Ανακαλύψτε τις συνήθειες ύπνου των μικρών σας από την πρώτη στιγμή της γέννησης τους μέχρι και τα τρία πρώτα χρόνια της ζωής τους.
Από τη στιγμή που παιδί σας έρχεται στον κόσμο, μέρα με τη μέρα και μήνα με το μήνα θα παρατηρείτε τον τρόπο που αναπτύσσεται αλλά και προσαρμόζεται στον κόσμο μας! Το ίδιο συμβαίνει και με το ωράριο αλλά και γενικότερα με τις συνθήκες του..... ύπνου! Εκτός, βέβαια, από την πολύτιμη παρατήρηση σας, είναι σημαντικό να γνωρίζετε και τα στάδια ύπνου από τα οποία θα περάσει το μικρό σας, από τη στιγμή που θα αναπνεύσει για πρώτη φορά σε αυτόν τον κόσμο, μέχρι και όταν συμπληρώσει τα τρία χρόνια της ζωής του! Το μόνο που χρειάζεται να θυμάστε είναι ότι κάθε μωρό ή παιδί είναι μοναδικό και ότι έχει τους δικούς του ρυθμούς ανάπτυξης αλλά και προσαρμογής και σε ότι σχετίζεται με το πρόγραμμα ύπνου. Σε καμία περίπτωση μην το καταπιέσετε, αλλά ακολουθήστε το προσωρινό του πρόγραμμα, έως ότου βρει το δικό του ωράριο ύπνου!
1ο έτος: Η χρονιά του υπναρά!
Τα νεογέννητα κοιμούνται το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα της ημέρας! Είναι γεγονός ότι τα νεογνά, μέχρι και τους 2 πρώτους μήνες της ζωής τους, περίπου, κοιμούνται το 60% της ημέρας, δηλαδή 14 έως 18 περίπου ώρες, και κατά βάση ξυπνούν επειδή πείνασαν. Οι μικρές ποσότητες γάλακτος που προσλαμβάνουν κατά διαστήματα μέσα στην ημέρα δεν επαρκούν για πολλές ώρες, για αυτό και τα περισσότερα βρέφη ξυπνούν κάθε 2 με 3 ώρες προκειμένου να φάνε!
Από την ηλικία των 6 μηνών, το μωράκι σας θα μένει ξύπνιο για αρκετές ώρες μέσα στην ημέρα (συνήθως ίδιες ώρες κάθε μέρα), αλλά ενίοτε μπορεί να σας κάνει "παρέα" και αργά το απόγευμα ή νωρίς το βραδάκι. Σε αυτήν την φάση της ηλικίας, μπορεί να ξυπνάει τις βραδινές ώρες για πολλούς λόγους, όπως επειδή ζεσταίνεται, έχει λερωθεί ή συγκαεί, καθώς επίσης λόγω κάποιου εφιάλτη, αν και ποτέ δεν θα μπορέσετε να μάθετε τι το αναστάτωσε!
Μέχρι και τους 6 μήνες το μωράκι σας καλό είναι να κοιμάται σε ύπτια θέση γιατί, σύμφωνα με τους παιδίατρους, αυτή η στάση ύπνου είναι ιδανική για να αποφευχθεί πνιγμός ή αιφνίδιος βρεφικός θάνατος. Από την ηλικία των 6 μηνών και έπειτα το μικρό σας θα είναι σε θέση να γυρίζει μόνο του μπροούμυτα και ανάσκελα, οπότε θα κοιμάται όπως ορίζει και νιώθει πιο άνετα.
Στους 9 μήνες της ζωής του το μωράκι σας θα μπορεί να μένει ξύπνιο, ακόμη κι όταν νυστάζει. Η υπερένταση, όμως, που μπορεί να έχει, κυρίως εάν βλέπει εσάς ξύπνιους ή εάν έχετε καλεσμένους, θα είναι τέτοια που θα κρατάει τα ματάκια του ανοιχτά για να σας βλέπει.
Από την ηλικία πλέον των 12 μηνών τα περισσότερα παιδιά συνήθως κοιμούνται κανονικά, καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας, ενώ απολαμβάνουν τον ύπνο και τουλάχιστον δύο φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας, είτε τις πρωινές ώρες, είτε τις μεσημεριανές. Σε αυτήν την ηλικία τα μικρά σας είναι ζωηρά και παίζουν για πολλές ώρες, με αποτέλεσμα να χρειάζονται επιπλέον ώρες ξεκούρασης. Ο χρόνος του ύπνου διαφέρει από μωρό σε μωρό. Κάποια μπορεί να έχουν ανάγκη να κοιμηθούν για 2 λεπτά, ενώ άλλα για 2 ώρες. Συνήθως μέχρι το πρώτο έτος της ζωής του το μικρό σας θα έχει ένα πρότυπο ύπνου στην καθημερινότητα του.
Ο τόπος του ύπνου από τη στιγμή που το μωρό σας θα έρθει στο σπίτι είναι στο λίκνο, στην κούνια ή στο πορτ μπεμπέ. Οι επιλογές αυτές είναι ιδανικές, εάν θέλετε να συνδυάσετε την άνεση με την ασφάλεια του μικρού σας, κατά τη διάρκεια του ύπνου του. Λίγο αργότερα, όταν αρχίσει και μεγαλώνει και δεν χωράει καλάθι ή στο πορτ μπεμπέ, εφόσον δεν το κάνατε από την αρχή, εξοπλιστείτε με ένα κρεβατάκι με κάγκελα.
Επειδή σας χρειάζεται να αλλάζετε συχνά πάνα στο μικρό σας, κατά το πρώτο έτος της ζωής του, και επειδή αυτό συμβαίνει και το βράδυ, όταν το μωράκι σας είναι αρκετά νυσταγμένο, καλό είναι να εξοπλιστείτε με πρακτικά φορμάκια, τα οποία ανοίγουν από τον καβάλο και έτσι θα μπορείτε να του αλλάζετε την πάνα δίχως να το γδύνετε και να το ξαναντύνετε μέσα στη νύχτα!
1ο-2ο έτος: Η ανακάλυψη του ύπνου!
Τα νήπια από τον πρώτο χρόνο της ζωής τους και μετά διαθέτουν την περιέργεια να ανακαλύπτουν τον κόσμο συνεχώς. Για το λόγο αυτόν θα κοιμούνται περίπου 11 ώρες και θα αναπληρώνουν τον ύπνο τους κατά τη διάρκεια της ημέρας ή νωρίς το απόγευμα.
Από τον 15ο μήνα και έπειτα θα παρατηρήσετε πως το μικρό σας θα θέλει να παίζει πολύ και μετά να παίρνει έναν υπνάκο για να ξεκουράζεται μέχρι και το επόμενο τουρνουά.... παιχνιδιού. Έτσι, ο ύπνος γίνεται μια ευχάριστη ανακάλυψη για την ξεκούραση του, αλλά και μια απαραίτητη συνήθεια στην καθημερινότητα του. Εσείς, είναι σημαντικό να είστε ευέλικτοι με το πρόγραμμα του μικρού σας, διότι μέχρι να βρει τους ρυθμούς του είναι πιθανό να δείτε μικρές αλλαγές. Για παράδειγμα μπορεί να κοιμηθεί τις πρωινές ώρες, μετά να φάει και έπειτα να θέλει να παίξει, με αποτέλεσμα να χάσει τον μεσημεριανό ή τον απογευματινό του ύπνο και να θέλει να κοιμηθεί πιο νωρίς το βράδυ. Μην αγχώνεστε προσπαθώντας να βρείτε λύση. Ακολουθήστε το παιδί σας και εκείνο θα σας δείξει τις λύσεις! Εσείς, να είστε ευέλικτοι μόνο ως προς τα ημερήσια ωράρια!
Φροντίστε να μη διακόπτετε το μικρό σας από τον ύπνο του, ο οποίος αποτελεί πηγή τροφής, ενέργειας και ανάπτυξης για το παιδί σας. Ακόμη, όμως, κι αν χρειαστεί να το ξυπνήσετε, φροντίστε να το κάνετε με απαλές κινήσεις και ήρεμο τόνο στη φωνή σας. Από την άλλη, ακριβώς, επειδή το μικρό σας σπανίως θα ξυπνάει μέσα στη νύχτα επειδή χρειάζεται άλλαγμα, μπορεί να φοράει πιτζάμες πλέον στον ύπνο του.
Εάν το παιδί σας κοιμάται σε κρεβατάκι με κάγκελα να ξέρετε ότι το πέσιμο από μια ψηλή κούνια δεν είναι ουτοπία. Χαμηλώστε το ύψος του στρώματος και διασφαλίστε ότι δεν πρόκειται να βρεθεί εντελώς ξαφνικά εκτός..... κούνιας!
2ο-3ο έτος: Η αναπλήρωση της χαμένης ενέργειας!
Τα νήπια από την ηλικία κιόλας των 2 ετών ξεκινούν ένα υπέροχο ταξίδι στον κόσμο της... "υπερκινητικότητας". Έτσι, πλέον, θα παρατηρείτε ότι τις ώρες που, υπό φυσιολογικές συνθήκες, κοιμόταν, θα σας πλησιάζει παιχνιδιάρικα ή ναζιάρικα για αν ασχοληθείτε μαζί του, πάντως σίγουρα όχι νυσταγμένα. Εσείς, είναι σημαντικό να ακολουθήσετε την ίδια τακτική με πριν. Για παράδειγμα, εάν ήσασταν ελαστικοί στο ζήτημα του ύπνου δεν μπορείτε να αλλάξετε ξαφνικά στάση. Αυτό, όμως που μπορείτε να κάνετε είναι να βάλετε ένα όριο. Πιο συγκεκριμένα, εάν είναι ώρα να πέσετε για ύπνο και το μικρό σας φαίνεται αεικίνητο και σε υπερένταση, καλό είναι να αρχίσετε να χρησιμοποιείτε τεχνικές προκειμένου να κοιμηθεί, αλλά φυσικά να του ανακοινώνετε πότε είναι η "ώρα για νάνι"!
Τα νήπια από την ηλικία των 2-3 ετών μέχρι και την ηλικία των 5-6 ετών εξακολουθούν να χρειάζονται, εκτός από τον βραδινό, και έναν ύπνο λίγο μετά το μεσημεριανό φαγητό. Σε αυτήν τη φάση πραγματικά με τον ύπνο αναπληρώνουν τη χαμένη τους ενέργεια, αν και θα παρατηρήσετε ότι είναι αστείρευτη!
Στο διάστημα μεταξύ 2 και 3 ετών ξεκινούν και οι διαταραχές και τα προβλήματα ύπνου για κάποια παιδιά, τα οποία με τον καιρό "υποχωρούν". Συνεργαστείτε με το παιδί σας και κάντε πράγματα που ξέρετε πως το ευχαριστούν μέχρι να αποκοιμηθεί!
Αποφύγετε να κοιμάστε με το μωρό σας στο διπλό κρεβάτι για ενήλικες, διότι μπορεί να αποβεί επικίνδυνη "κίνηση" για την ασφάλεια του παιδιού σας. Αυτό ενδέχεται να συμβεί διότι μπορεί κατά λάθος να το πλακώσετε ή να μπλεχτεί στα παπλώματα κλπ.
Μέχρι την ηλικία των 2 ετών καλό είναι τα νήπια να μη χρησιμοποιούν μαξιλάρι στον ύπνο τους, προκειμένου να αποφευχθεί κίνδυνος πνιγμού.
Πηγή: περιοδικό "Γονείς εν δράσει"
Αφιέρωμα Ύπνος! | Μέρος 1ο