27 Δεκ 2011

Αγαπημένο μου παιχνίδι...

Για τα πιτσιρίκια γιορτές=δώρα και δώρα=παιχνίδια.... πολλά παιχνίδια! Εσείς πάλι ετοιμάζεστε για την.... επέλαση των παιχνιδιών. Πολύχρωμα αντικείμενα που ναι μεν κάνουν το μικρούλι να πετάει από τη χαρά του, αλλά γεμίζουν και κάθε γωνιά του σπιτιού και αυξάνονται με.... ασύλληπτους ρυθμούς. Τελικά τα χρειάζεται πράγματι όλα αυτά τα παιχνίδια το μικρό σας;

Τα παιχνίδια είναι η..... περιουσία του παιδιού. Κάθε χρόνο στις γιορτές το δωμάτιο του γεμίζει με ότι νεότερο κυκλοφορεί στην αγορά. Τι γίνεται, όμως, μόλις τελειώσουν οι γιορτές; Παρόλο που όταν ξαναρχίζει ο ρυθμός της καθημερινότητας κάνετε κάποια εκκαθάριση αποθηκεύοντας ορισμένα, συνεχώς διαπιστώνετε ότι τα παιχνίδια έχουν τη.... μαγική ικανότητα να καταλαμβάνουν όλο το χώρο του παιδικού δωματίου, να αυξάνονται με απίστευτους ρυθμούς. Ένα μαζεύετε, χίλια εμφανίζονται και πάλι ως δώρο, σχηματίζοντας πολύχρωμα βουναλάκια!

Παιχνίδι... η εύκολη λύση;
Έτσι λοιπόν κάθε χρόνο τέτοια εποχή αναρωτιέστε: Τι τα χρειάζονται τελικά όλα αυτά τα παιχνίδια τα παιδιά; Μήπως δεν υπάρχουν ένα σωρό απλά αντικείμενα με τα οποία μπορούν να παίξουν μια χαρά; Να, για παράδειγμα, θυμάστε ότι τα μικρά σας έπαιζαν για εβδομάδες με το χάρτινο κουτί της τηλεόρασης. Το ζωγράφισαν, έκαναν ανοίγματα σαν παράθυρα, το μεταμόρφωσαν σε σπιτάκι, χάρηκαν ατελείωτο δημιουργικό παιχνίδι.
Μόνο που.... ένα χαρτόκουτο δεν είναι και το πιο κατάλληλο χριστουγεννιάτικο δώρο για ένα παιδί. Ακόμα κι εμείς οι γονείς πολλές φορές προτιμάμε να προσφέρουμε ένα εντυπωσιακό παιχνίδι στα παιδιά από το να χαρίσουμε ένα πιο χρηστικό δώρο. Γιατί όμως;

  • Ο καταναλωτισμός είναι η κύρια αιτία. Η τηλεόραση ήδη ένα μήνα πριν από τις γιορτές των Χριστουγέννων μας βομβαρδίζει με διαφημίσεις παιχνιδιών. Όλα τους παρουσιάζονται με εντυπωσιακό, λαμπερό και ελκυστικό τρόπο. Τι να πρωτοδιαλέξει το παιδί; Όλα! Τα θέλει όλα.
  • Τα παιδιά έχουν συνηθίσει να δέχονται πολλά παιχνίδια, έχει γίνει πια ένα "κεκτημένο" δικαίωμα, επομένως ένα χαρτόκουτο θα τους φανεί ασήμαντο δώρο. Άλλωστε, όπως λένε οι ειδικοί, η περιέργεια των παιδιών χρειάζεται συνεχώς "τροφή". Και τα παιχνίδια προσφέρουν πολλά ερεθίσματα.
  • Τα παιδιά που έχουν ήδη αρχίσει να πηγαίνουν στον παιδικό σταθμό ή στο σχολείο συζητούν μεταξύ τους για τα δώρα που πρόκειται να τους φέρει ο Άγιος Βασίλης και επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό το ένα από το άλλο. Πολλές φορές θα ακούσουμε ή έχουμε ήδη ακούσει να λέει το παιδί μας με παραπονιάρικο ύφος "στον Γιάννη ο Άγιος Βασίλης θα φέρει.... ". Σε αυτή την ηλικία αυτό που μετράει είναι το "τι έχει" και "πόσα έχει" ο άλλος και όχι "τι είδους" είναι αυτό που αγοράζουμε. Και πολλές φορές βλέπουμε ότι τα παιδιά θαυμάζουν εκείνο που έχει τα περισσότερα και ακριβότερα παιχνίδια.
  • Και εμείς οι γονείς νιώθουμε συχνά ανησυχία μήπως το παιδί μας απομονωθεί από τους συνομηλίκους του ή μήπως το κοροϊδέψουν που δεν έχει ένα ή περισσότερα παιχνίδια "της μόδας". Έτσι, σπεύδουμε να αγοράσουμε ότι καινούργιο κυκλοφορεί στην αγορά και να ικανοποιήσουμε κάθε απαίτηση του.
  • Με το να χαρίζουμε απλόχερα παιχνίδια μπορεί να καλύπτουμε ένα κενό της δικής μας παιδικής ηλικίας. Ίσως όταν ήμασταν παιδιά δεν είχαμε τόσες ευκαιρίες για πολλά παιχνίδια και δεν θέλουμε να λείπουν από τα παιδιά μας.
  • Η πολύωρη απουσία μας από το σπίτι έχει κι αυτή το δικό της μερίδιο ευθύνης. Νιώθουμε τύψεις, επειδή λείπουμε καθημερινά πολλές ώρες από κοντά τους και θέλουμε να τα αποζημιώσουμε για αυτό. Έτσι, για παράδειγμα, η μεγάλη χαρά και η έκπληξη που θα σχηματιστεί στο προσωπάκι του παιδιού, όταν αποκτήσει είτε ένα εντυπωσιακό δώρο είτε κάτι που ζητούσε με επιμονή καιρό τώρα, θεωρούμε ότι θα αναπληρώσει το κενό που αφήνει στο παιδί η καθημερινή απουσία μας.
Η πίεση, επομένως, είναι μεγάλη. Βέβαια, όλοι ξέρουμε ότι η μόδα αλλάζει με γρήγορους ρυθμούς και ότι τα φετινά "in" παιχνίδια τον επόμενο χρόνο θα φαντάζουν ντεμοντέ. Τι κάνουμε, λοιπόν; Εάν ακολουθήσουμε τις επιταγές του καταναλωτισμού κι αρχίσουμε να αγοράζουμε αδιακρίτως ότι καινούργιο κυκλοφορεί στην αγορά, το μήνυμα που θα δώσουμε στο παιδί είναι ότι αυτό που έχει σημασία είναι η ποσότητα κι όχι η ποιότητα. Θα του δείξουμε με τον τρόπο μας ότι είμαστε ανίσχυροι απέναντι στα δελεαστικά διαφημιστικά μηνύματα, ότι δεν έχουμε δυνατότητα επιλογής και ότι δεν μπορούμε να αντισταθούμε σε αυτά. Επίσης, όσο περισσότερο το παιδί καταφέρνει να μας πείθει να του αγοράζουμε ότι νέο κυκλοφορεί, τόσο λιγότερο ικανοποιημένο θα είναι και συνεχώς θα θέλει κάτι παραπάνω.

Εάν όμως επιλέξουμε να πάρουμε την  κατάσταση στα χέρια μας και να χαρίσουμε στο παιδί με μέτρο παιχνίδια της "μόδας" συνδυάζοντας τα με παιχνίδια που έχουν εκπαιδευτική αξία και τροφοδοτούν τη φαντασία και την περιέργεια του, σίγουρα αργότερα το παιδί θα εκτιμήσει και θα καταλάβει τη στάση μας και-το σημαντικότερο-του δείχνουμε πως να αντιμετωπίζει κι εκείνο τα διαφημιστικά μηνύματα.

Η νέα γενιά των γκάτζετ
Τα νέα παιχνίδια που κατακλύζουν την αγορά φαίνεται να διαχωρίζουν ξεκάθαρα τα παιχνίδια που προορίζονται για τα κορίτσια από εκείνα που απευθύνονται στα αγόρια. Από τη μία έχουμε κούκλες-μωρά και κούκλες-μοντέλα με όλα τα αξεσουάρ τους για τα κορίτσια. Από την άλλη, όλων των ειδών τα τροχοφόρα, ρομπότ, στρατιωτικά παιχνίδια, φουτουριστικά όντα με εξαιρετική δύναμη και σκληρή μορφή, καθώς και παιχνίδια που μεταμορφώνονται προορίζονται για τα αγόρια. Πόσο σωστό όμως είναι να αποκλείουμε το ένα ή το άλλο φύλο από το να παίζουν με όλων των ειδών τα παιχνίδια;

Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, είναι καλό να ενθαρρύνουμε τα μικρά αγόρια να παίζουν με κούκλες ή με παιχνίδια-ζωάκια, για να μάθουν να τα φροντίζουν. Όταν το αγόρι θα γίνει πέντε ή έξι χρονών, θα έχει ξεπεράσει το παιχνίδι με τις κούκλες, αλλά η αίσθηση της φροντίδας θα είναι ένα μάθημα που θα το ακολουθεί σε όλη την υπόλοιπη ζωή του. Δυστυχώς, η αγάπη των αγοριών για τα κουκλάκια έχει παρερμηνευθεί ως αγάπη για τα φουτουριστικά παιχνίδια και τα ρομπότ. Και αυτό είναι κάτι που έχει ενισχυθεί από τη βιομηχανία των παιχνιδιών, με αποτέλεσμα οι γονείς να ανησυχούν μήπως αυτή η σχέση με την επιθετικότητα και τη βία επηρεάσει το παιδί με αρνητικό τρόπο. Για αυτό, πολλοί γονείς στην προσπάθεια τους να αποφύγουν τα παιχνίδια βίας αναζητούν ενδιάμεσες λύσεις αγοράζοντας "ήπια" παιχνίδια, όπως είναι τα παιχνίδια που αλλάζουν μορφή. Δικαιολογούν μάλιστα την επιλογή τους λέγοντας ότι τα παιχνίδια αυτά αναπτύσσουν τη φαντασία με το να μετατρέπουν ένα ρομπότ σε ένα στρατιωτικό αεροπλάνο ή σε ένα ελικόπτερο και πάλι από την αρχή. Οι δύο αυτές απλές μετατροπές, όμως, δεν είναι αρκετές για να δώσουν τροφή και να διεγείρουν τη φαντασία του παιδιού Αυτό θα μπορούσε να συμβεί με μια άλλη μορφή παιχνιδιού, το συμβολικό παιχνίδι, όταν δηλαδή τα παιδιά χρησιμοποιούν αντικείμενα τα οποία παριστάνουν κάτι άλλο από αυτό που πραγματικά είναι: πχ ξύλα για όπλα, μία μπογιά για φλογέρα κλπ.

Τα κορίτσια μένουν έξω από τον κύκλο των στρατιωτικών παιχνιδιών. Αυτά έχουν να αντιμετωπίσουν  τη μόδα με τις κούκλες που μοιάζουν με μεγάλες γυναίκες, που μεταφέρουν κι αυτές το δικό τους μήνυμα:  είναι σαν να λένε στα μικρά κορίτσια "έτσι θα γίνει όταν μεγαλώσεις". Χαρίζοντας στα κοριτσάκια αυτά τα δώρα είναι σαν να εγκρίνουμε κι εμείς αυτού του είδους το γυναικείο πρότυπο.

Σημασία έχει η ποιότητα
Ναι, σίγουρα τα παιδιά έχουν ανάγκη συνεχώς από καινούργια παιχνίδια. Ποια είναι όμως τα κατάλληλα; Είναι αυτά που ναι μεν θα τους δώσουν χαρά αλλά ταυτόχρονα και τα κατάλληλα ερεθίσματα ανάλογα το στάδιο ανάπτυξης στο οποίο βρίσκονται. Σε γενικές γραμμές είναι αυτά που τους επιτρέπουν να "ξεδιπλώνουν" τις πνευματικές του δυνατότητες, να δοκιμάζουν καινούργια πράγματα και να επεξεργάζονται τα δεδομένα της πραγματικότητας. Επειδή λοιπόν τα παιδιά διαρκώς εξελίσσονται, για αυτό πρέπει και τα παιχνίδια τους να προσαρμόζονται στην ανάπτυξη τους και να αλλάζουν ύστερα από κάποιο διάστημα. Άρα, λοιπόν, τα χαρτόκουτα δεν μπορούν να καλύψουν όλες τις ανάγκες του παιδιού και δεν κρατάνε...... για πάντα. Πριν, λοιπόν, διαλέξετε ένα παιχνίδι για το παιδί σας ή για τα παιδιά του συγγενικού και φιλικού περιβάλλοντος, καλό είναι να έχετε στο νου σας τα εξής:
  • Είναι σημαντικό να δίνουμε τα σωστά παιχνίδια στη σωστή στιγμή. Για παράδειγμα, ένα τηλεκατευθυνόμενο αυτοκίνητο μπορεί να εντυπωσιάσει για λίγο ένα μικρό παιδί, όπως βέβαια και κάθε κουρδιστό ή με μπαταρίες παιχνίδι που κινείται, αλλά δεν θα του προσφέρει τίποτα περισσότερο. Αντίθετα, το ίδιο παιχνίδια για ένα μεγαλύτερο παιδί θα αποδειχθεί πολύ ενδιαφέρον, αφού θα νιώθει ιδιαίτερα ικανοποιημένο που μπορεί να το κατευθύνει όπου το ίδιο επιθυμεί.
  • Σημασία έχει η ποιότητα. Πολύ συχνά στα παιδιά αρέσουν παιχνίδια που δεν ανταποκρίνονται στη δική σας αισθητική ή στις παιδαγωγικές σας αντιλήψεις. Αν σε εσάς δεν αρέσει πχ μια κούκλα τύπου Μπάρμπι, δεν χρειάζεται να την αγοράσετε στην κόρη σας, αλλά μπορεί να της τη χαρίσει η γιαγιά. Ή αν το παιδί είναι αρκετά μεγάλο, μπορεί να αγοράσει μόνο του το αγαπημένο του παιχνίδι είτε μαζεύοντας χρήματα είτε πουλώντας στο χριστουγεννιάτικο παζάρι ένα παλιό του παιχνίδι.
  • Η αντοχή του παιχνιδιού και η εμφάνιση του καθώς και το αν αφήνει ελεύθερη τη φαντασία του παιδιού είναι στοιχεία που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας, όταν διαλέγουμε παιχνίδια. Για παράδειγμα, μια κούκλα που μιλάει και μπορεί να πει δύο διαφορετικές φρασούλες, περιορίζει-χωρίς λόγο-το διάλογο ανάμεσα στο κοριτσάκι-μαμά και στο παιδί-κούκλα.
  • Το ίδιο το παιδί θα μας καθοδηγήσει σχετικά. Εάν το παρακολουθούμε προσεκτικά όταν παίζει, θα δούμε τις προτιμήσεις του και θα του χαρίσουμε ένα παιχνίδι ταιριαστό με την προσωπικότητα και τις κλίσεις του. Όμως, αφήνετε το να παίζει ελεύθερα. Μην το περιορίζετε κάνοντας του συνεχώς υποδείξεις.
Ποια παιχνίδια να διαλέξω;
Είναι βασικό να διαλέγετε τα παιχνίδια του παιδιού ανάλογα με το στάδιο της ανάπτυξης του και τις ανάγκες του. Και να πως:

0-9 μηνών
Τους πρώτους μήνες το μωρό παίζει βασικά με τον... εαυτό του, με το σώμα του. Συγκεντρώνει αισθητικές εμπειρίες με το στοματάκι, τα χέρια και τα αφτάκια, ανακαλύπτει τα ποδαράκια του. Μόλις το μικρό αρχίζει να πιάνει σφιχτά τα αντικείμενα, τότε μπορείτε να του δώσετε κάποιο παιχνίδι.
  • Θα επιλέξετε παιχνίδια ασφαλή, πρακτικά και μικρού μεγέθους.
  • Όσο για τον αριθμό τους, αρκούν τρία διαφορετικά, τα οποία μπορείτε να τοποθετήσετε σε ένα οριζόντιο ράφι. Δεν χρειάζονται περισσότερα, γιατί τα μωρά δεν μπορούν να συγκεντρωθούν συνειδητά σε ένα αντικείμενο και έτσι διαρκώς θα αποσπάται η προσοχή τους αν βλέπουν πολλά παιχνίδια.
  • Με τα παιχνίδια που μπορεί να πιάσει με τα χεράκια του από διάφορα υλικά (δέρμα, ύφασμα, ξύλο ή πλαστικό) βιώνει καινούργια ερεθίσματα με την αφή.
  • Με τις κουδουνίστρες μπορεί να κάνει μόνο του ήχους.
  • Για το μπανάκι η ιδανική του παρέα είναι οι πλαστικές πάπιες και τα κουβαδάκια.
  • Τα λούτρινα ζωάκια είναι μια καλή συντροφιά για τον ύπνο και μάλιστα μπορεί να εξασκεί τα χεράκια του με αυτά πετάγοντας τα ψηλά. Το καλύτερο είναι να διαλέξετε λούτρινα ζωάκια που πλένονται.
  • Θα εφοδιάσετε το μωράκι με μπαλίτσες υφασμάτινες και κατά προτίμηση μονόχρωμες γιατί έτσι μπορεί το μικρό να αναγνωρίσει καλύτερα το στρογγυλό σχήμα τους.
10-18 μηνών
Σε αυτό το διάστημα το μωρό γίνεται πιο κινητικό, μπουσουλάει, περπατάει και αρχίζει να μιλάει. Το ενδιαφέρον του για τα συνομήλικα του μεγαλώνει και αρχίζει να κάνει τις πρώτες επαφές με άλλα παιδάκια, πχ στον παιδότοπο ή στην παιδική χαρά. Βέβαια, πολλές φορές αυτό καταλήγει σε καβγάδες για τα παιχνιδάκια. Και αυτό γιατί οτιδήποτε δει το πιτσιρίκι θέλει να το αποκτήσει και εκείνο. Έτσι δημιουργούνται προβλήματα!
  • Σε αυτή τη φάση ιδανικά είναι τα παιχνίδια που μπορεί να τα κινεί το ίδιο, κατά προτίμηση μικρού μεγέθους και πλατιά, ώστε να μην πέφτουν. Μπορείτε πχ να του πάρετε ένα αυτοκινητάκι, το οποίο θα είναι χρήσιμο και στα επόμενα χρόνια, καθώς και οτιδήποτε μπορεί να σπρώξει μόνο του το μικρό πχ καροτσάκια για την κούκλα, μικρά καρότσια για τα ψώνια, φορτηγά κλπ.
  • Εφοδιάστε το με ξύλινους κύβους με τους οποίους θα μπορεί να χτίζει πύργους και να τους γκρεμίζει μετά.
  • Τα κουνιστά αλογάκια και οι κούνιες βοηθούν το παιδί να εξελίξει τις κινητικές του δεξιότητες.
  • Χαρίστε του τα πρώτα του βιβλία από χαρτόνι ή ύφασμα, αλλά και μαρκαδόρους για να φτιάξει τις πρώτες του ζωγραφιές.
19-36 μηνών
Τώρα το παιδί είναι πιο επιδέξιο και δραστήριο και αρχίζει να μιμείται τους ενηλίκους ή τα ζωάκια. Πχ μπορείτε να το δείτε να τρέχει στα τέσσερα στο διαμέρισμα γαβγίζοντας ή να παίζει παιχνίδια ρόλων αντιγράφοντας καθημερινές καταστάσεις πχ μαγείρεμα, ψώνια, οδήγηση. Το κοινό παιχνίδι με άλλα παιδάκια εξελίσσεται παράλληλα με τις ολοένα και μεγαλύτερες δυνατότητες που έχει πια το παιδί στην ομιλία.
  • Οι κούκλες είναι μια καλή παρέα στις δραστηριότητες του και μπορεί να κάνει πολλά πράγματα με αυτές.
  • Με τους μεγάλους κύβους, τα διάφορα "οικοδομικά" υλικά και τις φιγούρες ανθρώπων ή ζώων το παιδί μπορεί να φτιάξει χωριά ή αγροκτήματα.
  • Με τα αυτοκινητάκια, τα φορτηγά και τα καροτσάκια μπορεί να κάνει ότι ψωνίζει ή ότι είναι χτίστης.
  • Εφοδιάστε το με βιβλία με μεγάλες εικόνες και απλές ιστοριούλες.
3-4 ετών
Το παιδί σε αυτή την ηλικία μπορεί να συμμετέχει σε εύκολα επιτραπέζια παιχνίδια όπως το Μέμορι, το Ντόμινο, αλλά συνήθως αλλάζει τους κανόνες όπως το βολεύει. Εξάλλου τα περισσότερα δυσκολεύονται ακόμη πολύ να δεχτούν ότι έχασαν.
  • Μεγάλη βοήθεια μπορούν να προσφέρουν τα επιτραπέζια παιχνίδια ομάδων και όχι μεμονωμένων ατόμων.
  • Τώρα τα μικρά παίζουν πιο σύνθετα παιχνίδια ρόλων. Μπορείτε να τα εφοδιάσετε με το βαλιτσάκι του γιατρού ή με σύνεργα παιδικού μακιγιάζ.
  • Όσο για τις κούκλες τώρα πια συνοδεύονται από πάρα πολλά αξεσουάρ, πχ ρούχα, μπιμπερό, πάνες, παπούτσια, κοκαλάκια για τα μαλλιά.
  • Προμηθευτείτε υλικά για χειροτεχνίες, πχ πλαστελίνη, ψαλιδάκι, πολύχρωμα χαρτιά, νερομπογιές, μαρκαδόρους κλπ.
  • Τα πατίνια και οι μεγάλες πλαστικές μπάλες με τις οποίες μπορεί να χοροπηδάει του δίνουν την αίσθηση της ισορροπίας.
  • Χαρίστε του ένα τρενάκι με όλα του τα εξαρτήματα.
5-6 ετών
Το παιδί καταλαβαίνει και ακολουθεί τους κανόνες στα ομαδικά παιχνίδια, όπως πχ το "Χαμένο θησαυρό" κλπ. Τα πιτσιρίκια αυτής της ηλικίας, άλλωστε, μπορούν να παίξουν μόνο με μεγαλύτερα παιδιά ή ενηλίκους.
  • Φυσικά είναι ακόμη νωρίς για παιχνίδια που απαιτούν στρατηγική ή προγραμματισμό. Προτιμήστε παιχνίδια με κατασκευές που επιτρέπουν στο παιδί να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του και να κάνει πράξη τις ιδέες του.
  • Ιδανικά είναι τα παιχνίδια που απαιτούν κίνηση, όπως το ποδήλατο, το σκοινάκι, τα πατίνια, η στεφάνη κλπ.
  • Τα παιχνίδια με μικρά κομμάτια, πχ lego, επιτρέπουν στο παιδί να κάνει συνέχεια καινούργιους συνδυασμούς.
Πηγή: περιοδικό "Το παιδί μου κι εγώ"

22 Δεκ 2011

"Μαμά, χωράει ο Άγιος Βασίλης στην καμινάδα;

Τα παιδιά τον περιμένουν με ανυπομονησία και τον..... πιστεύουν. Η εικόνα του Άγιου Βασίλη που έρχεται φορτωμένος με τον τεράστιο σάκο του γεμάτο παιχνίδια, είναι απολύτως αληθινή για τα μικρά. Μπορούμε εμείς να τους χαλάσουμε το όμορφο αυτό παραμύθι; Και τι τους λέμε όταν αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι η ιστορία έχει πολλά κενά; Πως τα καθησυχάζουμε όταν ο αγαπημένος τους Άγιος εμφανίζεται μπροστά τους ολοζώντανος; Τελικά, πως συζητάμε μαζί τους αυτό το.... επίκαιρο θέμα;


Είτε έχετε καλλιεργήσει την αναμονή του ερχομού του Άγιου Βασίλη στο παιδί σας είτε δεν έχετε εξάψει την περιέργεια του σχετικά με αυτόν τον Άγιο, το πιθανότερο είναι ότι χάρη στη μαγεία των χριστουγεννιάτικων ταινιών και στις διαφημίσεις, το παιδί σας έχει μπει στο πνεύμα των εορτών και ανυπομονεί για την εμφάνιση του Άγιου Βασίλη, αφού πιστεύει στην ύπαρξη του. Τι συμβαίνει όμως όταν η λογική του μικρού σας παιδιού ή κάποιος..... καλοθελητής το βάζει σε υποψίες ότι όλη αυτή η ιστορία έχει πολλά.... κενά; Πως πρέπει να χειριστείτε εσείς το μύθο του Άγιου Βασίλη; Να τι πρέπει να έχετε υπόψη σας;


  • Καταρχάς, δεν υπάρχει ένα γενικό "πρέπει" ή ενός τύπου αντιμετώπιση, η οποία είναι η σωστή. Ανάλογα με την περίπτωση, θα χρειαστεί να καταφύγετε σε διαφορετικές στρατηγικές χειρισμού της ερώτησης "υπάρχει ο Άγιος Βασίλης;"
  • Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ηλικία που είναι "σωστό" να πει κανείς στο παιδί ότι δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης. Το σημαντικότερο είναι να ακολουθήσετε τη γραμμή σκέψης του παιδιού και να προχωρήσετε ανάλογα με το που βρίσκεται το παιδί κι όχι ανάλογα με το τι μήνυμα θέλετε να περάσετε εσείς, είτε είναι να δώσετε μια λογική και προσγειωμένη απάντηση είτε να προσπαθήσετε να παρατείνετε τη δική σας αγιοβασιλιάτικη χαρά, όταν το παιδί είναι έτοιμο να την εγκαταλείψει.
  • Είναι πολύ πιθανό το μικρό παιδί να μην προσέξει λογικές αντιφάσεις που πιθανόν να εντοπίσει ένα μεγαλύτερης ηλικίας παιδί, αλλά, παρόλα αυτά, να έχει ερωτήσεις και απορίες "τεχνικής" φύσης σχετικά με το έλκηθρο, την εμφάνιση του Άγιου Βασίλη ταυτόχρονα σε πολλά μέρη της γης, αν αυτός έχει οικογένεια κλπ. Οι ερωτήσεις αυτές συνήθως επικεντρώνονται σε κάποιο αντικειμενικό στοιχείο ή λεπτομέρεια και στόχο έχουν την πληροφόρηση του παιδιού. Καλό είναι σε τέτοιες περιπτώσεις να ρωτάτε το παιδί "εσύ τι νομίζεις;" και να δίνετε την απάντηση σας με βάση που βρίσκεται και τι πιστεύει το ίδιο το παιδί και όχι με βάση τι νομίζετε εσείς ότι θέλει να ακούσει το παιδί.
  • Σε άλλες περιπτώσεις όμως, ένα παιδί μπορεί να αρχίσει να ρωτάει πως προλαβαίνει ο Άγιος Βασίλης να πηγαίνει σε όλα τα σπίτια και να μοιράζει δώρα, τι γίνεται που τα περισσότερα σπίτια δεν έχουν τζάκι και καμινάδα και άλλες ερωτήσεις παρόμοιου τύπου, που δηλώνουν ότι το παιδί αντιλαμβάνεται λογικές ασυνέπειες και αντιφάσεις στην παράδοση και θέλει να τις ελέγξει. Παρόλα αυτά, ακόμη και τέτοιου είδους ερωτήσεις δεν είναι σίγουρο ότι έχουν ως στόχο την επιβεβαίωση ή μη της ύπαρξης του Άγιου Βασίλη. Αν το παιδί δεν είναι έτοιμο να το δεχτεί, είτε δεν θα "ακούσει" ότι δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης, είτε θα προσπεράσει την απάντηση είτε θα έχει ένα ξέσπασμα κακής συμπεριφοράς.
  • Η ηλικία δεν παίζει καθοριστικό ρόλο στην απάντηση που θα δώσετε στο παιδί σχετικά με την ύπαρξη του Άγιου Βασίλη. Αυτό που έχει σημασία είναι το εξελικτικό στάδιο του παιδιού και η στάση του απέναντι στο συγκεκριμένο θέμα. Είναι πολύ σημαντικό να ελέγξετε που βρίσκεται συναισθηματικά ένα παιδί στις απόψεις του σχετικά με την ύπαρξη του Άγιου Βασίλη και την ανάγκη του να συνεχίσει να πιστεύει σε αυτή την παράδοση. Αν το παιδί δεν είναι έτοιμο να αφήσει τους ενήλικους να του χαλάσουν τη μαγεία της παράδοσης, δεν χρειάζεται να παρέμβετε εσείς οι γονείς για να εκλογικεύσετε τα γεγονότα ή να κάνετε μία..... ένεση ρεαλισμού στο παιδί σας.
  • Όταν το μικρό σας είναι έτοιμο να ακούσει την αλήθεια, θα το δηλώσει με τις ερωτήσεις του. Αν όμως δεν είναι έτοιμο, τότε απλώς δεν θα δεχτεί οποιαδήποτε λογική εξήγηση.
Μιλήστε του για το πνεύμα των Χριστουγέννων
Το θέμα δεν είναι να ενημερώσει κανείς το παιδί αντικειμενικά για την ύπαρξη ή όχι του Άγιου Βασίλη-πράγμα που ούτως ή άλλως κάποια στιγμή θα μάθει-, αλλά το πως θα στρέψει την πίστη του μικρού στην ύπαρξη του σε άλλου είδους εκδηλώσεις του εορταστικού πνεύματος. Μπορείτε πχ να πείτε στο παιδί σας ότι το τελετουργικό που συνδέεται με τον Άγιο Βασίλη είναι ένας από τους πολλούς τρόπους για να εκφράσει κανείς τη χαρά της προσφοράς και την αγάπη για τους άλλους και να του δείξει νέους δρόμους έκφρασης των συναισθημάτων του, όπως συμμετέχοντας σε εθελοντικές προσπάθειες με επισκέψεις και προσφορά δώρων στα άτομα σε ιδρύματα. Η παράδοση του Άγιου Βασίλη δεν πρέπει να ταυτίζεται μόνο με τη φιγούρα του καλοκάγαθου γεράκου που φέρνει δώρα σε όλον τον κόσμο-και τα περισσότερα σε εμάς. Θα πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά ότι ο Άγιος Βασίλης που όλοι έχουμε μέσα μας, είναι ένας τρόπος να εκφράσουμε το χριστουγεννιάτικο πνεύμα της αγάπης και της προσφοράς προς τον άλλον.



Κάποια παιδάκια φοβούνται τον Άγιο Βασίλη! Γιατί;
Πολλά μικρά παιδιά φοβούνται τον Άγιο Βασίλη, διότι αποτελεί κάτι εντελώς διαφορετικό από την εμπειρία τους. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι ο φόβος τους δεν σχετίζεται αρχικά με τη φιγούρα του Άγιου Βασίλη, όπως αυτή εμφανίζεται στα βιβλία ή τα κινούμενα σχέδια, αλλά αυτός εκδηλώνεται όταν το παιδί δει τη μορφή του Άγιου Βασίλη στο κοινωνικό του περιβάλλον. Ο Άγιος Βασίλης ντύνεται, δείχνει και φέρεται με τρόπο διαφορετικό από την εμπειρία του παιδιού, άρα αποτελεί φαινόμενο άγνωστο, μυστήριο και για αυτό λιγάκι εκφοβιστικό για το παιδί.

Τα μικρά παιδιά προσχολικής ηλικίας έχουν συνηθίσει να βλέπουν κάποιους χαρακτήρες, όπως τον Άγιο Βασίλη ή ήρωες κινουμένων σχεδίων σε μικρό μέγεθος και σε δύο διαστάσεις, σε βιβλία ή στην τηλεόραση. Κάτι τέτοιο διατηρεί μια απόσταση ασφαλείας ανάμεσα στο παιδί και στους χαρακτήρες αυτούς και του δίνει τη σιγουριά ότι δεν μπορούν να το πειράξουν, αφού το ίδιο μπορεί να τους ελέγξει (πχ κλείνει το βιβλίο ή την τηλεόραση). Όταν όμως οι ίδιοι χαρακτήρες παρουσιάζονται ζωντανοί και τρισδιάστατοι, τότε αποκτούν άλλο κύρος στα μάτια του παιδιού, κάτι που μπορεί να το τρομάξει. Το πέρασμα από την εικόνα και το ψεύτικο στο ζωντανό και αληθινό αποτελεί ένα μεγάλο διανοητικό και συναισθηματικό άλμα για το παιδί της προσχολικής ηλικίας. Δεν είναι εύκολο για ένα μικρό παιδί να γεφυρώσει αυτού του είδους τις διαφορετικές πληροφορίες και να κατανοήσει ότι αυτό που βλέπει είναι η μεταφορά της εικόνας στην πραγματικότητα και ότι αυτή θα πρέπει να του δημιουργεί την αίσθηση της ασφάλειας και της σιγουριάς.

Όταν λοιπόν οι γονείς προτρέπουν το παιδί τους να φωτογραφηθεί αγκαλιά με τον Άγιο Βασίλη σε κάποια πλατεία ή να μπει σε ένα κατάστημα έξω από το οποίο μια τρισδιάστατη κούκλα-Άγιος Βασίλης κουνιέται και δίνει ευχές, το παιδί τρομάζει. Ο φόβος αυτός εκδηλώνεται συνήθως με κλάματα και πεισματική άρνηση να πλησιάσει την τρομακτική φιγούρα.

Μάλιστα, κάποια παιδάκια προσχολικής ηλικίας ξεκινούν να φοβούνται τον Άγιο Βασίλη και στη συνέχεια ο φόβος αυτός εξαπλώνεται και σε άλλα φυσικά πρόσωπα που μπορεί να μοιάζουν αμυδρά ή σε κάποια λεπτομέρεια με τον Άγιο Βασίλη (πχ κάποιον θείο με γένια, μια ξαδέρφη με κόκκινο φόρεμα). Σε άλλες περιπτώσεις, το παιδί αρχίζει να φωνάζει και τρέχει να κρυφτεί όταν δει κινούμενα σχέδια με τον Άγιο Βασίλη ή όταν τον δει σε μορφή κούκλας. Τέλος, σε πιο ακραίες περιπτώσεις, ο φόβος αυτός μπορεί να μεταφερθεί και σε οτιδήποτε σχετίζεται με τα Χριστούγεννα, όπως χριστουγεννιάτικα στολίδια, χιονανθρώπους, τις φιγούρες της φάτνης ή και το ίδιο το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Τι έχει συμβεί; Το παιδί γενίκευσε το φόβο του από το συγκεκριμένο, τη μορφή του Άγιου Βασίλη σε οτιδήποτε σχετίζεται με αυτόν, με λίγα λόγια «έμαθε» να φοβάται. Επομένως, το επόμενο βήμα είναι να «ξεμάθει» το φόβο του, ή απλά να μάθει ένα νέο τρόπο να προσεγγίζει τα πράγματα ώστε να μη φοβάται.


Πως θα διώξετε το φόβο του
Στη δική σας αντίδραση βρίσκεται το «κλειδί» της επιτυχίας για να ξεπεράσει το παιδί τον όποιο φόβο του για τον Άγιο Βασίλη.
  • ·     Καταρχάς, δεν θα πρέπει να κοροϊδέψετε το παιδί, επειδή φοβάται, ούτε να το υποχρεώσετε να κάνει κάτι που δεν θέλει με την ελπίδα ότι έτσι θα το ξεπεράσει.
  • Το καλύτερο είναι να αρχίσετε από νωρίς να προετοιμάζετε το παιδί για τη χριστουγεννιάτικη περίοδο. Μπορείτε να ξεκινήσετε δείχνοντας του μερικά χριστουγεννιάτικα στολίδια μαζί με μια φιγούρα του Άγιου Βασίλη και να αφήσετε το παιδί να τα προσεγγίσει, να τα παρατηρήσει και να παίξει μαζί τους. Το παιχνίδι είναι ο καλύτερος τρόπος για να ξεπεράσει το παιδί τους φόβους του, μια που θα αισθάνεται ότι ελέγχει την κατάσταση το ίδιο.
  • Βοηθήστε το παιδί να ξεπεράσει το φόβο του: αγκαλιάστε το, καθησυχάστε το. Δείξτε ότι καταλαβαίνετε τους φόβους του και μην προσπαθήσετε εκείνη τη στιγμή να του εκλογικεύσετε. Είναι προτιμότερο να πείτε «Καταλαβαίνω ότι φοβάσαι τον Άγιο Βασίλη, σε τρομάζει». Στη συνέχεια εξηγήστε ότι εσείς δεν τον φοβάστε, ότι είναι καλός και μοιράζει δώρα στα παιδιά. Δείξτε στο παιδί τη σιγουριά σας για αυτά που λέτε.
  • Μην απομονώνετε το παιδί. Μην προσπαθήσετε να το προστατεύσετε κρατώντας το στο σπίτι και αποφεύγοντας κάθε επαφή με το αντικείμενο του φόβου του.
  • Δώστε στο παιδί την εμπειρία των γιορτών: μπορεί να βοηθήσει στο τύλιγμα των δώρων, στο γιορταστικό στόλισμα και στη μαγειρική. Μέσα από αυτές τις εμπειρίες θα έρθει σε επαφή και με ότι φοβάται.
  • Δημιουργήστε ένα δικό σας παραμύθι: «Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα παιδάκι που φοβόταν τον Άγιο Βασίλη…». Διανθίστε λίγο παραπάνω τους φόβους που είχε το παιδάκι της ιστορίας και τις συμπεριφορές του και τελειώστε το παραμύθι λέγοντας: «Μια μέρα το παιδάκι αυτό σταμάτησε να φοβάται τον Άγιο Βασίλη. Αν και δεν του άρεσε να πάει πολύ κοντά του, του άρεσε να τον βλέπει και να σκέφτεται τα δώρα που θα του φέρει τα Χριστούγεννα. Κι έτσι, το παιδάκι αυτό έζησε καλά κι εμείς καλύτερα». 


Πηγή: περιοδικό "Το παιδί μου κι εγώ"

Διαβάστε επίσης:





7 Δεκ 2011


Γέννηση μέχρι 2 ετών

  • Ενθαρρύνετε το μωρό σας να παράγει ήχους που αποτελούνται από φωνήεντα ή σύμφωνο- φωνήεν όπως: «μα», «ντα» και «μπα».
  • Ενισχύστε τις προσπάθειες διατηρώντας τη βλεμματική επαφή, ανταποκρινόμενοι με ομιλία και μιμούμενοι την προφορά χρησιμοποιώντας διαφορετικά σχέδια και έμφαση. Για παράδειγμα, υψώστε τον τόνο της φωνής σας για να διατυπώσετε μια ερώτηση.
  • Μιμηθείτε το γέλιο και τις εκφράσεις του προσώπου του μωρού σας.
  • Μάθετε στο παιδί να μιμείται τις πράξεις σας, συμπεριλαμβανομένου του χειροκροτήματος, την αποστολή φιλιών και παίζοντας παιχνίδια με τα δάχτυλα.
  • Μιλήστε του καθώς το πλένετε, το ταΐζετε και το ντύνετε. Μιλήστε του σχετικά με το τι κάνετε, πού πάτε και τι θα κάνετε όταν φτάσετε καθώς και ποιον και τι θα δείτε.
  • Αναγνωρίστε χρώματα.
  • Μετρήστε αντικείμενα.
  • Χρησιμοποιήστε χειρονομίες όπως αντίο, για να μεταφέρετε την έννοια.
  • Παρουσιάστε ήχους ζώων για να συνδέσετε έναν ήχο με μια συγκεκριμένη έννοια: «το σκυλί κάνει γαβ-γαβ».
  • Αναγνωρίστε την προσπάθεια για να επικοινωνήσετε.
  • Επεκτείνετε τις μεμονωμένες λέξεις που χρησιμοποιεί το μωρό σας. «Πού είναι η μαμά; Η μαμά σ’ αγαπάει. Πού είναι το μωρό; Να το μωρό!».
  • Διαβάστε στο παιδί σας. Μερικές φορές «διάβασμα» είναι η περιγραφή εικόνων σε ένα βιβλίο χωρίς να ακολουθείτε το γραπτό κείμενο. Επιλέξτε βιβλία τα οποία είναι ανθεκτικά και έχουν μεγάλες πολύχρωμες εικόνες οι οποίες δεν έχουν πολλές λεπτομέρειες. Ρωτήστε το παιδί σας, « Τι είναι αυτό;» και ενθαρρύνετε την κατονομασία και την αναγνώριση των οικείων αντικειμένων στο βιβλίο.

2 μέχρι 4 ετών

  • Χρησιμοποιείστε καλή ομιλία η οποία είναι καθαρή και απλή για το παιδί..
  • Επαναλάβετε ότι λέει το παιδί σας δείχνοντας ότι καταλαβαίνετε. Φτιάξτε και επεκτείνετε τα λεγόμενα. «Θέλεις χυμό; Έχω χυμό. Έχω χυμό μήλου. Θέλεις χυμό μήλου;»
  • Χρησιμοποιείστε μωρουδίστικη ομιλία μόνο εάν χρειαστεί να μεταφέρετε το μήνυμα και όταν συνοδεύεται από ενήλικο λόγο. “Είναι ώρα για μαμ. Θα φάμε φαγητό τώρα”.
  • Φτιάξτε ένα λεύκωμα από τα αγαπημένα ή οικεία πράγματα του κόβοντας εικόνες. Ομαδοποιήστε τις εικόνες σε κατηγορίες όπως: αντικείμενα που κουβαλάμε, αντικείμενα που τρώμε, αντικείμενα για επιδόρπιο, φρούτα, αντικείμενα για παιχνίδι. Δημιουργήστε ανόητες εικόνες αναμιγνύοντας και ταιριάζοντας εικόνες. Κολλήστε μια φωτογραφία ενός σκύλου πίσω από το τιμόνι ενός αυτοκινήτου. Μιλήστε για το τι είναι λάθος στην εικόνα και τους τρόπους για να το «διορθώσετε».Μετρήστε τα αντικείμενα στο βιβλίο.
  • Βοηθήστε το παιδί σας να καταλάβει και να κάνει ερωτήσεις. Παίξτε το παιχνίδι ναι ή όχι. Ρωτήστε «Είσαι αγόρι;», «Είσαι εσύ ο Παναγιώτης;», «Μπορεί να πετάξει το γουρούνι;». Ενθαρρύνετε το παιδί σας να φτιάξει ερωτήσεις και να προσπαθήσει να σας κοροϊδέψει.
  • Κάνετε ερωτήσεις που απαιτούν επιλογή. «Θέλεις ένα μήλο ή ένα πορτοκάλι;», « Θέλεις να φορέσεις την κόκκινη ή τη μπλε μπλούζα;»
  • Εμπλουτίστε το λεξιλόγιο. Ονομάστε μέρη του σώματος, και μάθετε τι κάνετε με αυτά. « Αυτή είναι η μύτη μου. Μπορώ να μυρίζω λουλούδια, μπισκότα, ποπ-κορν και σαπούνι.»
  • Τραγουδήστε απλά τραγούδια και απαγγείλετε παιδικά ποιήματα για να δείξετε το ρυθμό και τον τρόπο ομιλίας.
  • Τοποθετήστε όμοια αντικείμενα σε ένα δοχείο. Βάλτε το παιδί να πάρει το αντικείμενο και να σας πει πώς ονομάζεται και πώς το χρησιμοποιούμε. «Είναι η μπάλα μου. Την χτυπάω. Παίζω με αυτή.»
  • Χρησιμοποιείστε φωτογραφίες οικείων προσώπων και τοπίων και πείτε πάλι τι έγινε ή επινοήστε μια νέα ιστορία.

4 μέχρι 6 ετών

Όταν το παιδί σας ξεκινάει μια συνομιλία, δώστε όλη την προσοχή σας όταν είναι δυνατόν.

  • Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας προσέχει πριν μιλήσετε.
  • Αναγνωρίστε, ενθαρρύνετε και επαινέστε όλες τις προσπάθειες για ομιλία. Δείξτε ότι καταλαβαίνετε τη λέξη ή την φράση εκπληρώνοντας το αίτημα εάν πρέπει.
  • Συνεχίστε να εμπλουτίζετε το λεξιλόγιο. Παρουσιάστε μια καινούρια λέξη και δώστε τον ορισμό της ,ή χρησιμοποιείστε την μέσα σε κείμενο το οποίο είναι εύκολα κατανοητό. Αυτό μπορεί να γίνει με ένα μελοποιημένο ή αστείο τρόπο. « Νομίζω θα οδηγήσω μέχρι το κατάστημα. Είμαι πολύ κουρασμένος να περπατήσω».
  • Μιλήστε για χωρικές σχέσεις( αρχικός, μεσαίος, τελευταίος), (δεξί- αριστερό), και αντίθετα (πάνω και κάτω, ανοικτός –κλειστός).
  • Δώστε μια περιγραφή ή ενδείξεις και ζητήστε από το παιδί να αναγνωρίσει αυτό που περιγράφετε: « τι χρησιμοποιούμε για να καθαρίσουμε το πάτωμα (σκούπα)». «Είναι κρύο, γλυκό και καλό για επιδόρπιο. Μου αρέσει η γεύση φράουλα» (παγωτό).
  • Δουλέψτε σχηματίζοντας και εξηγώντας κατηγορίες. Αναγνωρίστε το αντικείμενο το οποίο δεν ανήκει στην ομάδα με παρόμοια αντικείμενα: « Ένα παπούτσι δεν ανήκει μαζί με το πορτοκάλι ή το μήλο, επειδή δεν τρώγεται, δεν είναι στρογγυλό και δεν είναι φρούτο».
  • Βοηθήστε το παιδί σας να ακολουθήσει οδηγίες δυο και τριών βημάτων: «Πήγαινε στο δωμάτιο σου και φέρε το βιβλίο σου».
  • Ενθαρρύνετε το παιδί σας να δίνει οδηγίες. Ακολουθήστε τις οδηγίες του/ της καθώς αυτός/ αυτή εξηγεί πώς να φτιάξεις ένα πύργο.
  • Παίξτε παιχνίδια με το παιδί σας όπως: «Σπίτι». Ανταλλάξτε ρόλους στην οικογένεια, με εσάς να προσποιήστε το παιδί. Μιλήστε για τα διαφορετικά δωμάτια και έπιπλα μέσα στο σπίτι.
  • Η τηλεόραση μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα πολύτιμο εργαλείο. Βάλτε του να μαντέψει τι μπορεί να συμβεί μετά. Μιλήστε για τους χαρακτήρες. Είναι χαρούμενοι ή λυπημένοι; Ζητήστε από το παιδί να σας αφηγηθεί την ιστορία. Παίξτε μια σκηνή μαζί και δώστε ένα διαφορετικό τέλος.
  • Εκμεταλλευτείτε τις καθημερινές δραστηριότητες. Για παράδειγμα, ενώ βρίσκεστε στην κουζίνα, ενθαρρύνετε το παιδί σας να ονομάσει τα σκεύη που απαιτούνται. Συζητήστε για τα φαγητά στη στο μενού, το χρώμα τους, την υφή και τη γεύση. Από πού παράγεται το φαγητό; Ποια φαγητά σου αρέσουν; Ποια απεχθάνεσαι; Ποιος θα καθαρίσει; Δώστε έμφαση στη χρήση αντωνυμιών ζητώντας του να βάλει την πετσέτα πάνω στο τραπέζι, μέσα στην αγκαλιά του ή κάτω από το κουτάλι. Αναγνωρίστε σε ποιον ανήκει η πετσέτα: “Είναι η πετσέτα μου. Είναι του μπαμπά. Είναι του Γιάννη”.
  • Ενώ ψωνίζετε στο μπακάλικο, συζητήστε τι θα αγοράσετε, πόσο χρειάζεστε και τι θα φτιάξετε. Συζητήστε το μέγεθος (μεγάλο- μικρό), σχήμα (μακρύ-στρόγγυλο-τετράγωνο) και βάρος ( βαρύ- ελαφρύ) των πακέτων.

Πηγή: ikidcenters.com