Της Κατερίνας Παπαγεωργίου
Με τη συνεργασία της ψυχολόγου Κικής Φιλιππίδη
Διάβασα ξανά την.... κακογραμμένη χρωματιστή πρόσκληση: "Ελάτε να δείτε την παράσταση μας, "Η μάγισσα Φούρκα και τα μελομακάρονα του τρόμου", στο θέατρο "δεξιά αυλή μετά το τρίτο σκαλοπάτι!" Τρεις ώρες αργότερα βρισκόμουν στο θέατρο που έλεγε η πρόσκληση, δηλαδή στον κήπο της καλύτερης μου φίλης. Τα τρία παιδιά της 4, 6 και 8 χρονών ανέβαζαν την παράσταση καλώντας συγγενείς και φίλους. Στην πρώτη κιόλας σκηνή οι ήρωες μας συστήθηκαν: "Είμαι η μάγισσα Φούρκα", είπε η μεγάλη κόρη ντυμένη με σεντόνια και κλωστές πλεξίματος, μπλεγμένες με τα μαλλιά της, "και εμείς", συμπλήρωσαν οι μικρότερες αδερφές της, "είμαστε τα μελομακάρονα που της κάνουμε τη ζωή δύσκολη γιατί δεν καθόμαστε να μας φάει! Ξεφεύγουμε πάντα την τελευταία στιγμή".
Το "κοινό" άρχισε να γελάει και να ξεσπάει σε χειροκροτήματα, καθώς η μάγισσα, μετά τα τελευταία λόγια, άρχισε να κυνηγάει τα μελομακάρονα, ενώ παιδάκια περίπου δύο χρόνων που παρακολουθούσαν με τη μαμά τους ξέφυγαν από την αγκαλιά της και έτρεχαν να αγκαλιάσουν τα.... μελομακάρονα!
"Και τώρα, στο δεύτερο μέρος, θα δείτε ένα χορευτικό", ξανάπε η.... δημιουργική ομάδα, ακούστηκε μουσική και η μεγάλη κόρη άρχισε να τραγουδάει τραγούδια δικής της έμπνευσης, προσπαθώντας κάπου να δείξει πως είναι μια καλύτερη Μπρίτνεϊ Σπίαρς.
Κάπως έτσι, η καλλιτεχνική βραδιά στο σπίτι της φίλης πέρασε υπέροχα, ενώ μετά την παράσταση, εκείνη, μας εξήγησε πως οι κόρες της τους τελευταίους δύο μήνες, προσπαθούσαν να γράψουν το έργο, να το παίξουν, να βρουν κατάλληλα κοστούμια. Κι όλο αυτό μέσα σε ένα απίστευτο κλίμα ευδαιμονίας και χαράς-πάντα βέβαια έπειτα από το σχολείο, το ωδείο, το κολυμβητήριο και τα αγγλικά.
"Η κούραση και η υπερένταση έφευγαν από πάνω τους λες και με το που ξεκίναγαν την παράσταση έμπαιναν σε έναν άλλο, δικό τους κόσμο", εξηγούσε η μαμά των παιδιών, που όπως μας ενημέρωσε, θα συμμετέχει και η ίδια στην επόμενη παράσταση τους κάνοντας την "καρέκλα" αλλά και βοηθώντας στους διαλόγους.
Σε μια εποχή που τα παιδιά μας είναι υπεραπασχολημένα με δραστηριότητες, κουρασμένα και συχνά επιθετικά, η δημιουργικότητα γίνεται μια βαλβίδα λύτρωσης, που τα κρατάει μακριά από το να είναι υπερβολικά αγχωμένα, αφού πάντα μπορούν να πάνε κάπου αλλού, αν έχουν κάτι ωραίο στο μυαλό τους...
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ
Προσπαθήστε να μην καλλιεργείτε μονόπλευρα μόνο τις γνωστικές ικανότητες των παιδιών, αλλά φροντίστε παράλληλα για την ελεύθερη δημιουργικότητα τους. Δεν χρειάζεται να κάνετε κάτι το ιδιαίτερο για αυτό. Για παράδειγμα, δώστε σε ένα παιδί που αγαπάει τις κατασκευές και την ζωγραφική, μπογιές, στρογγυλές πετρούλες και ξυλαράκια και είναι σαν να του έχετε χαρίσει τον ουρανό. Μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να εκφράσει τη δημιουργικότητα του. Πως;
- Δημιουργήστε μια μοναδική γωνιά δράσης.
Φροντίστε το παιδί σας να έχει ένα σημείο του σπιτιού κατάδικο του, ένα δωμάτιο, ένα γραφειάκι, μία αποθηκούλα, όπου θα μπορεί να φανταστεί και να φτιάξει πράγματα για τον εαυτό του. Αν έχετε δύο παιδιά μπορείτε να στήσετε από δύο σκηνές μέσα στο δωμάτιο, μία για το καθένα, ώστε να τους επιτρέψετε να αυτοσυγκεντρωθούν και να νιώσουν ασφαλή. Στην ανάγκη μετακινήστε τον καναπέ προς τα εμπρός και φτιάξτε μια υπέροχη φωλιά ανάμεσα στο έπιπλο και τον τοίχο, όπου το παιδί θα μπορεί να κάθεται για να γράφει παραμύθια, να ακούει μουσική ή να ζωγραφίζει τους ήρωες του. Θυμηθείτε πως ο προσωπικός χώρος του παιδιού σας είναι ιερός για εκείνο, όπως ιερό είναι και το δωμάτιο του. Πολλές φορές θέλει να κάθεται εκεί μέσα εντελώς μόνο του, γιατί έτσι συνειδητοποιεί την ατομικότητα. Καλό είναι να χτυπάτε την πόρτα πριν μπείτε στο δωμάτιο, ρωτώντας: "Μπορώ να μπω;" Είναι μια χειρονομία που απολαμβάνουν τα παιδιά, γιατί δείχνει σεβασμό απέναντι τους.
- Προσφέρετε στο παιδί σας ένα περιβάλλον χαλάρωσης και στιγμές ηρεμίας.
Η θορυβώδης ατμόσφαιρα, ο έντονος φωτισμός, η ένταση και ο εκνευρισμός επηρεάζουν τα παιδιά και δεν τους επιτρέπουν να ασχοληθούν με κάτι δημιουργικό. Μειώστε τα ερεθίσματα κλείνοντας τηλεόραση και κινητά, φτιάξτε τους ένα καταπραϋντικό ρόφημα όπως μια ζεστή σοκολάτα ή γάλα με μέλι, προτρέψτε τα να κάνουν ένα χαλαρωτικό μπάνιο και στη συνέχεια τυλίξτε τα με ένα ζεστό μπουρνούζι και καθίστε μαζί τους, τραγουδώντας ή διαβάζοντας παραμύθια. Αυτή η ώρα δεν είναι για βόλτες, ούτε για κυνηγητό μέσα στο σπίτι. Πείτε τους στη συνέχεια να κλείσουν τα μάτια και να φανταστούν πως βρίσκονται παρέα με τους ήρωες της ιστορίας που τους είπατε. Πως θα τη συνέχιζαν αν ήταν δικιά τους ιστορία; Δώστε τους μαρκαδόρους, κιμωλίες, μεγάλα μπλοκ και μπογιές. Πως φαντάζονται ότι μπορεί να δείχνουν οι ήρωες του παραμυθιού; Μπορούν να τους ζωγραφίσουν; Αυτές είναι οι πιο δημιουργικές ασχολίες που διαλέγουν τα περισσότερα παιδιά να εκφραστούν στον ελεύθερο χρόνο τους. Είναι η ώρα που δεν τα αποπαίρνουμε θυμίζοντας τους ξαφνικά πόσα μαθήματα έχουν να κάνουν. Πως άλλωστε θα βρουν το χρόνο να σκεφτούν, όταν πρέπει πάντα να κάνουν κάτι;
ΜΥΣΤΙΚΑ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ
- Προσπαθήστε να καταλάβετε τις επιθυμίες του παιδιού σας
- Να το ακούτε, να το παρατηρείτε, να το αφήνετε να βρίσκει νέες προκλήσεις, να κάνει λάθη και να μαθαίνει από αυτά
- Να θυμόσαστε πως η δημιουργικότητα είναι σημαντική, γιατί σε αφήνει να βρεις τον ίδιο σου τον εαυτό. Μην επεμβαίνετε σε ό,τι φτιάχνει το παιδί, επιβάλλοντας τις δικές σας ιδέες.
- Μην το φορτώνετε πάρα πολύ με υποχρεώσεις. Αφήνετε το όσο το δυνατό πιο ελεύθερο για να κάνει αυτό που επιθυμεί.
- Να μένετε μαζί του όσο πιο πολύ μπορείτε, είναι πολύ σημαντικό να βρίσκετε χρόνο για το παιδί σας.
- Να μοιράζεστε τα ενδιαφέροντα του και τις εμπειρίες του.
- Να το βοηθάτε να πειραματίζεται με πολλές δραστηριότητες δοκιμάζοντας κι εσείς μαζί του τις ιδέες του.
- Να το επαινείτε με ενθουσιασμό, τονίζοντας πόσο καλά τα έχει καταφέρει σε αυτό που διάλεξε να κάνει.
- Μάθετε στο παιδί πως μέσα στην οικογένεια ο ένας βοηθάει τον άλλον και δείξτε προθυμία αν σας ζητήσει να πάρετε μέρος στο project που έχει στο μυαλό του (ακόμα κι αν σας ζητήσει να κάνετε τον κακό λύκο).
- Θυμηθείτε να κρατάτε τις ισορροπίες ανάμεσα στις δραστηριότητες του παιδιού και στα ενδιαφέροντα του έτσι ώστε να έχουν σωστή διέξοδο τα πάθη τους.
ΛΙΓΑΚΙ ΝΕΡΟ ΣΤΗΝ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ!
Πολλοί γονείς, προκειμένου να διδάξουν την πειθαρχία στο παιδί τους, χάνουν την αίσθηση του μέτρου. Σίγουρα το παιδί πρέπει να έχει όρια στη ζωή του, ποτέ όμως δεν πρέπει να εγκλωβιστεί σε αυτά. Αντίθετα, πρέπει να τα βλέπει σαν πρόκληση προσπαθώντας να βρει ένα πιο δημιουργικό τρόπο για να κάνει το δικό του. Αν το παιδί μας έχει βρει ως δημιουργική διέξοδο το πιάνο, αλλά ξαφνικά ονειρεύεται την κιθάρα, δεν έχει νόημα να το εξαναγκάζουμε να συνεχίζει το πιάνο επειδή κάποτε του άρεσε. Οποιαδήποτε άλλωστε ενασχόληση βασίζεται στην πειθαρχία και στον εξαναγκασμό είναι μοιραίο στο τέλος να πάψει να υφίσταται. Βέβαια, στην περίπτωση που το παιδί αλλάζει κατεύθυνση δημιουργικότητας στην πρώτη δυσκολία, του εξηγούμε πως η επανάληψη σίγουρα μας κάνει καλύτερους.
ΠΩΣ ΘΑ ΕΝΙΣΧΥΣΕΤΕ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
- Τα βράδια θα γίνουν πολύ όμορφα αν αρχίσετε να χορεύετε στο καθιστικό με τα παιδιά σας τουλάχιστον για δέκα λεπτά.
- Ερεθίστε τη φαντασία τους με διάφορες απροσδόκητες κινήσεις. Φτιάχνοντας πράσινα αυγά ή κόβοντας την πίτσα σε σχήμα καρδιάς.
- Αφιερώστε πολύ χρόνο μαζί τους αυτοσχεδιάζοντας ακόμα και μέχρι... δακρύων από τα γέλια, έχει πολύ πλάκα για τα παιδιά όταν γινόμαστε αστείοι στο όνομα της δημιουργίας.
- Φροντίστε ώστε να υπάρχουν στο δωμάτιο τους σε αφθονία μπλοκ ζωγραφικής, μπογιές, δακτυλομπογιές, νερομπογιές, κυβάκια, χάντρες, μολύβια, φωτογραφικές μηχανές μιας χρήσεως, βιβλία, είδη ξυλογλυπτικής, μικρόφωνα, κασετόφωνα και ότι τα ίδια θεωρούν πως χρειάζονται για να υλοποιήσουν τα σχέδια που έχουν στο μυαλό τους.
- Μπορείτε επίσης να ζυμώσετε κουλουράκια ή μελομακάρονα, να δημιουργήσετε κούκλες από παλιά ρούχα, να φτιάξετε αποκριάτικες στολές, να δείτε παρέα ταινίες και στη συνέχεια να τις συζητήσετε, να φυτέψετε φυτά που θα διαλέξετε μαζί με τα παιδιά ή να γράψετε όλοι μαζί ιστορίες για το δικό σας καταπληκτικό βιβλίο.
ΤΙ ΠΡΕΠΕ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΜΕ
Ποιες είναι όμως οι παγίδες στις οποίες πέφτουν ακόμα και οι καλύτεροι γονείς;
- Μην αποπαίρνετε το παιδί σας στην πιο δημιουργική του φάση λέγοντας του τι μπορεί να κάνει και τι όχι.
- Μην το προτρέπετε να ακολουθήσει ένα πιο πρακτικό δρόμο παραβλέποντας την κλίση που θα το κάνει δημιουργικό και μην το αγχώνετε, δείχνοντας του συνεχώς δρόμους ώστε η δημιουργικότητα του να γίνεται ολοένα και καλύτερη. Το παιδί πρέπει να διασκεδάζει μέσα από τη δημιουργικότητα και όχι να νιώθει ότι βαθμολογείται.
- Δεν το κρίνουμε ποτέ για τις επιδόσεις του ενώ ποτέ δεν χαρακτηρίζουμε σαν χάσιμο χρόνου την αφοσίωση του σε κάτι που του αρέσει. Στην περίπτωση δυσκολιών υπογραμμίζουμε ότι τα δύσκολα μας πάνε ένα βήμα μπροστά.
- Δεν προσπαθούμε να του αλλάξουμε μυαλά αν ο τρόπος που έχει βρει για να εκφραστεί διαφέρει από τους τρόπους άλλων παιδιών, αντίθετα το ενθαρρύνουμε να ακολουθήσει το δικό του μονοπάτι. Η συνταγή της δημιουργικότητας απαιτεί χρόνο για να σκέφτεσαι, μοναχικότητα και πολύ.... βαριεστιμάρα.
Θυμηθείτε να βεβαιώνετε το παιδί σας να μην φοβάται να εκδηλώνει τη δημιουργικότητα του από άγχος μήπως δεν είναι πολύ καλό αυτό που κάνει ή μήπως δεν το δουν οι άλλοι με καλό μάτι. Θα είναι σαν να κρατάει ένα δώρο μακριά από τον εαυτό του και τους άλλους ανθρώπους. Μην ξεχνάτε να του δείχνετε πόσο καλά περνάτε μαζί του κάνοντας δημιουργικά πράγματα. Φανταστείτε πόσο τυχερό θα είναι αν αργότερα καταφέρει ως ενήλικος να δουλέψει πάνω σε μία από τις δημιουργικές απασχολήσεις, που τον απορροφούσαν όταν ήταν μικρός.
Πηγή: περιοδικό Παιδί & Νέοι Γονείς
Τα μυστικά της δημιουργικότητας!