Η σκηνή είναι σίγουρα γνωστή σε πολλούς γονείς: μαμά πηγαίνει με το παιδί της σε σουπερμαρκετ και ξαφνικά εκείνο αρχίζει να τσιρίζει γιατί δεν του παίρνει καραμέλες! Τα ξεσπάσματα είναι συνηθισμένες εξάρσεις, ακόμη και για νήπια που οι γονείς τα θεωρούν καλότροπα και εύκολα. Ένα 60 με 90% των νηπίων στην ηλικία των 2 ετών παρουσιάζει ξεσπάσματα. Η συχνότητα τους μοιάζει να εντείνεται μεταξύ 2,5 και 3 ετών, οπότε και μπορεί να βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Μέχρι τα 5 τα περισσότερα παιδιά σταματούν να ξεσπούν. Επίσης, δεν αποκλείονται ξεσπάσματα σε ηλικία μικρότερη των 2 ετών. Αυτό που όσο πιο γρήγορα συνειδητοποιήσουν οι γονείς τόσο πιο ψύχραιμα θα το αντιμετωπίσουν είναι ότι τα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες δεν είναι σε θέση να ελέγξουν τα συναισθήματα τους. Αυτό που ως ένα βαθμό μπορείτε να ελέγξετε είναι οι συνθήκες που μπορεί να πυροδοτήσουν ένα παιδικό ξέσπασμα.
Τάση για ξέσπασμα!
Μερικά παιδιά έχουν μεγαλύτερη τάση προς ξεσπάσματα από άλλα. Αυτό φαίνεται ήδη από τη βρεφική ηλικία. Μωρά πεισματάρικα, που κλαίνε συνεχώς και χρειάζονται διαρκώς κάποιον δίπλα τους, είναι πιο επιρρεπή στα ξεσπάσματα στη νηπιακή ηλικία, καθώς δυσκολεύονται περισσότερο να ισορροπήσουν αυτά που αισθάνονται. Κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά, που κάνουν τα μωρά επιρρεπή στα ξεσπάσματα, όπως η επιμονή, η ευαισθησία, το πείσμα, είναι από την άλλη, πολύ ευεργετικά για την πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού αργότερα, για αυτό πριν κρίνετε αρνητικά το μωρό σας σκεφτείτε το μέλλον του!
Γιατί ξεσπά;
Υπάρχουν δύο αιτίες ξεσπάσματος: η μία είναι ότι το νήπιο χρησιμοποιεί αυτόν τον τρόπο για να χειραγωγήσει τους γονείς και η δεύτερη ότι κατακλύζεται από αισθήματα που δεν μπορεί να ελέγξει. Εάν αντιληφθείτε ότι το παιδί σας ξεσπά για να κάνει το δικό του πρέπει να το προειδοποιείτε λεκτικά αλλά και με τη γλώσσα του σώματος σας ότι δεν πρόκειται να περάσει το δικό τους. Στα ξεσπάσματα από πείσμα τα παιδιά εκμεταλλεύονται τις αδυναμίες των γονιών. Εάν ξέρουν ότι υποχωρείτε εύκολα, θα πιέσουν την κατάσταση. Αν είστε σταθεροί χαρακτήρες, θα κάνουν πίσω. Το πως θα χειριστείτε τέτοια ξεσπάσματα εξαρτάται από τη διαπαιδαγώγηση που ακολουθείτε για το παιδί σας και το πως επιβάλλετε γενικά την πειθαρχία. Τα ξεσπάσματα που προέρχονται από συναισθηματικό μπλακ άουτ χρειάζονται άλλον χειρισμό. Χρειάζονται συμπαράσταση από μέρους σας και παρηγοριά προς το παιδί που προσπαθεί να χειριστεί το θυμό, τη λύπη, την απογοήτευση. Το παιδί πρέπει να καταλάβει ότι όλα θα πάνε καλά, αλλά και να μάθει να λεκτικοποιεί τα συναισθήματα του.
6 "χρυσοί" κανόνες για γονείς
Υπάρχουν έξι κανόνες που πρέπει να έχετε κατά νου για να αντιμετωπίσετε τα ξεσπάσματα:
1. Αναγνωρίστε την αιτία. Τα ξεσπάσματα, συνήθως, είναι αποτέλεσμα ορισμένων συνθηκών. Το παιδί πεινάει, είναι κουρασμένο, νυστάζει ή θέλει να τραβήξει την προσοχή. Για αυτό κρατήστε ημερολόγιο. Καταγράψτε τι έγινε πριν το ξέσπασμα και προσπαθήστε να καταλάβετε τα προειδοποιητικά σημάδια που εκπέμπει κάθε φορά το παιδί σας. Έτσι, θα προλαβαίνετε τις εκρήξεις του.
2. Μην το παίρνετε προσωπικά. Το ότι ξεσπά ένα παιδί δεν σημαίνει ότι το κάνει για να σας πληγώσει ούτε αντικατοπτρίζει απαραίτητα το πόσο κακός γονιός είστε.
3. Διατηρήστε την ψυχραιμία σας! Δύσκολο μεν, σωτήριο δε, καθώς όσο πιο αγχωμένους ή αγχωτικούς σας βλέπει το παιδί που ξεσπά, τόσο δυσκολότερο είναι να το ηρεμήσετε. Τα παιδιά χρειάζονται σταθερότητα και έλεγχο από εσάς, που δεν πρέπει να τον χάνετε!
4. Μην ντρέπεστε! Τα περισσότερα ξεσπάσματα μοιάζουν να γίνονται σε δημόσιο χώρο. Οι γονείς αντιδρούν άσχημα στο ρεζίλεμα που τους κάνει το παιδί τους και είτε νευριάζουν είτε αγχώνονται. Μην το αντιμετωπίζετε έτσι! Σκεφτείτε ότι είναι απόλυτα φυσιολογικό στην αναπτυξιακή διαδικασία του παιδιού και αγνοήστε τα κακόβουλα σχόλια.
5. Προγραμματίστε τις κινήσεις σας. Το να βγάλετε για ψώνια ένα παιδί που πεινάει ή νυστάζει είναι κακή κίνηση που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε ξέσπασμα δημοσίως. Επίσης, είναι κακή κίνηση να αγχώσετε το παιδί επειδή εσείς βιάζεστε να τελειώσετε. Για αυτό πριν ξεκινήσετε να πάτε οπουδήποτε εξηγήστε με σαφήνεια στο παιδί που πάτε, πόσο χρόνο θα πάρει και τι ανταμοιβή θα έχει εάν συμπεριφερθεί με ηρεμία.
6. Διαλέξτε τις μάχες σας. Αν αρνείται να καθίσει στο κάθισμα ασφαλείας μέσα στο αυτοκίνητο και αντιδρά, δεν πρέπει να υποχωρήσετε. Αν ξεσπά γιατί θέλει μπλε και όχι κόκκινο μπλουζάκι, τότε δώστε του το μπλε. Αυτά είναι δύο παραδείγματα του τι είναι σημαντικό και τι ασήμαντο, για να υποχωρήσετε όταν ξεσπά ένα παιδί. Θέματα ασφαλείας, διατροφής, ύπνου πρέπει συνήθως να είναι αδιαπραγμάτευτα από την πλευρά σας, ότι και αν κάνει το παιδί. Έτσι, θα κατανοήσει ότι έχετε τον έλεγχο και ότι πρέπει να πειθαρχήσει.
Προλάβετε τις αιτίες!
Παρακάτω θα βρείτε χαρακτηριστικές αιτίες που προκαλούν ξεσπάσματα και πως να τις προλάβετε.
- Η κούραση: Κανένα παιδί δεν συμπεριφέρεται καλά όταν είναι κουρασμένο. Για αυτό πριν προγραμματίσετε δραστηριότητες με το πιτσιρίκι σας, φροντίστε να είναι ξεκούραστο. Εάν για κάποιον λόγο βρεθείτε εκτός σπιτιού και δεν μπορεί να ξεκουραστεί, έχετε μαζί σας το αγαπημένο του αντικείμενο για ύπνο, δηλαδή κάποια κουβερτούλα ή ακόμη και τις πιζάμες του. Προσπαθήστε να βρείτε ένα ήσυχο μέρος για να κοιμηθεί, ακόμη κι αν είναι τα γόνατα σας.
- Η πείνα: Όταν ένα παιδί πεινάει, μπορεί να γίνει ανεξέλεγκτο, καθώς δεν έχει υπομονή να περιμένει. Για αυτό στις εξόδους σας από το σπίτι φροντίστε να έχετε πάντα αρκετά σνακ (όχι όμως γαριδάκια και τα συναφή, αλλά πχ ένα σάντουιτς με χυμό), που θα του προσφέρετε για να πάρει δυνάμεις κι έτσι να μην..... εκραγεί.
- Ο γονιός που δεν δίνει σημασία: Πολλά ξεσπάσματα των παιδιών οφείλονται στην ανάγκη τους να τραβήξουν την προσοχή των γονιών, που είναι προσηλωμένοι σε κάτι άλλο εκτός από τα ίδια. Πριν ξεσπάσει, πείτε στο παιδί με ήρεμη φωνή και κοιτάζοντας το στα μάτια: "Ξέρω ότι χρειάζεσαι την προσοχή μου και φυσικά θα την έχεις, όμως πρώτα η μαμά θα τελειώσει αυτό το τηλεφώνημα". Δώστε στο παιδί κάτι να ασχοληθεί, ώστε να κερδίσετε χρόνο και εκπληρώστε την υπόσχεση σας άμεσα.
- Η πίεση του χρόνου: Μην υπολογίζετε την ταχύτητα του παιδιού με βάση εσάς. Έτσι, αν θέλετε να είναι έτοιμο και ντυμένο σε 10 λεπτά, πρέπει να υπολογίσετε τουλάχιστον 20, ώστε να μην πιεστεί και ξεσπάσει.
Σοφή συμβουλή
Κάποιες φορές ένα νήπιο χάνει τον έλεγχο του εαυτού του κατά τη διάρκεια ενός ξεσπάσματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις, συνήθως, βοηθά να σκύψετε στο ύψος του, να το κρατήσετε σφιχτά στην αγκαλιά σας και με αγάπη και σταθερή φωνή να του πείτε: "Ξέρω ότι θύμωσες και έχασες τον έλεγχο. Σε κρατώ επειδή σε αγαπώ". Μετά από λίγα λεπτά θα διαπιστώσετε ότι το παιδί θα αφεθεί στην αγκαλιά σας σαν να σας ευχαριστεί που το "σώσατε" από τον εαυτό του.
Πηγή: περιοδικό "Γονείς εν δράσει"
Ξεσπάσματα: Οδηγός επιβίωσης!