Σίγουρα αν ρωτήσετε το μικρό σας τι προτιμά, το παιχνίδι ή το διάβασμα, έχει έτοιμη την απάντηση: "Μα.... το παιχνίδι!" και μάλιστα όσο πιο μικρός είναι ο μαθητής τόσο πιο δύσκολο είναι για τη μαμά να τον πιέσει να προετοιμάσει τα μαθήματα του και να μην έχει το νου του στην παιδική χαρά. Από τη μία, λοιπόν, το μικρό σας έχει τη δασκάλα του και τις.... απαιτήσεις της, και από την άλλη έχει τη μαμά και το μπαμπά που του μιλούν για τα πλεονεκτήματα της μόρφωσης και για το σπουδαίο ρόλο που παίζει το σχολείο στη ζωή του, και μάλιστα στενοχωριούνται όταν οι επιδόσεις του δεν είναι πολύ καλές. Η σχέση του παιδιού όμως με το διάβασμα επηρεάζεται και διαμορφώνεται από διάφορους παράγοντες.
Οι ρυθμοί με τους οποίους μεγαλώνει το παιδί είναι πολύ γρήγοροι. Δεν προλάβατε να το καμαρώσετε στο νηπιαγωγείο και να, το μικρό σας με τη σχολική σάκα να.... ανεβαίνει μία μία τις τάξεις του Δημοτικού. Καθήκον του είναι τώρα να διαβάζει τα μαθήματα του και να πηγαίνει καλά προετοιμασμένο στο σχολείο. Τα απογεύματα του πρέπει να τα αφιερώνει στα βιβλία και στη μελέτη του, ώστε να μην αφήνει κενά και, βέβαια, να μη μένει πίσω και να μην παίρνει κακούς βαθμούς. Αυτή είναι η ιδανική εικόνα για κάθε μαμά! Όμως δεν συμβαίνει πάντα έτσι. Τα πιτσιρίκια δεν είναι πάντα μελετηρά και μερικές φορές δεν δείχνουν ιδιαίτερη προθυμία να ετοιμάσουν τα μαθήματα τους, με αποτέλεσμα η απόδοση τους στο σχολείο να μην είναι αυτή που περιμένετε. Πολλοί είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν τη σχέση του παιδιού με τη μελέτη των μαθημάτων του σχολείου. Ένας από αυτούς είναι η σχέση του με τους συμμαθητές του και η εικόνα που θέλει να παρουσιάζει στην τάξη. Δεν αποκλείεται, λοιπόν, να δείτε το μικρό σας να βελτιώνει την απόδοση του στα μαθήματα και αυτή η μεταστροφή να οφείλεται στην ευεργετική επίδραση της παρέας του και στην καλή πλευρά του ανταγωνισμού. Αν οι φίλοι του έχουν έναν έλεγχο γεμάτο με Άριστα, τότε το παιδί σας σίγουρα θα βάλει τα δυνατά του για να τους αποδείξει την υπεροχή του.
Καμιά φορά όμως η γνώμη της ομάδας δεν λειτουργεί τόσο θετικά. Μην ξαφνιαστείτε, λοιπόν, αν το μπομπιράκι σας, που στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού ήξερε το μάθημα του.... νεράκι και έσπευδε να σηκώνει το χέρι για να απαντήσει στις ερωτήσεις της δασκάλας, αποφασίσει να αλλάξει το μαθητικό.... ίματζ του. Τώρα προτιμάει την αποδοχή των φίλων του από τα Μπράβο και τα Άριστα. Πάλι θα προετοιμάζεται για το σχολείο και θα κάνει τα μαθήματα του, αλλά χωρίς τον παλιότερο ζήλο. Σίγουρα όμως θα ξαναβρεί την όρεξη του για το διάβασμα και μάλιστα πολύ σύντομα, γιατί οι καλοί μαθητές, αυτοί που.... "τα παίρνουν τα γράμματα", μπορεί κάποια στιγμή να παρουσιάζουν σκαμπανεβάσματα στην απόδοση τους, αλλά ξαναβρίσκουν το ρυθμό τους. Το μελετηρό παιδί, το παιδί που του αρέσει να διαβάζει, είναι το όνειρο κάθε μαμάς. Όμως, εκτός από τα πιτσιρίκια που έχουν έφεση στα γράμματα-όπως κάποια άλλα έχουν ταλέντο στη μουσική, το χορό ή τη ζωγραφική-και για αυτό κρατούν, άλλωστε, με συνέπεια την πρωτιά στην τάξη τους, υπάρχουν και τα παιδιά που μελετάνε πολύ, όχι όμως γιατί είναι ενθουσιασμένα με το σχολείο αλλά επειδή πιέζονται από τη μαμά και τον μπαμπά και δεν θέλουν να τους χαλάσουν το χατίρι.
Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση η απόδοση του παιδιού δεν είναι σταθερή σε όλες τις τάξεις του Δημοτικού, διότι υπάρχει πιθανότητα το παιδί να "επαναστατήσει" μεγαλώνοντας και να σταματήσει να διαβάζει με τον ίδιο ρυθμό. Για αυτό λοιπόν μην πιέζετε το μικρό σας! Προσπαθήστε να το πείσετε για την ωφέλεια της μελέτης, αλλά ποτέ μην το κάνετε με έντονο τρόπο. Και, βέβαια, ποτέ μην συγκρίνετε τις επιδόσεις του με αυτές των συμμαθητών του ή ακόμα και των μεγαλύτερων αδερφών του προσπαθώντας έτσι να το κάνετε να διαβάσει.
Συμβαίνει και στους καλύτερους γονείς!
Είναι πιθανό να επισκεφθείτε το σχολείο του παιδιού σας για να ρωτήστε πως τα πηγαίνει στα μαθήματα του και ακούσετε τη δασκάλα του να σας λέει ότι δεν είναι πολύ ευχαριστημένη από τις επιδόσεις του, επειδή δεν "ανοίγει" βιβλίο και δεν καταβάλλει προσπάθειες, κάτι που άλλωστε θα διαπιστώνετε και από τον έλεγχο του. Συζητήστε με τη δασκάλα του λόγους. Ζητήστε περισσότερες πληροφορίες για την εικόνα του παιδιού στην τάξη, καθώς και συμβουλές ώστε να κεντρίσετε το ενδιαφέρον του για μελέτη. Θα ήταν μεγάλο λάθος να αρχίσετε τις παρατηρήσεις και τα κηρύγματα στο παιδί. Αντίθετα, καθίστε και κουβεντιάστε με το μικρό σας. Ζητήστε του να σας πει αν το ενοχλεί κάτι στο σχολείο ή αν δεν καταλαβαίνει πολύ καλά όσα παραδίδει η δασκάλα στο μάθημα.
Χρειάζεται κίνητρα.
Μην ξεχνάτε ότι, τελικά, την απόφαση για να..... στρωθεί στο διάβασμα των μαθημάτων του θα πάρει το πιτσιρίκι σας μόνο του. Ωστόσο έχει ανάγκη και από θετικές επιρροές!
- Σημαντικό ρόλο παίζει το σχολικό περιβάλλον. Το επίπεδο των παιδιών της τάξης του αποτελεί για τον μικρό μαθητή ένα γερό κίνητρο. Θα είναι πιο εύκολο για το παιδί να μελετάει, αν οι συμμαθητές και οι συμμαθήτριες του ενδιαφέρονται για τα μαθήματα τους και είναι επιμελείς.
- Η φιλία του με έναν μελετηρό και καλό μαθητή είναι βέβαιο ότι θα το παρασύρει στη μελέτη. Αν μάλιστα διαβάζουν και παρέα, θα μπορεί το ένα παιδί να βοηθά το άλλο.
- Ο φόβος της αποτυχίας και του κακού ελέγχου δεν λειτουργεί πάντα ως κίνητρο και δεν συμβάλλει αποτελεσματικά στον τρόπο που διαβάζει το παιδί σας.
Μπορείτε να βοηθήσετε.
Οι μέτριες μαθητικές επιδόσεις του παιδιού δεν πρέπει να σας γεμίζουν ενοχές. Μπορείτε να σταθείτε στο πλευρό του και να του κεντρίσετε το ενδιαφέρον για τη μελέτη. Η παρέμβαση σας ωστόσο θα πρέπει να περιορίζεται στο να του "ανοίγετε πόρτες" και να του προσφέρετε δυνατότητες. Θα κάνετε λοιπόν λάθος αν κάθεστε πιεστικά πάνω από το κεφάλι του παιδιού για να διαβάσει. Και, φυσικά, πρέπει να αποφεύγετε να το ελέγχετε. Σταθείτε δίπλα του με αγάπη και με υπομονή και όχι με το ύφος της αυθεντίας. Πάνω από όλα όμως για να "συνεργαστείτε" σωστά με το μικρό στα μαθήματα του σχολείου και για να βελτιωθεί η απόδοση του, πρέπει να λάβετε υπόψη σας κάποια πράγματα που ισχύουν για όλα τα παιδάκια αυτής της ηλικίας:
- Το μπομπιράκι σας μπορεί να καταλαβαίνει σχετικά καλά τις αφηρημένες έννοιες. Όταν ήταν μικρότερο, καταλάβαινε τις έννοιες μέσα από τις αισθήσεις του. Μάθαινε, για παράδειγμα, αριθμητική με ξυλάκια. Τώρα μπορεί να κάνει υποθέσεις, καταλαβαίνει καλύτερα τους νόμους της φυσικής, δίνει μεγαλύτερη σημασία στο ζητούμενο ενός προβλήματος και λιγότερο στις πράξεις αυτές καθεαυτές. Αν θέλετε, λοιπόν, να συζητήσετε μαζί του για ένα πρόβλημα αριθμητικής, θα δώσετε έμφαση στο γιατί πρέπει πχ να κάνει διαίρεση, κι όχι στο αποτέλεσμα που θα έχει η συγκεκριμένη αριθμητική πράξη.
- Το παιδί έχει πια την ικανότητα, όταν διαβάζει ένα κείμενο, να καταλαβαίνει την πρόθεση του συγγραφέα. Αν κουβεντιάσετε μαζί του το πρώτο κεφάλαιο ενός βιβλίου, μπορείτε να το ρωτήσετε: "Γιατί το λέει αυτό ο συγγραφέας;" Μπορείτε όμως να προχωρήσετε και να του ζητήσετε να σας πει: "Τι νομίζεις ότι θα γίνει παρακάτω;" ή "Τι θα συνέβαινε αν δεν είχε γίνει αυτό;"
- Τα πιο μικρά παιδιά έχουν την ικανότητα να δίνουν μόνο μία απάντηση στην ερώτηση σας (αυτό ονομάζεται "συγκλίνουσα σκέψη"). Αν το ρωτήσετε πχ "Τι έκανε ο Ηρακλής στη λίμνη Στυμφαλία;" θα σας περιγράψει το περιστατικό. Όταν το παιδί μεγαλώσει θα έχετε τη δυνατότητα να του κάνετε ερωτήσεις που απαιτούν πιο σύνθετες απαντήσεις και δίνουν την ευκαιρία στο παιδί να κάνει υποθέσεις (αυτό ονομάζεται "αποκλίνουσα σκέψη").
Κάντε το διάβασμα χόμπι.
Το εξωσχολικό διάβασμα είναι μια συνήθεια που καλό θα ήταν να φροντίσετε να αποκτήσει το παιδί από αυτή την ηλικία. Κεντρίστε, λοιπόν, το ενδιαφέρον του παιδιού για τη λογοτεχνία και ανοίξτε του τις πύλες ενός υπέροχου κόσμου, του κόσμου των βιβλίων. Όμως αυτό πρέπει να γίνει με προσοχή. Καμιά φορά οι μαμάδες αγοράζουν βιβλία και τα προσφέρουν για να κινήσουν το ενδιαφέρον των παιδιών, αλλά το αποτέλεσμα είναι απογοητευτικό, γιατί εκείνα δεν μπαίνουν καν στον κόπο να τα ξεφυλλίσουν. Από την επιθυμία τους να αποκαλύψουν στο μικρό τους την ομορφιά ενός συγγραφέα που κάποτε ενθουσίαζε τις ίδιες, προσπαθούν να του τον επιβάλουν. Διαλέγουν λοιπόν για λογαριασμό του αναγνώσματα που αγάπησαν εκείνες, σε μια εποχή καθόλου μακρινή αλλά πολύ διαφορετική από αυτή που ζει σήμερα το μικρό τους. Τότε η τηλεόραση δεν ήταν ακόμα τόσο ελκυστική, ενώ το κομπιούτερ και το ίντερνετ ανήκαν στη σφαίρα της φαντασίας.
Δώστε λοιπόν στο παιδί την ευκαιρία να ανακαλύψει μόνο του ότι το εξωσχολικό διάβασμα είναι μια απόλαυση, αλλά μην το υποχρεώνετε να διαβάσει συγκεκριμένα βιβλία. Χαρείτε μαζί του μια βόλτα στα βιβλιοπωλεία και διαλέξτε μαζί αυτά που θα διαβάσει. Τα εξωσχολικά βιβλία πλουτίζουν τις γνώσεις του, και είναι ο καλύτερος τρόπος για να αγαπήσει και τα σχολικά βιβλία.
...Άριστες συμβουλές.
- Φροντίστε να μην αποσπάται η προσοχή του την ώρα που μελετά. Στο σπίτι δεν πρέπει να ακούγονται ενοχλητικοί θόρυβοι.
- Η γωνιά της μελέτης και το γραφείο του πρέπει να είναι τακτοποιημένα.
- Φροντίστε να υπάρχει ο σωστός φωτισμός ώστε να μην κουράζεται το παιδί όταν μελετά.
- Μη δείχνετε στο παιδί πως να διαβάζει και μην το ελέγχετε. Μπορείτε να διαπιστώνετε τις γνώσεις του διακριτικά.
- Να είστε δίπλα του όταν σας χρειάζεται και έχει δυσκολίες.
- Προτρέψτε το να δίνει έμφαση στις κεντρικές ιδέες και όχι στις λεπτομέρειες.
- Μη χάνετε ευκαιρία να διευρύνετε τους ορίζοντες του. Μια είδηση στην τηλεόραση, ένα άρθρο στην εφημερίδα ή μια επίσκεψη σε μουσείο μπορούν να γίνουν αφορμή για να συνδέσει όσα μαθαίνει μέσα στην τάξη με τον έξω κόσμο. Έτσι, αφομοιώνει καλύτερα τα σχολικά μαθήματα και εμπλουτίζει διαρκώς τις γνώσεις του.
- Αποφεύγετε να του κάνετε συνεχώς παρατηρήσεις σχετικά με τις επιδόσεις του στα μαθήματα. Αντίθετα, προσπαθείτε να το επιβραβεύετε και να το ενθαρρύνετε.
Πηγή: περιοδικό "Το παιδί μου κι εγώ"
Διαβάστε επίσης:
Ο πιο καλός ο μαθητής