Εδώ και αρκετά χρόνια, έχει αρχίσει να «λειτουργεί» και στην Ελλάδα ο θεσμός των παιδικών εξοχών ή κοινά γνωστών ως κατασκηνώσεις. Ένα μεγάλο ποσοστό των Ελληνόπουλων, έχουν κατά καιρούς πάει σε κατασκήνωση και φυσικά γνωρίζουν το τι είναι και το τι προσφέρει μία κατασκήνωση . Παιδική εξοχή λοιπόν ή κατασκήνωση είναι μία μικρή ιδιότυπη κοινωνία παιδιών (άλλά και ενηλίκων ορισμένες φορές) ευαίσθητη και ευάλωτη που έχει σαν χαρακτηρισnκό της την ομαδική ζωή στην φύση. Φυσικά όπως καταλαβαίνουμε για τους μεν κατασκηνωτές (δηλαδή τα παιδιά) πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει αγάπη για την φύση, τον συνάνθρωπο και βέβαια ανεκnκότητα στην ομαδική ζωή, ενώ για τα στελέχη (ομαδάρχες, κοινοτάρχες, ειδικοί συνεργάτες, υπαρχηγοί και ο αρχηγός) είναι αναγκαίο μαζί με τα προαναφερόμενα να υπάρχει πάνω απ' όλα η αγάπη για το ΠΑΙΔΙ. Σκοπός τώρα κάθε κατασκήνωσης είναι η όσο το δυνατόν καλύτερη αντιμετώπιση του παιδιού, η ευχάριστη διαμονή του με πολλές ικανοποιήσεις στις ψυχικές και σωμαnκές του ανάγκες, διάφορες γνώσεις και βέβαια παιχνίδι, αθληnσμός και ψυχαγωγία. Τέλος οι περισσότερες παιδικές εξοχές βρίσκονται «μέσα στον καθαρό αέρα» και σ' ένα πραγμαnκά φυσικό περιβάλλον έτσι ώστε τα παιδιά (ή γενικότερα οι κατασκηνωτές κάθε ηλικίας) να χαίρονται την διαμονή τους στην φύση για όσο καιρό παραμείνουν εκεί. Για να θεωρηθεί μία κατασκήνωση «πετυχημένη» θα πρέπει οι κατασκηνωτές, να φευγουν στο τέλος κάθε περιόδου με τις καλύτερες εντυπώσεις και έτσι να βρίσκονται και την επόμενη χρονιά «στο χώρο αυτό»
MIKΡΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Αφού λοιπόν είδαμε το τι είναι και ποιος ο σκοπός μιας παιδικής εξοχής, νομίζουμε πως θα ήταν σκόmμο πριν δούμε οτιδήποτε άλλο να κάνουμε μία μικρή ιστορική αναδρομή για να γνωρίσουμε από πότε και από που «προέρχεται» ο θεσμός αυτός.
Η πρώτη κατασκήνωση σ' όλο τον κόσμο δημιουργήθηκε στην Ζυρίχη της Ελβετίας, το 1876, από τον κληρικό Βάλτερ Μπριόν (VALTER BRION) και αποτέλούταν από εξηνταοκτώ (68) φτωχά παιδιά. Αυτή η κατασκήνωση είχε σαν σκοπό της να περάσουν καλά αυτά τα λίγα παιδάκια τα οποία είχαν άσχημες συνθήκες διαβίωσης. Αργότερα, το 1907, ιδρύθηκε η πρώτη προσκοmκή κατασκήνωση από τον ιδρυτή του προσκοπισμού Μπάντεν Πάουελ (BADEN POWELL). Στην Ελλάδα τώρα η πρώτη κατασκήνωση ιδρύθηκε το 1911 στη Βουλιαγμένη υπό την εποπτεία του Συλλόγου Προστασίας Παιδιών και με πρωτοβουλία της Σοφίας Σλήμαν. Διευθυντής στην κατασκήνωση αυτή ήταν ο ιδρυτής του προσκοmσμού στην Ελλάδα και γυμναστής Αθανάσιος Λευκαδίτης. Ο τελευταίος (Λευκαδίτης), το 1912, ίδρυσε την πρώτη προσκοπική κατασκήνωση στην Ελλάδα, στο δάσος Μαγκουφάνας Αμαρουσίου. Ακολούθησαν κατασκηνώσεις δημιουργούμενες από την ΧΑΝ, το ΙΠΚΠΑ και άλλες οργανώσεις. Ωστόσο ο θεσμός αυτός, άρχισε να «λειτουργεί» μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (1945) με κύριο σκοπό την ξεκούραση και την σίτιση των παιδιών έπειτα από τις τόσες κακουχίες του πολέμου. Έτσι από τότε οι παιδικές εξοχές λειτουργούν συνεχώς, προσφέροντας πολύτιμο έργο και μάλιστα το νούμερο στο οποίο φθάνουν σήμερα ξεπερνά τις εκατονοΥδονταπέντε (185). Αυτές βελτιώνονται διαρκώς προκειμένου να ανταποκρίνονται όσο το δυνατόν καλύτερα στους στόχους τους αλλά και στις προσδοκίες των μικρών και μεγάλων κατασκηνωτών.
Τα κατασκηνωτικά προγράμματα προσφέρουν στα παιδιά μοναδικές ευκαιρίες για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους και αποτελούν μια σημαντική παροχή για τους εργαζόμενους γονείς κατά τη διάρκεια των σχολικών διακοπών. Διδάσκονται όλα τα σπορ και διοργανώνονται πολιτιστικές/καλλιτεχνικές δραστηριότητες όπως η μουσική και το τραγούδι, οι κατασκευές με πηλό και άλλα υλικά, το θέατρο, καθώς και στα παραδοσιακά κατασκηνωτικά παιχνίδια και εκδηλώσεις όπως κυνήγι θησαυρού, κατασκηνωτική φωτιά, πάρτυ, θέατρο, παραδοσιακοί και μοντέρνοι χοροί, εκδρομές κ.α.
Ψυχολογία παιδιού στην κατασκήνωση
Για να δει το παιδί την ομάδα σαν θετική αξία πρέπει το αίσθημα ασφαλείας και σιγουριάς που ένιωθε στην οικογένειά του να το νιώθει και στην κατασκήνωση. Για να μπορέσει το στέλεχος να βοηθήσει το παιδί στην ένταξη του στην ομάδα και στην υιοθέτηση από το παιδί μιας αποδεκτής συμπεριφοράς πρέπει να προσέξει :
1. τη στάση του παιδιού στην ομάδα ( ασφάλεια , χαρά, φοβία, επιθετική συμπεριφορά ).
2. την ικανότητα του παιδιού να ενεργεί ως μέλος της ομάδας ( διάρκεια παιχνιδιού , αυτονομία, ετοιμότητα, εγωϊσμός, αλληλοβοήθεια )
3. τη στάση του παιδιού απέναντι στους κανόνες και τις φιλονικίες ( συμμορφώνεται με τους κανόνες , αιτιολογεί τη στάση του, αμύνεται ).
4. τη στάση της ομάδας απέναντι στο παιδί ( το αποδέχεται , το απορρίπτει, το βοηθά ).
Από τους παραπάνω γενικούς σκοπούς απορρέουν οι παρακάτω ειδικοί στόχοι
:
1. Ανάπτυξη της αυτονομίας της προσωπικότητας.
α. Αυτοέλεγχος και ανεκτικότητα στις φιλονικίες. Τα παιδιά εξυπηρετούνται μόνα τους, πηγαίνουν στην τουαλέτα,αναβάλλουν τις ανάγκες, ανέχονται αποτυχίες, ελέγχουν επιθετικότητες.
β. Ικανότητα επιβολής θέλησης. Μεταδίδουν τα ενδιαφέροντά τους, υποστηρίζουν τον εαυτό τους και αυτοαμύνονται, έχουν μια σχετική ανεξαρτησία.
γ. Ικανότητα διαπραγμάτευσης και τελικής συνεννόησης. Παίρνουν πρωτοβουλία, έχουν ετοιμότητα προσωπικής στάσης και κριτική, αποπερατώνουν υποχρεώσεις, προσφέρουν βοήθεια , εκφράζουν τις εμπειρίες τους.
2. Ανάπτυξη ικανοποιητικής σχέσης ανάμεσα στο παιδί και το στέλεχος.
α. Ικανότητα για συνεργασία. Το παιδί διηγείται στο στέλεχος τα βιώματά του. Νιώθει το στέλεχος σαν πρόσωπο εμπιστοσύνης. β. Ανεκτικότητα στις φιλονικίες. Το παιδί μοιράζεται τις χορηγίες του στελέχους με τα άλλα παιδιά, υπομένει την πραγματικότητα ότι το στέλεχος δεν έχει πάντα την ίδια γνώμη, αντιμετωπίζει μια φιλονικία με την παιδαγωγό.
3. Ανάπτυξη ικανοποιητικής σχέσης ανάμεσα στο παιδί και την ομάδα.
α. Κοινωνική ευαισθησία. Το παιδί έχει κατανόηση για τους άλλους.
β. Ικανότητα επικοινωνίας. Το παιδί ακούει τις γνώμες των άλλων, μπορεί να παρουσιάσει τις προσωπικές του γνώμες, εκφράζει τα συναισθήματά του, χρησιμοποιεί αιτιολογίες για να δικαιολογήσει την κριτική του.
γ. Ανεκτικότητα. Το παιδί ανέχεται τη συμπεριφορά των άλλων, κατανοεί τα άτακτα παιδιά, αφήνει να ισχύσουν και άλλες γνώμες.
δ. Ικανότητα συνεργασίας. Το παιδί παίζει με τα άλλα παιδιά, σχεδιάζει και εφαρμόζει μια εργασία με άλλα παιδιά, αναγνωρίζει και κατανοεί την εργασία του καθενός, παίζει ξένους ρόλους, προσφέρει βοήθεια, κρατά τους κανόνες του παιχνιδιού.
ε. Αλληλεγγύη. Το παιδί προσφέρει βοήθεια στους άλλους, υπερασπίζεται από κοινού με άλλους μια υπόθεση, παραμερίζει τα δικά του συμφέροντα για το ομαδικό καλό, υπηρετεί την ομάδα, αναλαμβάνει ευθύνες.
4. Ανάπτυξη της σχέσης του παιδιού με τα πρόσωπα του κοινωνικού περιβάλλοντος.
α. Συλλογή πληροφοριών. Παρατήρηση και συνειδητή κατανόηση του κοινωνικού περιβάλλοντος. Πληροφορίες και γνώμες ξένων προσώπων κατανοούνται σωστά, κατανοούνται σωστά σύμβολα και ενδεικτικά σημεία του κοινωνικού περιβάλλοντος.
β. Ικανότητα κριτικής. Τα παιδιά κριτικάρουν σωστά κανονισμούς, απαιτήσεις, ανάγκες του κοινωνικού περιβάλλοντος. Αναγνωρίζουν αλλαγές στους κανόνες.
γ. Ανεκτικότητα. Ανέχονται πρόσωπα με ειδικές ανάγκες.
δ. Ικανότητα επικοινωνίας. Εκφράζονται απέναντι στους ξένους ανθρώπους καθαρά και κατανοητά. Όλοι οι παραπάνω σκοποί μπορούν να ικανοποιηθούν κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, της καθημερινής ζωής και των εορτών που γίνονται στις κατασκηνώσεις , πάνω απo όλα όμως η σωστή συμπεριφορά του στελέχους συμβάλλει στο να υιοθετήσουν τα παιδιά κοινωνικές αξίες.
Πηγή: clubs.pathfinder.gr
Επίσης:
Τι είναι κατασκήνωση....