Δραστηριότητες για να ενισχύσετε την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας του παιδιού.

Γέννηση μέχρι 2 ετών

• Ενθαρρύνετε το μωρό σας να παράγει ήχους που αποτελούνται από φωνήεντα ή σύμφωνο- φωνήεν όπως: «μα», «ντα» και «μπα».
• Ενισχύστε τις προσπάθειες διατηρώντας τη βλεμματική επαφή, ανταποκρινόμενοι με ομιλία και μιμούμενοι την προφορά χρησιμοποιώντας διαφορετικά σχέδια και έμφαση. Για παράδειγμα, υψώστε τον τόνο της φωνής σας για να διατυπώσετε μια ερώτηση.
• Μιμηθείτε το γέλιο και τις εκφράσεις του προσώπου του μωρού σας.
• Μάθετε στο παιδί να μιμείται τις πράξεις σας, συμπεριλαμβανομένου του χειροκροτήματος, την αποστολή φιλιών και παίζοντας παιχνίδια με τα δάχτυλα.
• Μιλήστε του καθώς το πλένετε, το ταΐζετε και το ντύνετε. Μιλήστε του σχετικά με το τι κάνετε, πού πάτε και τι θα κάνετε όταν φτάσετε καθώς και ποιον και τι θα δείτε.
• Αναγνωρίστε χρώματα.
• Μετρήστε αντικείμενα.
• Χρησιμοποιήστε χειρονομίες όπως αντίο, για να μεταφέρετε την έννοια.
• Παρουσιάστε ήχους ζώων για να συνδέσετε έναν ήχο με μια συγκεκριμένη έννοια: «το σκυλί κάνει γαβ-γαβ».
• Αναγνωρίστε την προσπάθεια για να επικοινωνήσετε.
• Επεκτείνετε τις μεμονωμένες λέξεις που χρησιμοποιεί το μωρό σας. «Πού είναι η μαμά; Η μαμά σ’ αγαπάει. Πού είναι το μωρό; Να το μωρό!».
• Διαβάστε στο παιδί σας. Μερικές φορές «διάβασμα» είναι η περιγραφή εικόνων σε ένα βιβλίο χωρίς να ακολουθείτε το γραπτό κείμενο. Επιλέξτε βιβλία τα οποία είναι ανθεκτικά και έχουν μεγάλες πολύχρωμες εικόνες οι οποίες δεν έχουν πολλές λεπτομέρειες. Ρωτήστε το παιδί σας, « Τι είναι αυτό;» και ενθαρρύνετε την κατονομασία και την αναγνώριση των οικείων αντικειμένων στο βιβλίο.

2 μέχρι 4 ετών

• Χρησιμοποιείστε καλή ομιλία η οποία είναι καθαρή και απλή για το παιδί..
• Επαναλάβετε ότι λέει το παιδί σας δείχνοντας ότι καταλαβαίνετε. Φτιάξτε και επεκτείνετε τα λεγόμενα. «Θέλεις χυμό; Έχω χυμό. Έχω χυμό μήλου. Θέλεις χυμό μήλου;»
• Χρησιμοποιείστε μωρουδίστικη ομιλία μόνο εάν χρειαστεί να μεταφέρετε το μήνυμα και όταν συνοδεύεται από ενήλικο λόγο. “Είναι ώρα για μαμ. Θα φάμε φαγητό τώρα”.
• Φτιάξτε ένα λεύκωμα από τα αγαπημένα ή οικεία πράγματα του κόβοντας εικόνες. Ομαδοποιήστε τις εικόνες σε κατηγορίες όπως: αντικείμενα που κουβαλάμε, αντικείμενα που τρώμε, αντικείμενα για επιδόρπιο, φρούτα, αντικείμενα για παιχνίδι. Δημιουργήστε ανόητες εικόνες αναμιγνύοντας και ταιριάζοντας εικόνες. Κολλήστε μια φωτογραφία ενός σκύλου πίσω από το τιμόνι ενός αυτοκινήτου. Μιλήστε για το τι είναι λάθος στην εικόνα και τους τρόπους για να το «διορθώσετε».Μετρήστε τα αντικείμενα στο βιβλίο.
• Βοηθήστε το παιδί σας να καταλάβει και να κάνει ερωτήσεις. Παίξτε το παιχνίδι ναι ή όχι. Ρωτήστε «Είσαι αγόρι;», «Είσαι εσύ ο Παναγιώτης;», «Μπορεί να πετάξει το γουρούνι;». Ενθαρρύνετε το παιδί σας να φτιάξει ερωτήσεις και να προσπαθήσει να σας κοροϊδέψει.
• Κάνετε ερωτήσεις που απαιτούν επιλογή. «Θέλεις ένα μήλο ή ένα πορτοκάλι;», « Θέλεις να φορέσεις την κόκκινη ή τη μπλε μπλούζα;»
• Εμπλουτίστε το λεξιλόγιο. Ονομάστε μέρη του σώματος, και μάθετε τι κάνετε με αυτά. « Αυτή είναι η μύτη μου. Μπορώ να μυρίζω λουλούδια, μπισκότα, ποπ-κορν και σαπούνι.»
• Τραγουδήστε απλά τραγούδια και απαγγείλετε παιδικά ποιήματα για να δείξετε το ρυθμό και τον τρόπο ομιλίας.
• Τοποθετήστε όμοια αντικείμενα σε ένα δοχείο. Βάλτε το παιδί να πάρει το αντικείμενο και να σας πει πώς ονομάζεται και πώς το χρησιμοποιούμε. «Είναι η μπάλα μου. Την χτυπάω. Παίζω με αυτή.»
• Χρησιμοποιείστε φωτογραφίες οικείων προσώπων και τοπίων και πείτε πάλι τι έγινε ή επινοήστε μια νέα ιστορία.

4 μέχρι 6 ετών

Όταν το παιδί σας ξεκινάει μια συνομιλία, δώστε όλη την προσοχή σας όταν είναι δυνατόν.

• Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας προσέχει πριν μιλήσετε.
• Αναγνωρίστε, ενθαρρύνετε και επαινέστε όλες τις προσπάθειες για ομιλία. Δείξτε ότι καταλαβαίνετε τη λέξη ή την φράση εκπληρώνοντας το αίτημα εάν πρέπει.
• Συνεχίστε να εμπλουτίζετε το λεξιλόγιο. Παρουσιάστε μια καινούρια λέξη και δώστε τον ορισμό της ,ή χρησιμοποιείστε την μέσα σε κείμενο το οποίο είναι εύκολα κατανοητό. Αυτό μπορεί να γίνει με ένα μελοποιημένο ή αστείο τρόπο. « Νομίζω θα οδηγήσω μέχρι το κατάστημα. Είμαι πολύ κουρασμένος να περπατήσω».
• Μιλήστε για χωρικές σχέσεις( αρχικός, μεσαίος, τελευταίος), (δεξί- αριστερό), και αντίθετα (πάνω και κάτω, ανοικτός –κλειστός).
• Δώστε μια περιγραφή ή ενδείξεις και ζητήστε από το παιδί να αναγνωρίσει αυτό που περιγράφετε: « τι χρησιμοποιούμε για να καθαρίσουμε το πάτωμα (σκούπα)». «Είναι κρύο, γλυκό και καλό για επιδόρπιο. Μου αρέσει η γεύση φράουλα» (παγωτό).
• Δουλέψτε σχηματίζοντας και εξηγώντας κατηγορίες. Αναγνωρίστε το αντικείμενο το οποίο δεν ανήκει στην ομάδα με παρόμοια αντικείμενα: « Ένα παπούτσι δεν ανήκει μαζί με το πορτοκάλι ή το μήλο, επειδή δεν τρώγεται, δεν είναι στρογγυλό και δεν είναι φρούτο».
• Βοηθήστε το παιδί σας να ακολουθήσει οδηγίες δυο και τριών βημάτων: «Πήγαινε στο δωμάτιο σου και φέρε το βιβλίο σου».
• Ενθαρρύνετε το παιδί σας να δίνει οδηγίες. Ακολουθήστε τις οδηγίες του/ της καθώς αυτός/ αυτή εξηγεί πώς να φτιάξεις ένα πύργο.
• Παίξτε παιχνίδια με το παιδί σας όπως: «Σπίτι». Ανταλλάξτε ρόλους στην οικογένεια, με εσάς να προσποιήστε το παιδί. Μιλήστε για τα διαφορετικά δωμάτια και έπιπλα μέσα στο σπίτι.
• Η τηλεόραση μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα πολύτιμο εργαλείο. Βάλτε του να μαντέψει τι μπορεί να συμβεί μετά. Μιλήστε για τους χαρακτήρες. Είναι χαρούμενοι ή λυπημένοι; Ζητήστε από το παιδί να σας αφηγηθεί την ιστορία. Παίξτε μια σκηνή μαζί και δώστε ένα διαφορετικό τέλος.
• Εκμεταλλευτείτε τις καθημερινές δραστηριότητες. Για παράδειγμα, ενώ βρίσκεστε στην κουζίνα, ενθαρρύνετε το παιδί σας να ονομάσει τα σκεύη που απαιτούνται. Συζητήστε για τα φαγητά στη στο μενού, το χρώμα τους, την υφή και τη γεύση. Από πού παράγεται το φαγητό; Ποια φαγητά σου αρέσουν; Ποια απεχθάνεσαι; Ποιος θα καθαρίσει; Δώστε έμφαση στη χρήση αντωνυμιών ζητώντας του να βάλει την πετσέτα πάνω στο τραπέζι, μέσα στην αγκαλιά του ή κάτω από το κουτάλι. Αναγνωρίστε σε ποιον ανήκει η πετσέτα: “Είναι η πετσέτα μου. Είναι του μπαμπά. Είναι του Γιάννη”.
• Ενώ ψωνίζετε στο μπακάλικο, συζητήστε τι θα αγοράσετε, πόσο χρειάζεστε και τι θα φτιάξετε. Συζητήστε το μέγεθος (μεγάλο- μικρό), σχήμα (μακρύ-στρόγγυλο-τετράγωνο) και βάρος ( βαρύ- ελαφρύ) των πακέτων.
• 
  

Πηγή: ikidcenters.com