"Τα παιδιά ανακαλύπτουν τον κόσμο που τα περιβάλλει εξερευνώντας τον και η ακαταστασία είναι φυσική συνέπεια των εξερευνήσεων αυτών" λέει η Jeanne Brooks-Gunn, καθηγήτρια παιδικής ανάπτυξης και διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Παιδιών και Οικογένειας του Πανεπιστημίου Columbia της Νέας Υόρκης. Τα παιδιά 2 και 3 ετών αντιλαμβάνονται κάθε είδους παιχνίδι ως αφορμή για εξερευνήσεις. "Πόσα τουβλάκια μπορώ να βάλω το ένα πάνω στο άλλο πάνω στο τραπέζι της κουζίνας;", "Αν ανακατέψω όλες μαζί τις νερομπογιές μου, τι θα βγει;". Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι θα πρέπει να ζείτε καθημερινά μέσα στο χάος ούτε πως δεν πρέπει το παιδί να ασχοληθεί με το συμμάζεμα. Μάλιστα, όσο εποικοδομητικό είναι το ίδιο το παιχνίδι, εξίσου εποικοδομητικό είναι και το να τακτοποιήσει το παιδί τα παιχνίδια που σκόρπισε παντού. Τακτοποιώντας, το παιδί εξασκείται στο μέτρημα, την επιλογή και την ομαδοποίηση των αντικειμένων. Το να του διδάξετε να αγαπά την τάξη θα ωφελήσει και εσάς και το ίδιο, θέλει όμως τον τρόπο του.
Μοιραστείτε τις δουλειές.
Προφανώς, θα τακτοποιήσετε ταχύτερα και με λιγότερο κόπο μόνες σας, αν όμως τρέχετε μονίμως πίσω από το παιδί μαζεύοντας ότι "σπέρνει" δεν θα μάθει ποτέ να τακτοποιεί. Επιπλέον, τα μικρά παιδιά δεν καταλαβαίνουν τι σημασία έχει το να είναι όλα τακτοποιημένα ούτε καν τι σημαίνει "τάξη", οπότε πρέπει να το μάθουν, και αυτό θα γίνει αν σας μιμηθούν. Αν, για παράδειγμα, το μικρό σας έχει κάνει άνω κάτω το δωμάτιο του, αναθέστε του μια απλή δουλειά (όπως το να έχει μαζέψει όλα τα αυτοκινητάκια του) κι εσείς αρχίστε να τακτοποιείτε κάτι άλλο στο δωμάτιο, ενώ ταυτόχρονα του λέτε για ποιους λόγους είναι απαραίτητο να τακτοποιεί κανείς τα πράγματα του (πχ "Αν μαζέψεις όλα τα αυτοκινήτακια σου μέσα σε ένα κουτί, θα ξέρεις που βρίσκονται και δεν θα τα ψάχνεις εδώ και εκεί όποτε θέλεις να παίξεις με αυτά"). Το παιδί θα συνεργαστεί πιο πρόθυμα απ' όσο περιμένετε, γιατί το μικρό της ηλικίας αυτής θέλουν πάρα πολύ να ικανοποιούν τους μεγάλους, για αυτό και στρώνονται αμέσως στη δουλειά για να βοηθήσουν. Έτσι νιώθουν ότι κατέχουν μια σημαντική θέση μέσα στην οικογένεια.
Μη βιάζεστε να τακτοποιήσετε.
Αν ακολουθείτε το μικρό σας με μια ηλεκτρική σκούπα ενώ παίζει, θα το αποθαρρύνετε από το να εξερευνά και να μαθαίνει. "Θα του αποσπάτε την προσοχή από αυτό που θέλει να κάνει και, ταυτόχρονα, θα του μεταδίδετε το μήνυμα ότι η καθαριότητα είναι σημαντικότερη από την εξερεύνηση" λέει η Tracy Kilgore, ειδικός της παιδικής ηλικίας στο Our Children's House, στο Μπειλορ του Ντάλας. Αρνητικά αποτελέσματα έχει επίσης το να του φωνάζετε επειδή κάνει άνω κάτω τα πάντα. Έτσι, το παιδί θα συνδέσει το παιχνίδι με την τιμωρία. Αποφύγετε τη συμπεριφορά αυτή εκτός κι αν βλέπετε πως υπάρχει κίνδυνος να κάνει ζημιά ή πως επίτηδες σκοπεύει να καταστρέψει κάτι.
Μειώστε τις απαιτήσεις σας.
Δεν χρειάζεται να μοιάζει το σπίτι σας με αχούρι ούτε όμως και με μουσείο. "Όταν έχετε μικρό παιδί δεν μπορείτε να περιμένετε ότι όλα ανεξαιρέτως τα δωμάτια θα είναι πεντακάθαρα και άψογα τακτοποιημένα" λέει ο Jan Faull, ένας από τους συγγραφείς του βιβλίου Dam Good Advice: Parenting ( Οι καλύτερες συμβουλές γαι τους γονείς). "Όσο και να προσπαθήσετε, είναι αδύνατο να το πετύχετε. Επομένως, γιατί να αγχώνεστε;". Αντίθετα, μπορείτε να θέσετε εφικτούς στόχους, ώστε να μη ζείτε στο απόλυτο χάος. Βάλτε κάποια όρια. Μπορείτε, για παράδειγμα, να πείτε στο παιδί ότι στο υπνοδωμάτιο σας και στο καθιστικό δεν επιτρέπεται να παίζει, αλλά μπορεί να παίζει στην κουζίνα και, φυσικά, στο δωμάτιο του. Αν δεν έχετε πολύ χώρο στο σπίτι, οριοθετήστε ακόμη πιο στενά τις "περιοχές παιχνιδιού", όπως το τραπέζι της κουζίνας ή το κρεβάτι. Θα χρειαστούν αρκετές επαναλήψεις και κάμποσος χρόνος μέχρι να θυμάται το παιδί τους κανόνες αυτούς, αλλά αν επιμείνετε με σταθερότητα υπενθυμίζοντας τους, το παιδί τελικά θα τους τηρήσει.
Τάξη δεν σημαίνει αγγαρεία.
Κανείς δεν ενθουσιάζεται κάνοντας το νοικοκυριό, αλλά μη δώσετε στο παιδί την εντύπωση πως πρόκειται για απίστευτο βάσανο. Προσπαθήστε να το κάνετε να φαίνεται σαν παιχνίδι στοιχηματίζοντας, για παράδειγμα, με το παιδί ποιος από τους δυο σας θα μαζέψει πρώτος το αρκουδάκι ή τραγουδώντας κάποιο τραγουδάκι και μετρώντας με το παιδί πόσες φορές θα χρειαστεί να το τραγουδήσετε μέχρι να τελειώσετε το συμμάζεμα. "Αν το παιδί δεν δείχνει διαθετιμένο να συμμετέχει, μην το δελεάζετε με κάποιο υλικό αντάλλαγμα, δώστε του όμως ένα κίνητρο" λέει η Dr Brooks-Gunn. Για παράδειγμα, "Αν μαζέψουμε γρήγορα όλα τα παιχνίδια, θα έχουμε χρόνο να διαβάσουμε μαζί ένα παραμύθι".
Μην απαιτείτε το τέλειο.
Τα μικρά παιδιά δεν διαθέτουν ακόμη ούτε τις κινητικές ικανότητες ούτε την αναγκαία προσοχή για να κάνουν με επιδεξιότητα ότι χρειάζεται για να συγυρίσουν. Μην αρχίσετε λοιπόν να μαλώνετε το μικρό σας επειδή του έπεσαν οι ξυλομπογιές και σκορπίστηκαν παντού καθώς προσπαθούσε να τις τακτοποιήσει μέσα στο κουτί τους ούτε αν ξέχασε να βάλει τα βρόμικα ρούχα του στο καλάθι με τα άπλυτα. Η συνεχής γκρίνια και κριτική ή οι επιπλήξεις θα έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επιδιώκετε. Το παιδί θα απογοητευθεί και θα παραιτηθεί γρήγορα από κάθε προσπάθεια. Στην ηλικία αυτή είναι πολύ πιο σημαντικό το να προσπαθήσει και όχι το να πετύχει ακριβώς αυτό που θέλετε. Η τεχνική του θα βελτιωθεί με την εξάσκηση και την ηλικία.
Τρικ που θα κάνουν το συγύρισμα παιχνίδι.
- Αποφύγετε το μπαούλο των παιχνιδιών στο οποίο τακτοποιούνται όλα μαζί τα παιχνίδια. Τα μικρά παιδιά προτιμούν την κατηγοριοποίηση επομένως, αν πρέπει να βάζει όλα τα παιχνίδια του σε ένα μεγάλο κουτί, θα χάσει την ευκαιρία να μάθει να τα ξεχωρίζει ανάλογα με ορισμένα χαρακτηριστικά τους. Προτιμήστε λοιπόν ένα κουτί για κάθε είδους παιχνιδιού.
- Τακτοποιήστε τα παιχνίδια κοντά στο πάτωμα ώστε να μπορεί το παιδί να τα φτάνει άνετα. Αν καθορίσετε τη θέση τους σε ψηλά ράφια, το παιδί δεν μπορεί να τα δει καλά για να ξεχωρίσει αυτά που θέλει ούτε θα μπορεί να τα πάρει όποτε θέλει. Επομένως, δεν έχει κανένα λόγο να τα τακτοποιήσει στη θέση αυτή.
- Βάλτε φωτογραφίες έξω από κάθε κουτί που να δείχνουν η καθεμιά το είδος των παιχνιδιών που περιέχει το κουτί, για παράδειγμα, ένα αυτοκινητάκι, ξυλομπογιές κλπ.
- Ψωνίστε επιλεκτικά ορισμένα είδη, για παράδειγμα τα είδη ζωγραφικής, ώστε να ξεπλένονται με νερό ή να σβήνουν εύκολα από υφάσματα, τοίχους και τραπέζια.
Το να μάθει το παιδί από μικρό να συγυρίζει είναι σημαντικό και όχι μόνο για να μην είναι άνω κάτω όλο το σπίτι. Μαθαίνει να οργανώνει τα πράγματα του και τα πρώτα αποτελέσματα θα φανούν διατηρώντας καθαρά και τακτικά τα τετράδια του στο σχολείο, τα CDs του στη θέση τους κλπ. Θα μάθει όμως και πολύ περισσότερα. Σύμφωνα με μια έρευνα του περιοδικού American Economic Review, τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον τακτικό έχουν καλύτερη απόδοση στο σχολείο και στο επάγγελμα τους αργότερα σε σύγκριση με παιδιά που μεγαλώνουν συνηθίζοντας στην ακαταστασία. "Αν τα παιδιά εξοικειωθούν με το συγύρισμα, μαθαίνουν να αναλαμβάνουν μια δουλειά και να την ολοκληρώνουν" λέει η Dr Jeanne Brooks-Gunn, που διηύθηνε την έρευνα αυτή. "Δεν έχει καμιά σημασία αν το παιδί έμαθε να τακτοποιεί το βράδυ λίγο πριν από τον ύπνο ή κάθε τόσο στη διάρκεια της ημέρας. Το σημαντικό είναι να αποτελεί η διαδικασία αυτή μέρος της καθημερινότητας του." Και κάτι ακόμη. Τα μικρά παιδιά υιοθετούν καλύτερα τη συνήθεια του συγυρίσματος αν ξέρουν ότι αυτό πρέπει να γίνεται σε καθορισμένο χρόνο μέσα στην ημέρα.
Πηγή: περιοδικό Parents
Ας βάλουμε τάξη!