική. Για έναν δημοτικό παιδικό σταθμό ενδεικτικά το κόστος είναι 60 ευρώ το δίμηνο.

Τα κατά
 
-Αν δεν θέλουμε να πληρώσουμε την επιβάρυνση για το σχολικό λεωφορείο ή αν επιλέξουμε να πηγαινοφέρνουμε εμείς το παιδί στο σχολείο, θα πρέπει πρωί και απόγευμα να είμαστε πάντα στην ώρα μας.
-Το παιδί, ειδικά τον πρώτο χρόνο στον παιδικό σταθμό, καθώς έρχεται σε επαφή με τόσα παιδάκια, κολλάει συνεχώς ιώσεις που σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι: το μεγαλύτερο διάστημα θα το περάσει στο σπίτι, οπότε πρέπει να έχουμε εναλλακτική λύση για τις φορές που θα αρρωσταίνει.
-Οι δημοτικοί παιδικοί σταθμοί κλείνουν για μεγάλα διαστήματα στις γιορτές, το καλοκαίρι, στις αργίες και τις...απεργίες. Πρέπει λοιπόν να έχουμε εξασφαλίσει εναλλακτική «φύλαξη» για το παιδί.
Tips 
-Είναι προτιμότερο το παιδί να έχει κατακτήσει την ικανότητα του περπατήματος πριν το πάμε στον παιδικό σταθμό. Η κατάλληλη στιγμή είναι όταν το παιδί γίνει δεκαοχτώ μηνών, όταν δηλαδή έχει κατακτήσει πλήρως την ικανότητα για περπάτημα και...ακροβασίες. 
-Το ιδανικό θα ήταν αρχικά το παιδί να περνάει λίγες ώρες στον σταθμό και σταδιακά να αυξάνουμε την παραμονή του μέχρι το πλήρες ωράριο.
-Ο παιδικός σταθμός, εφόσον ο κανονισμός το επιτρέπει, συνδυάζεται και με τη γιαγιά ή τη νταντά που μπορεί να παίρνει το παιδί στο σπίτι νωρίτερα. 
-Πρέπει πάντα να καθησυχάζουμε το παιδί εξηγώντας του τους λόγους που το στέλνουμε στον παιδικό σταθμό. Για παράδειγμα του λέμε: «Σε πηγαίνω στον παιδικό σταθμό και αργότερα θα έρθω να σε πάρω. Στον παιδικό σταθμό θα συναντήσεις όλους τους φίλους σου και τις δασκάλες». Η επανάληψη χρειάζεται να γίνεται κάθε μέρα, πρέπει να μιλάμε και να προειδοποιούμε το παιδί. 
-Δεν καλοπιάνουμε το παιδί, γιατί έτσι θα φοβηθεί ότι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί στο ίδιο ή σε εμάς. 
-Αν το παιδί μας είναι μέχρι 6 μηνών, στην επιστροφή από το σχολείο τού δίνουμε χρόνο να μας αναγνωρίσει ξανά, δηλαδή να θυμηθεί και πάλι το άρωμα μας, τη φωνή μας. Μόνο όταν επιστρέφουμε στο σπίτι, το παιδί αυτής της ηλικίας ξαναβρίσκει πραγματικά την μητέρα του. Αυτό δεν συμβαίνει ούτε στον παιδικό σταθμό, ούτε στο δρόμο. Αυτό μπορεί να μας εκπλήσσει, όμως πρέπει να θυμόμαστε ότι το παιδί χρειάζεται το δικό του χώρο, το περιβάλλον που του είναι οικείο, τις φωνές του μπαμπά και της μαμάς, το κρεβάτι, τα παιχνίδια, το δωμάτιό του.
 
Αν επιλέξουμε τη λύση της γιαγιάς
Τα υπέρ

-Το παιδί μένει με τη γιαγιά του, άρα είμαστε βέβαιοι ότι βρίσκεται με κάποιον που το αγαπά και έχει τη διάθεση να το φροντίσει με τον καλύτερο τρόπο.
-Η λύση αυτή είναι η πιο οικονομική! 
-Μπορούμε να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο. Η γιαγιά όχι μόνο θα κρατήσει το παιδί μας, αλλά θα του μαγειρέψει και θα κάνει και...υπερωρίες αν εμείς χρειαστεί να καθυστερήσουμε στο γραφείο ή αποφασίσουμε να πιούμε ένα γρήγορο καφέ μετά τη δουλειά!

Τα κατά- Οι γιαγιάδες έχουν την τάση να κακομαθαίνουν τα εγγόνια. Είναι πολύ πιθανό λοιπόν το παιδί που παραλαμβάνουμε με την επιστροφή μας στο σπίτι, να είναι ένα...άλλο παιδί.
-Οι γιαγιάδες –και ο κύκλος τους- δύσκολα λένε όχι σε ένα παιδί που παρακαλάει για σοκολάτες, πατατάκια, τηλεόραση, πατάτες τηγανητές! Αν εμείς δεν συμφωνούμε με όλα αυτά, είναι πολύ πιθανό να τα βρούμε σκούρα στην προσπάθεια να πείσουμε τη γιαγιά να συμμορφωθεί
-Οι γιαγιάδες συνήθως είναι μιας κάποιας ηλικίας που σημαίνει ότι μπορεί να μην είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις (για βόλτες και παιχνίδια) του παιδιού. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στο παιδί που θα είναι αναγκασμένο να περνάει τον χρόνο του μέσα στο σπίτι (πιθανότητα με άλλες γιαγιάδες ή μπροστά στην τηλεόραση) αλλά και στην ίδια τη γιαγιά που μπορεί να το παρακάνει, προσπαθώντας να ικανοποιήσει το εγγονάκι της

Tips 
-Εξηγούμε στην γιαγιά ότι υπάρχουν όρια στα θέλω του παιδιού και πως αυτό είναι καλό για όλους - κυρίως όμως για το ίδιο.
-Δίνουμε στη γιαγιά ένα κινητό τηλέφωνο με το οποίο θα μπορούμε να επικοινωνούμε μαζί της κάθε φορά που χρειάζεται.

Εν κατακλείδι
Όποια από τις τρεις λύσεις και αν επιλέξουμε, είναι σημαντικό το παιδί μας να έχει κατακτήσει τη γνώση ότι πέρα από τη φιγούρα της μητέρας ή του πατέρα, υπάρχουν και άλλα άτομα στο περιβάλλον του, με τα οποία μπορεί να νιώθει ασφαλές. Για την κατάκτηση αυτής της γνώσης, πέρα από την φυσική ωρίμανση που φέρνει το πέρασμα του χρόνου, η δική μας συμβολή είναι σημαντική. Φροντίζουμε λοιπόν το παιδί να έρχεται σε επαφή με άλλα παιδιά στα πάρκα, τις παιδικές χαρές κ.α. Όταν το παιδί από τους πρώτους μήνες της ζωής του συναναστρέφεται με κόσμο, φίλους και συγγενείς, παίζει μαζί τους, το παίρνουν αγκαλιά, του μιλάνε, του λένε τραγούδια κλπ αρχίζει και εξοικειώνεται μαζί τους και καθώς μεγαλώνει μπορεί πιο εύκολα να δεχτεί ότι θα περάσει λίγο χρόνο με άλλους ανθρώπους, εκτός της μητέρας και του πατέρα του. Κάθε φορά που μετακινούμαστε λοιπόν, είναι χρήσιμο να παίρνουμε μαζί και το παιδί για να γνωρίσει όλους τους θείους, τις θείες, τους παππούδες κλπ. Μέσω αυτής της διαδικασίας "συνάντησης" με άλλα αγαπητά πρόσωπα, το παιδί μας αναπτύσσει σιγά-σιγά το αίσθημα της προετοιμασίας, είτε αυτό σημαίνει ότι θα δει νέα πρόσωπα, είτε ότι θα αποχωριστεί το διαρκές βλέμμα της μητέρας και του πατέρα του.

Πηγή: babyspace.gr