1. Αξιολογούμε την ωριμότητα του παιδιού.
Παρόλο που από την ηλικία των 10 περίπου χρόνων και μετά θεωρούμε ότι ένα παιδάκι είναι ώριμο για αυτό το βήμα, η ηλικία δεν πρέπει να αποτελεί κριτήριο για τέτοιου είδους αποφάσεις. Μερικά δεκάχρονα μπορούν να τα καταφέρουν πολύ καλά μόνα τους, όμως κάποια άλλα εξακολουθούν να είναι ακόμα παρορμητικά. Κάποια παιδιά πάλι είναι πιο ώριμα, πιο υπεύθυνα, πιο ικανά και με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση από ότι άλλα μεγαλύτερα παιδιά. Έτσι μπορεί να είναι σωστό να αφήσετε μόνο για λίγο ένα δεκάχρονο και λάθος να κάνετε το ίδιο με ένα δωδεκάχρονο. Και κυρίως μην πέσετε στην παγίδα να το κάνετε, επειδή το κάνει κάποιος άλλος που έχει παιδάκι της ίδιας ηλικίας με το δικό σας.
2. Λαμβάνουμε υπόψη την άποψη του
Το παιδί μπορεί να είναι ώριμο και υπεύθυνο, όμως είναι πιθανό να μην του αρέσει να μένει μόνο στο σπίτι. Μη συνδέετε το βήμα αυτό με υπερβολικές προσδοκίες. Είναι λάθος να το πιέζουμε να το κάνει αν δεν θέλει, Μπορεί να νιώθει φόβο ή ανασφάλεια. Αν, πάντως, θεωρήσουμε ότι υποβόσκει κάποια φοβία, καλό θα ήταν να το συζητήσουμε μαζί του, ελέγχοντας σε ποιο βαθμό αυτό επηρεάζει τη συμπεριφορά του, πχ δεν θέλει να μείνει μόνο του ούτε και για να πεταχτούμε μέχρι το κοντινό περίπτερο ή για να πληρώσουμε τα κοινόχρηστα; Σε περίπτωση που ισχύει κάτι τέτοιο, ίσως χρειάζεται να ζητήσουμε τη συμβουλή κάποιου ειδικού. Φυσικά μπορεί να ισχύει και το αντίθετο. Δηλαδή, το παιδί να επιμένει να μείνει μόνο του στο σπίτι βρίσκοντας διάφορα προσχήματα, πχ να μη θέλει να έρθει μαζί μας σε κάποια επίσκεψη. Το ζήτημα αυτό συχνά συνδέεται με το αίτημα του παιδιού για περισσότερη ανεξαρτησία και ελευθερία και ο τρόπος που θα το αντιμετωπίσουμε θα επηρεάσει στο μέλλον και θέμα των εξόδων. Η απόφαση για το πότε και τι αν θα μείνει μόνο το παιδί πρέπει να προέρχεται πάντα από τους γονείς και όχι από το παιδί. Δεν πρέπει να είμαστε εκ των προτέρων απόλυτοι και απαγορευτικοί. Συζητάμε μαζί του για το τι είναι κατάλληλο και τι όχι σε σχέση με την προσωπικότητα και την ηλικία του αλλά και τη γραμμή της οικογένειας.
3. Προνοούμε για το ζήτημα της ασφάλειας.
Είτε το αφήνουμε μόνο για λίγα λεπτά είτε για λίγη ώρα είναι σημαντικό να του υποδείξουμε με σαφήνεια το πλαίσιο για την περιφρούρηση της ασφάλειας του. Δηλαδή:
- Πως να είναι προσεχτικό με την πόρτα. Του δείχνουμε πως να κλειδώνει την πόρτα, να έχει τα παράθυρα ασφαλισμένα αν μένουμε σε χαμηλό όροφο, να χρησιμοποιεί τα θυροτηλέφωνα ή τη θυροτηλεόραση όταν χτυπάει το κουδούνι, να μην ανοίγει παρά μόνο σε πρόσωπα που του έχουμε πει εμείς, για παράδειγμα στη γιαγιά του. Κάτι άλλο που χρειάζεται να προσέχουμε στα παιδιά είναι η παρορμητικότητα τους. Μπορούμε να κάνουμε και μερικές πρόβες με συγκεκριμένα παραδείγματα, πχ "Τι θα έκανες αν ένα τσούρμο παιδιά σου χτυπούσε την πόρτα;"
- Πως να απαντά στο τηλέφωνο και παίρνει μηνύματα. Να μη δίνει πληροφορίες (πχ όνομα ή διεύθυνση) σε άτομα που δεν γνωρίζει και, κυρίως, να μην αποκαλύπτει ότι είναι μόνο στο σπίτι.
- Πως να καλέσει άμεση βοήθεια, αν συμβεί κάτι. Πρέπει να θυμόμαστε ότι τα παιδιά, ακόμα κι αν είναι μεγάλα, δεν τα καταφέρνουν καλά με γενικές υποδείξεις, πχ "κάλεσε βοήθεια". Θα πρέπει να του εξηγήσουμε ακριβώς τι πρέπει να κάνει σε περίπτωση κινδύνου. Επομένως, πρέπει να κολλήσουμε σε συγκεκριμένο σημείο του σπιτιού ένα χαρτί με τα κινητά μας τηλέφωνα, αριθμούς ατόμων εμπιστοσύνης και τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης.
4. Καθορίζουμε το πλαίσιο των κανόνων
Μόλις νιώσουμε ότι το παιδί είναι έτοιμο, πρέπει να καθίσουμε και να μιλήσουμε για τους κανόνες του οποίους χρειάζεται να κατανοήσει και να εφαρμόζει κάθε φορά που μένει μόνο στο σπίτι. Είναι σημαντικό να καταλάβει ότι η βασική παράμετρος για το συγκεκριμένο προνόμιο είναι η εμπιστοσύνη. Εξηγούμε με σαφήνεια τους κανόνες, πχ όχι φίλοι στο σπίτι όταν λείπουμε, όχι μαγειρέμετα, όχι τηλεφωνήματα, εκτός κι αν προκύψει έκτακτη ανάγκη.
5. Αποφασίζουμε για τη διάρκεια και τη συχνότητα
Έχει ιδιαίτερη σημασία πόση ώρα θα αφήσουμε μόνο του το παιδί στο σπίτι και πόσο συχνά το κάνουμε αυτό. Καλό είναι να προσεγγίσουμε σταδιακά αυτή τη δοκιμασία, ακόμα κι αν έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στο παιδί. Ξεκινάμε αφήνοντας το για δέκα ή δεκαπέντε λεπτά μόνο για να πάμε στο κοντινό σουπερ μάρκετ για ψώνια. Αν δεν υπάρξει πρόβλημα, μπορούμε να το επαναλάβουμε την επόμενη εβδομάδα. Ωστόσο, πρέπει να αποφεύγουμε να το αφήνουμε μόνο τις ίδιες μέρες και ώρες κάθε φορά. Ακόμα κι όταν το παιδί τα καταφέρνει μια χαρά, δεν πρέπει να μένει μόνο του περισσότερο από μία με μιάμιση ώρα. Ας θυμόμαστε: τα παιδιά βαριούνται γρήγορα και η ανία συνήθως είναι κακός σύμμαχος της ασφάλειας.....
Οι παγίδες της μοναξιάς
Υπάρχουν μερικές πολύ συνηθισμένες πηγές κινδύνου για τα παιδιά που μένουν μόνα στο σπίτι, ανεξάρτητα από το πόσο ώριμα τα θεωρείτε. Για αυτό πάρτε τα μέτρα σας προκαταβολικά!
- Τηλέφωνο, τηλεόραση και ηλεκτρονικός υπολογιστής. Θυμηθείτε ότι το μέτρο και τα όρια μπορούν εύκολα να παραβιαστούν. Είναι αδύνατο να ελέγξετε τι θα δει στην τηλεόραση. Στο τηλέφωνο μπορείτε να βάλετε φραγή αποτρέποντας ή επιτρέποντας συγκεκριμένες κλήσεις ή περιορισμένη διάρκεια σε κάθε τηλεφώνημα, ενώ στον υπολογιστή μπορείτε να περάσετε κωδικό ή πρόγραμμα προφύλαξης που επιτρέπει την πρόσβαση σε ορισμένες μόνο διευθύνσεις στο διαδίκτυο.
- Φίλοι "επισκέπτες". Κάποιοι γονείς δεν επιτρέπουν φίλους στο σπίτι όταν αφήνουν το παιδί μόνο, γιατί η ευθύνη είναι διπλή. Σίγουρα πάντως δεν αφήνουμε το παιδί μόνο του με ένα φίλο που δεν γνωρίζουμε καλά. Δύο η περισσότερα παιδιά-κι αυτό ισχύει και για τα αδερφάκια-αποκτούν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για.... σκανταλιές!
- Το μικρότερο αδερφάκι. Μπορεί να είναι αρκετά μεγάλο για να μείνει μόνο, αλλά όχι τόσο μεγάλο ώστε να προσέχει και το μικρότερο αδερφάκι του. Θυμηθείτε ότι ακόμα και στην εφηβεία ένα παιδί δεν είναι τόσο ώριμο ώστε να είναι υπεύθυνο για baby-sitting.
Πηγή: περιοδικό "Το παιδί μου κι εγώ"
Μέτρα εμπιστοσύνης