Που πήγε ο χρόνος μου;

Η έλλειψη ισορροπίας μεταξύ της προσωπικής και της επαγγελματικής ζωής είναι ένα διεθνές φαινόμενο. Όμως, η χώρα μας συγκαταλέγεται ανάμεσα σε εκείνες με το μεγαλύτερο βαθμό προβλήματος. Φαντάζει πια όνειρο θερινής νυχτός η εύρεση ισορροπίας ανάμεσα στην εργασία και την οικογένεια για χιλιάδες εργαζόμενες γυναίκες τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό. Ειδικά οι μητέρες, βρίσκονται καθημερινά σε αγώνα δρόμου με αντίπαλο το χρόνο, προσπαθώντας να βρουν τη χρυσή τομή μεταξύ εργασίας και οικογένειας. Τα αποτελέσματα της έρευνας με τίτλο "Ισορροπία εργασίας-ζωής" της εταιρείας Focus Bari, που έγινε σε 24 χώρες και δημοσιεύτηκε πρόσφατα, καταγράφουν με τον πιο εύγλωττο τρόπο την απόσταση ανάμεσα στην πραγματικότητα και το "ιδανικό" για τις εργαζόμενες μητέρες. Η έρευνα μας έδειξε ότι μεταξύ της προσωπικής και της επαγγελματικής ζωής η πλάστιγγα γέρνει προς την πλευρά της δεύτερης, αλλά και ότι χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια "για να έρθει στα ίσα της".

Time, time, time.....
Η εργασία απορροφά ένα σημαντικό μέρος από το χρόνο των εργαζομένων. Απορροφά, μάλιστα, αρκετά περισσότερο απ' ότι οι ίδιοι θα επιθυμούσαν. Ενώ οι ίδιοι θα προτιμούσαν να αφιερώνουν στην εργασία το 1/3 περίπου του χρόνου τους, στην οικογένεια σχεδόν άλλο τόσο και τον υπόλοιπο σε διασκέδαση και προσωπικές ασχολίες, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Οι εργαζόμενοι αφιερώνουν σήμερα σχεδόν το μισό του χρόνου τους στην εργασία. Στην οικογένεια δίνουν μόνο το 1/4, ενώ άλλος τόσος περίπου είναι ο προσωπικός χρόνος σε συνδυασμό με αυτόν που αναλογεί στη διασκέδαση.

Για τις εργαζόμενες μητέρες, μάλιστα, η επίτευξη του "ιδανικού" μοιράσματος είναι δυσκολότερη, καθώς θα επιθυμούσαν να αφιερώνουν ακόμη περισσότερο χρόνο στις οικογένειες τους. Σύμφωνα με την έρευνα, οι εργαζόμενες μητέρες, ανεξάρτητα από την ηλικία των παιδιών τους, θα ήθελαν να αφιερώνουν στην οικογένεια τους γύρω στο 41% του χρόνου τους. Οι εργαζόμενες μητέρες με παιδιά έως 12 ετών αφιερώνουν στους δικούς τους μόνο το 36% του χρόνου τους, ενώ όσες έχουν μεγαλύτερα παιδιά αφιερώνουν ακόμη λιγότερο, το 34%.

Στην πρώτη περίπτωση, η εργασία απορροφά σχεδόν το μισό χρόνο, με τη διασκέδαση και τον προσωπικό χρόνο να ασφυκτιούν, ενώ στη δεύτερη η εργασία παραγκωνίζεται ελαφρά (44%) προς όφελος του προσωπικού χρόνου και της διασκέδασης. Στις δύο αυτές πτυχές της ζωής τους οι εργαζόμενες μητέρες με παιδιά άνω των 12 ετών αφιερώνουν το 22% του χρόνου τους.

Όσο πιο ψηλά στη δουλειά, τόσο πιο αργά στο σπίτι!
Η κατάσταση δυσκολεύει ακόμα περισσότερο για τις γυναίκες, αλλά και γενικότερα για τους εργαζόμενους που κινούνται σε υψηλόβαθμα επαγγελματικά κλιμάκια. Στις ανώτερες βαθμίδες επαγγελμάτων παρατηρείται ότι φτάνει μόνο το 3% των εργαζόμενων γυναικών. Μάλιστα, το ποσοστό αυτό παραμένει στο ίδιο επίπεδο από το 1990. Οι εργαζόμενες γυναίκες την ίδια περίοδο έχουν αυξηθεί σε όλες τις ηλικίες που χαρακτηρίζονται κατάλληλες για εργασία. Οι μεγαλύτερες διαφορές παρουσιάζονται στις ηλικίες μεταξύ 35-44 ετών και 45-54. Στην πρώτη περίπτωση, οι εργαζόμενες το 1990 ήταν μόλις το 40% του συνολικού αριθμού των γυναικών στην ίδια ηλικία, ενώ το 2005 έφτασαν στο 59%. Στη δεύτερη περίπτωση, από 22% το 1990 έφτασαν στο 47% το 2005. Που απορροφήθηκε όλη αυτή η αύξηση; Στις κατώτερες και μεσαίες βαθμίδες επαγγελμάτων. Εκεί φαίνεται ότι συσσωρεύονται οι περισσότερες εργαζόμενες γυναίκες.

Προσπάθειες αλλαγής....
Περισσότεροι από τους μισούς εργαζόμενους ανά τον κόσμο δηλώνουν ότι μέσα στα τελευταία δύο χρόνια έχουν κάνει κάποιες ενέργειες για να βελτιώσουν την κατάσταση της ζωής τους. Στην Ελλάδα το ποσοστό είναι ακόμη μεγαλύτερο. Επτά στους δέκα εργαζόμενους πιστεύουν ότι έχουν προσπαθήσει να βελτιώσουν τη σχέση επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Τι αλλαγές έχουν κάνει οι εργαζόμενοι για να τονώσουν την ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής; Όσον αφορά τους Έλληνες, πολλοί (28%) διαλέγουν να κάνουν περισσότερες εκδρομές και ταξίδια, ενώ άλλοι (25%) δηλώνουν ότι προσπαθούν να είναι "πιο οργανωμένοι". Άλλοι πάλι (23%) περνούν περισσότερο χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους τους. Κάποιοι (21%) έχουν βρει περισσότερη ισορροπία αλλάζοντας δουλειά και περιβάλλον εργασίας.

Πάντως, 6/10 εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο και στην Ελλάδα πιστεύουν ότι η λύση στο πρόβλημα έρχεται από την αναζήτηση πιο ευέλικτου ωραρίου. Πολλοί (4/10) πιστεύουν ακόμη η δυνατότητα εργασίας στο σπίτι βελτιώνει την κατάσταση. Το ίδιο συμβαίνει και με την αυταπασχόληση, σύμφωνα με 3/10 εργαζόμενους διεθνώς. Μάλιστα, η επιλογή αυτή έχει περισσότερους οπαδούς στην Ελλάδα, αφού 4/10 πιστεύουν ότι το να ξεκινήσει κανείς δική του επιχείρηση βοηθά στην εξισορρόπηση εργασίας και προσωπικής ζωής. Όμως, η μερική και εποχιακή απασχόληση χαίρει λιγότερης εκτίμησης ως λύση από τους Έλληνες, ενώ διεθνώς την επιλέγουν 3/10 εργαζόμενους. Αντίθετα, 5/10 Έλληνες υποστηρίζουν ότι η αναζήτηση της λύσης στο πρόβλημα της ισορροπίας μεταξύ επαγγέλματος και προσωπικής ζωής περνά μέσα από τη βοήθεια των θεσμικών και κρατικών φορέων.

Η Ελλάδα, άλλωστε, συγκεντρώνει τα μεγαλύτερα ποσοστά δυσαρέσκειας σε όλους τους λόγους που προκαλούν την έλλειψη ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Βασικότερο αίτιο είναι οι ανεπαρκείς απολαβές. Είναι εντυπωσιακό ότι 9/10 Έλληνες αποδίδουν στο λόγο αυτό την έλλειψη ισορροπίας, ενώ διεθνώς το αντίστοιχο ποσοστό είναι 53%. Υψηλός είναι και ο αριθμός των Ελλήνων (8/10) που θεωρούν ότι το πρόβλημα οφείλεται στις ώρες εργασίας και στο μη ικανοποιητικό αντικείμενο δουλειάς έναντι 62% και 43% διεθνώς. Επτά στους δέκα Έλληνες θεωρούν ότι το μη ευέλικτο ωράριο εργασίας, η φροντίδα των παιδιών και οι λίγες ημέρες κανονικής άδειας είναι λόγοι που διαταράσσουν την ισορροπία μεταξύ επαγγέλματος και προσωπικής ζωής. Διεθνώς τα αντίστοιχα ποσοστά είναι πολύ μικρότερα, 44%, 34% και 39% αντίστοιχα. Ο χρόνος μετακίνησης μεταξύ εργασίας και σπιτιού είναι ένας άλλος λόγος, όπως δηλώνει το 60% των Ελλήνων και το 45% των εργαζομένων διεθνώς. Εξαιρετικά επιβαρημένοι εμφανίζονται οι Έλληνες και όσον αφορά τη φροντίδα άλλων μελών της οικογένειας, αφού σχεδόν 6/10 θεωρούν ότι αυτός είναι ένας λόγος για την έλλειψη ισορροπίας στη ζωή τους, έναντι μόλις 30% διεθνώς. Τέλος, οι λίγες ημέρες άδειας άνευ αποδοχών είναι κατά το 51% των Ελλήνων εργαζομένων ένας λόγος που επιδεινώνει το πρόβλημα, ενώ διεθνώς την ίδια άποψη έχουν μόνο 3/10 εργαζόμενους.

Παρατηρούμε ότι αυξάνονται οι περιπτώσεις όπου οι μητέρες μοιράζονται με τον σύντροφο τους τις οικογενειακές υποχρεώσεις. Σήμερα, σύμφωνα με την έρευνα της Focus Bari, 5/10 εργαζόμενους δηλώνουν ότι αναλαμβάνουν και οι δύο εξίσου ή μαζί την ευθύνη για την ανατροφή των παιδιών. Φυσικά, στις υπόλοιπες περιπτώσεις την ευθύνη έχει η μητέρα, ενώ μόνο 1/100 άντρες έχει αναλάβει εξολοκλήρου την ευθύνη για την ανατροφή των παιδιών.

Ατενίζοντας το μέλλον.
Μήπως οι νόμοι της αγοράς εργασίας γίνονται ολοένα και πιο αμείλικτοι; Μάλιστα, η κατάσταση φαίνεται ότι χειροτερεύει με το πέρασμα του χρόνου, όπως δηλώνουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι. Οκτώ στους δέκα εργαζομένους πιστεύει ότι η κατάσταση χειροτερεύει, ενώ μόνο 1/10 βλέπει κάποια βελτίωση. Ακόμα πιο απαισιόδοξοι εμφανίζονται οι γονείς αλλά και ειδικότερα οι μητέρες με παιδιά έως 5 ετών, αφού 9/10 πιστεύουν ότι συγκρίνοντας τη σημερινή τάση με παλιότερες εποχές η κατάσταση για τους εργαζομένους στη χώρα μας χειροτερεύει. Η εικόνα φαίνεται καλύτερη για τους γονείς και τις μητέρες με παιδιά άνω των 13 ετών, αφού 8/10 πιστεύουν ότι η κατάσταση χειροτερεύει, ενώ 2/10 θεωρούν ότι βελτιώνεται ή παραμένει η ίδια.
Το πρόβλημα εύρεσης ισορροπίας μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής οξύνεται ολοένα και περισσότερο. Τι μπορούμε να κάνουμε για να βρούμε ξανά κάποια σημεία ισορροπίας; Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις, αλλά κάποιες βασικά σωστές κατευθύνσεις....

• Η επιλογή είναι αναγκαία

Δεν μπορείς να είσαι ταυτόχρονα γυναίκα καριέρας και μητέρα καριέρας.
Δεν μπορείς να θέλεις να είσαι στέλεχος σε μια επιχείρηση και ταυτόχρονα να κάνεις τα πάντα-ακόμα και κουλουράκια-με τα παιδιά σου.

• Ποιοτικός χρόνος με την οικογένεια

Όταν μια γυναίκα επιλέγει να είναι στέλεχος στη δουλειά της, δεν σημαίνει ότι δεν είναι καλή μητέρα. Αρκεί οι επιλογές της να είναι συνειδητές και ξεκάθαρες. Αρκεί τις ώρες που βρίσκεται στο σπίτι με τα παιδιά της να είναι εκεί κι ότι κάνει να είναι ποιοτικό.

• Ο προσωπικός χρόνος είναι υποκειμενικός

Έλλειψη προσωπικού χρόνου; Ο προσωπικός χρόνος είναι απαραίτητος για όσους τον είχαν και πριν τη δημιουργία οικογένειας. Όσοι, για παράδειγμα, έκαναν γυμναστική και αισθάνονται ότι τους είναι απαραίτητη είναι καλό να αναζητήσουν τρόπους να συνεχίσουν και μετά τη δημιουργία οικογένειας. Όσοι, όμως, δεν αναζητούσαν να περάσουν χρόνο με τον εαυτό τους δεν τον χρειάζονται ούτε όταν κάνουν οικογένεια.

Πηγή: περιοδικό "Το παιδί μου κι εγώ"

Posted in γυναίκα, εργαζόμενη, έρευνα, μητέρα, χρόνος, Focus Bari