Το μικρό μπομπιράκι σας ακολουθεί σε κάθε βήμα; Ακόμα και στην.... τουαλέτα; Όσο γλυκό κι αν ακούγεται, υπάρχουν στιγμές που και τι δεν θα δίνατε για να το δείτε να παίζει έστω και για λίγα λεπτά μόνο του!
Και να σας το λέγανε δεν θα το πιστεύατε! Πάνω που είχατε βαρεθεί να τρέχετε από πίσω του αμέσως μόλις ξεκίνησε να περπατάει και αρκετό καιρό μετά, ο καιρός πέρασε κι οι όροι αντιστράφηκαν. Τώρα είναι συνέχεια το μικρό σας από πίσω σας. "Είναι η ουρά μου!", θα έχετε ακούσει να αναφέρουν χαρακτηριστικά για το φαινόμενο γονείς παιδιών ηλικίας 2 έως 3 χρόνων, πράγμα που σημαίνει ότι είναι ενδεικτικό της ηλικίας. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μία φάση που ακολουθεί αυτήν την εξερεύνησης. Μετά τα δύο χρόνια υποχωρεί ελαφρώς η παρόρμηση του παιδιού να εξερευνήσει μόνο του τον κόσμο. Εξακολουθεί να θέλει να το κάνει, αλλά σας θέλει συνήθως μαζί για να αισθάνεται πιο ασφαλές. Οι λόγοι; Πολλοί!
Άγχος αποχωρισμού
Τα μικρά παιδιά δένονται στενά με τα σημαντικά ενήλικα πρόσωπα της ζωής τους, κυρίως τη μαμά και τον μπαμπά. Θέλουν όχι μόνο την προσοχή αυτών των προσώπων στραμμένη πάνω τους, αλλά και να κερδίζουν διαρκώς την αποδοχή τους για ότι κι αν κάνουν. Το άγχος αποχωρισμού εξάλλου-που συνήθως ξεκινά από μικρότερη ηλικία-μπορεί να μην έχει ακόμα λυθεί, ιδιαίτερα αν το παιδάκι δεν έχει πάει παιδικό σταθμό ή δεν έχει αδερφάκι. Για αυτό το παιδάκι θέλει να είναι διαρκώς κοντά σας, γιατί έτσι αισθάνεται περισσότερο ασφαλές.
Ανάγκη για μίμηση
Είτε φυσάτε τη μύτη σας είτε διαβάζετε το περιοδικό σας, το μικρό σας-λες και είναι η σκιά σας-κάνει ακριβώς το ίδιο, καθώς επιδιώκει να σας μιμηθεί. Όταν το μικρό σας σκουπίζει με το χαρτομάντιλο τα παράθυρα, φέρνει στη μνήμη του κάτι που εσείς κάνετε κι αρχίζει να μιμείται ρόλους. Δεν είναι όμως θέμα απλής μίμησης. Πρόκειται για ένα αναπτυξιακό στάδιο κι αυτή είναι μόνο η αρχή του. Το μικρό σας θέλει να είναι διαρκώς κοντά σας όχι μόνο γιατί σας θαυμάζει και είστε το πρότυπο του, αλλά γιατί μέσα από τη μίμηση μαθαίνει πράγματα. Το παιδάκι μπορεί να επιμένει να σκουπίσει με την ηλεκτρική σκούπα, επειδή το κάνετε εσείς. Όμως δεν το κάνει μόνο επειδή θέλει απλώς να σας μιμηθεί, αλλά επειδή προσπαθεί να δει πως να το κάνει και πως ακριβώς θα κατακτήσει τη συγκεκριμένη τεχνική. Όταν τα μικρά παιδιά μιμούνται κάτι, σημαίνει ότι θέτουν σε ενεργοποίηση το μηχανισμό της εφαρμογής.
Ενίσχυση της κοινωνικότητας
Όταν το μικρό σας θέλει οπωσδήποτε να πλύνει τα πιάτα μαζί σας, μπορεί να νομίζετε ότι το κάνει επειδή ενθουσιάζεται με το νερό και τη σαπουνάδα. Μπορεί να είναι κι έτσι, όμως ταυτόχρονα εξασκεί τις κοινωνικές του δεξιότητες, καθώς προσπαθεί να δει ποια είναι η θέση του μέσα στην οικογένεια και τι ρόλο παίζει μέσα σε αυτή. Αφήνοντας το να σας βοηθήσει στις δουλειές που κάνετε-ακόμα κι αν κάποιες φορές σας εκνευρίζει ή σας βάζει σε μπελάδες, ιδιαίτερα όταν προσπαθείτε βιαστικά να σημειώσετε το νούμερο ενός τηλεφώνου και το μικρό σας θέλει να κάνει το ίδιο με το στυλό που ήδη γράφετε-το μικρό σας αισθάνεται ενεργό μέλος της οικογένειας. Θέλει να αποκτήσει κι αυτό μια θέση μέσα στην οικογένεια, πράγμα σημαντικό για την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του.
Εκμεταλλευτείτε σωστά την αυτοκόλλητη φάση
Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορείτε να κάνετε πολλά για να ξεκολλήσετε το μικρό σας από πάνω σας. Το καλύτερο λοιπόν που μπορείτε να κάνετε είναι να δείτε αυτή τη φάση σαν την καλύτερη για διδασκαλία. Τώρα είναι η κατάλληλη περίοδος για να το μάθετε να χτενίζεται, να πλένει τα δόντια του, να μαζεύει τα παιχνίδια του και να μάθει ότι κάθε πράγμα έχει τη θέση του. Οι συνήθειες σε αυτή την ηλικία εδραιώνονται πιο εύκολα, γιατί στηρίζονται στην απλή μίμηση. Μπορεί το μικρό σας να μην τα καταφέρνει και τόσο καλά, αλλά τουλάχιστον καθιερώνονται από νωρίς σωστές συνήθειες. Εκμεταλλευθείτε το γεγονός ότι είναι συνέχεια από πίσω σας για να κάνετε το μάθημα σας, πχ πλένουμε τα χέρια πριν το φαγητό, πετάμε το χαρτάκι στον σκουπιδοτενεκέ, σκουπίζουμε τα πόδια στο χαλάκι πριν μπούμε στο σπίτι. Επίσης είναι πολύ καλή φάση για να μάθετε στο μικρό σας καλούς τρόπους συμπεριφοράς, πχ σκουπίζουμε τα χεράκια στην χαρτοπετσέτα όταν είναι λερωμένα κι όχι πάνω μας, τους οποίους θα είναι δύσκολο να αλλάξετε αν δεν τους συνηθίσει από τώρα. Εκμεταλλευθείτε λοιπόν την ευκαιρία τώρα που είναι δεκτικό, γιατί μετά από αυτή τη φάση κι όσο η προσωπικότητα ενισχύεται να είστε προετοιμασμένοι για αντιδράσεις.
Ιδέα!
Δώστε στο παιδί να παίξει με ευμεγέθη πλαστικά τούβλα ή υλικά όπως τάπερ, πλαστικά πιατάκια, μπολάκια ή ποτηράκια. Μπορείτε μάλιστα να το αφήσετε να ανοίγει ένα χαμηλό ντουλάπι στην κουζίνα, το οποίο θα έχετε γεμάτο με τέτοιου είδους αντικείμενα, ώστε να τα βγάζει και να παίζει όταν εσείς είστε απασχολημένη. Με αυτά μπορεί να επιχειρήσει να κάνει τις πρώτες μικρές κατασκευές. Συνήθως σε αυτή την ηλικία του αρέσει να βάζει πράγματα το ένα πάνω στο άλλο.
Τι να κάνετε εσείς; Δείξτε του πως να βάζει τα τεμάχια το ένα πάνω στο άλλο χτίζοντας κατασκευές τις οποίες εύκολα μπορεί μετά να γκρεμίσει, κάτι που το συναρπάζει. Φροντίστε να του εξηγήσετε ότι θα πρέπει να σας φωνάζει να δείτε τι έφτιαξε πριν το γκρεμίσει ανανεώνοντας κάθε φορά το ενδιαφέρον του.
"Σε απόσταση αναπνοής".... αλλά με το δικό του ρόλο
Το παιδί πρέπει να καταλάβει ότι μπορεί να είναι από πίσω σας, αλλά πρέπει να παίζει το δικό του συγκεκριμένο ρόλο, πολλές φορές διαφορετικό από το δικό σας. Δηλαδή να λειτουργείτε παράλληλα. Αυτό συχνά θυμίζει το παράλληλο παιχνίδι που είναι χαρακτηριστικό στα παιδιά αυτής της ηλικίας. Το παιδάκι, δηλαδή, μπορεί να είναι στον ίδιο χώρο με τη μητέρα αλλά να παίζει ή να ασχολείται με κάτι ενώ εκείνη κάνει κάτι άλλο. Για να το βοηθήσετε να τα καταφέρει:
- Συνηθίστε το παιδάκι κατά τη διάρκεια της ημέρας να εκτελεί εντολές και μικρές εργασίες στα πλαίσια των δυνατοτήτων του.
- Να περιγράφετε κάθε φορά τις ρουτίνες. Πχ πρώτα θα γράψουμε σε ένα χαρτί τα πράγματα που θέλουμε (μπορεί να θέλει να κάνει κι αυτό το ίδιο κι ας μουτζουρώνει), μετά θα πάρουμε την τσάντα και μετά θα πάμε στο σούπερ-μάρκετ.
- Βάλτε ένα αγαπημένο τραγούδι και χορέψτε. Προτρέψτε το μικρό σας να μιμηθεί τις κινήσεις σας.
- Όσα περισσότερα μαθαίνει το παιδί να κάνει μόνο του, τόσο περισσότερο διαχωρίζεται και ανεξαρτητοποιείται.
- Θυμηθείτε ότι το μικρό σας δεν θα είναι από πίσω σας για πάντα, γιατί θα έρθει κι ο καιρός που θα σας πει: μαμά, βγες έξω από το δωμάτιο του!
Πως θα το κάνετε να παίζει μόνο του
Υπάρχουν στιγμές που εκ των πραγμάτων χρειαζόμαστε λίγο χρόνο για την άμεση διευθέτηση υποχρεώσεων, όπως να μιλήσουμε στο τηλέφωνο με το γιατρό ή τον προϊστάμενο ή να ασχοληθούμε με την προετοιμασία του φαγητού. Αυτές οι στιγμές ισοδυναμούν με πραγματική πρόκληση με ένα δίχρονο πίσω μας, ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχει κανείς άλλος για να το απασχολήσει. Για αυτό καλό είναι από νωρίς-δηλαδή από τη στιγμή που το παιδάκι ξεκινά να περπατάει-η μητέρα να το ενθαρρύνει να παίζει μόνο του έστω και για λίγο.
Συνήθως ο χρόνος που μπορεί να παίξει μόνο του ένα παιδάκι αυτής της ηλικίας είναι 15 με 30 λεπτά στην καλύτερη των περιπτώσεων. Αυτό σημαίνει ότι στην αρχή το παιδί θα παίξει για πολύ λίγα λεπτά μόνο του (περίπου πέντε). Σταδιακά όμως-εφόσον το παροτρύνετε-θα αρχίσει να αυξάνεται η διάρκεια του χρόνου. Αν ωστόσο το παιδί είναι ζωηρό, χρειάζεται μεγαλύτερη επιμονή και ενθάρρυνση. Στην αρχή ενθαρρύνετε το να παίξει μόνο για πέντε λεπτά. Την επόμενη φορά περισσότερο, μέχρι η διάρκεια του χρόνου να αυξηθεί σταδιακά στα 15 με 20 λεπτά περίπου.
Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να ενθαρρύνουμε το παιδί να μάθει να παίζει μόνο έστω και για λίγο, πράγμα που μπορεί να αποδειχτεί εξαιρετικά ευεργετικό όσο αυτό μεγαλώνει, γιατί με αυτόν τον τρόπο καλλιεργείται η φαντασία και η δημιουργική του σκέψη, ενώ παράλληλα ενισχύεται και ο βαθμός συγκέντρωσης.
Για να τα καταφέρετε, φροντίστε να...
- διαμορφώσετε κατάλληλα το χώρο στον οποίο πρόκειται να αφήσετε το παιδάκι να παίξει. Διαλέξτε ένα σημείο μακριά από πρίζες και ηλεκτρικές συσκευές και αποσύρετε κάθε αντικείμενο που μπορεί να σπάσει ή να αποδειχτεί επικίνδυνο στα χέρια του παιδιού.
- στρώσετε κάτω στο πάτωμα ένα χαλάκι ή μία κουβέρτα εξηγώντας του ότι πρέπει να παίζει στα όρια της, πράγμα το οποίο το κάνει να νιώθει μεγαλύτερη ασφάλεια στην αρχή.
- αφιερώσετε λίγα λεπτά για να εισάγετε το παιδί στο νέο παιχνίδι παίζοντας κι εσείς μαζί του και στη συνέχεια εξηγώντας του πως να παίξει μόνο του.
- το εξοικειώσετε στις μικρές απουσίες. Καθίστε στο πάτωμα και παίξτε με το παιδάκι. Την ώρα που είναι απορροφημένο από το παιχνίδι πείτε του: "Πάω να πιω νερό κι επιστρέφω αμέσως". Κάντε το επιστρέφοντας γρήγορα. Αν το παιδί παραμείνει στη θέση του, αυτό ισοδυναμεί με επιτυχία. Την επόμενη φορά να αργήσετε περισσότερο.
- μην εξαφανίζεστε από το δωμάτιο αμέσως μόλις ξεκινήσει να παίζει το παιδί. Μείνετε κοντά επιβλέποντας το και απομακρυνθείτε σταδιακά ή πλησιάστε κοντά ανά τακτά χρονικά διαστήματα, έτσι ώστε να επιβεβαιώνεται στα μάτια του η παρουσία σας και να μη νιώθει ανασφάλεια.
- εξηγήσετε στο παιδί τι πρόκειται να κάνετε όση ώρα εκείνο θα παίζει, πχ θα στρώσετε το κρεβάτι. Πείτε του ότι μόλις τελειώσετε θα παίξετε μαζί το παιχνίδι που έχει ξεκινήσει.
Πηγή: περιοδικό "Το παιδί μου κι εγώ"
"Δεν ξεκολλάει από πάνω μου!"