Αν και τα συμπτώματα τους μερικές φορές μοιάζουν, πρόκειται για δυο διαφορετικές παθήσεις. Μάθετε πως να τις ξεχωρίζετε, αλλά και τι να κάνετε στην κάθε περίπτωση.
Ο αριθμός των ατόμων που αντιμετωπίζουν τροφικές αλλεργίες διαρκώς μεγαλώνει, ενώ "και στη χώρα μας η εισαγωγή και η κατανάλωση εξωτικών τροφίμων, σε συνδυασμό με την αύξηση της περιβαλλοντολογικής μόλυνσης, έχουν τετραπλασιάσει το πρόβλημα", λέει ο πρόεδρος της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών κ. Χρήστος Ιατρού. "Όμως και η τροφική δυσανεξία σήμερα αποτελεί αντικείμενο μελετών, αφού περίπου το 40-50% του πληθυσμού παγκοσμίως υποφέρει από αυτήν". Ωστόσο, υπάρχει μια σύγχυση μεταξύ της τροφικής αλλεργίας και της τροφικής δυσανεξίας. Οι περισσότεροι τις μπερδεύουν, αλλά στην πραγματικότητα οφείλονται σε διαφορετικά αίτια.
Η ταυτότητα της τροφικής αλλεργίας.
Τι είναι: Πρόκειται για μια κατάσταση όπου το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά στην κατανάλωση ορισμένων τροφίμων, μεταξύ των οποίων συνήθως είναι τα αβγά, τα ψάρια, τα θαλασσινά, οι ντομάτες, οι φράουλες, οι ξηροί καρποί, η σοκολάτα, το σιτάλευρο και πολλές φορές το αγελαδινό γάλα.
Πότε εμφανίζεται: Όπως επισημαίνει και η παθολόγος-αλλεργιολόγος, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας κ. Καλλιόπη Κόντου-Φίλη: "Σε πολλά άτομα η αλλεργική αντίδραση σε ένα ή περισσότερα τρόφιμα ελαττώνεται μετά την ηλικία των 5-6 ετών. Αυτό, όμως, εξαρτάται από το είδος της τροφής που δημιουργεί την αλλεργία".
Οι πιο συχνές: "Οι αλλεργίες στο ψάρι και στους ξηρούς καρπούς είναι από τις πιο επίμονες. Τα φιστίκια, μάλιστα, έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να προκαλέσουν επικίνδυνη αντίδραση ακόμα και για τη ζωή ενός ατόμου".
Αναγνωρίστε την! Η τροφική αλλεργία μπορεί να εκδηλωθεί με εξάνθημα και έντονη φαγούρα, αλλά και με προβλήματα πεπτικής φύσεως (διάρροι, πόνους στην κοιλιά, εμετό). Συχνά εμφανίζεται και με δυσκολία στην αναπνοή ή πρήξιμο στα βλέφαρα, στα χείλη και τη γλώσσα, ενώ σε σοβαρότερες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει και αναφυλακτικό σοκ.
Σε τι διαφέρει η τροφική δυσανεξία.
Τι είναι: Τροφική δυσανεξία χαρακτηρίζεται κάθε αντίδραση του οργανισμού σε ένα χημικό ή τοξικό ερέθισμα, το οποίο προκαλείται με την κατανάλωση κάποιας τροφής. Συνήθως οφείλεται στην έλλειψη ενζύμων στο κατώτερο πεπτικό σύστημα, με επακόλουθο την αδυναμία του εντέρου να αφομοιώσει ορισμένες τροφές.
Οι πιο συχνές: Αρκετοί ενήλικοι αλλά και παιδιά παρουσιάζουν δυσανεξία στο γάλα. Στην περίπτωση αυτή ένας υδατάνθρακας που περιέχεται στο γάλα, η λακτόζη, δεν απορροφάται καλά από το έντερο, με αποτέλεσμα η χώνεψη να συνοδεύεται από "φουσκώματα", πόνο στην κοιλιά, διάρροια κλπ. Επίσης, τελευταία πολύς λόγος γίνεται για την "κοιλιοκάκη", που στην ιατρική ορολογία σημαίνει δυσανεξία στην γλουτένη (μια πρωτεϊνη που υπάρχει στο σιτάρι, το κριθάρι, τη βρώμη και τη σίκαλη). Τα τυπικά συμπτώματα της περιλαμβάνουν χρόνια διάρροια ή-σπανιότερα-δυσκοιλιότητα.
Προλάβετε το αλλεργικό σοκ
Αν έχετε πράγματι αλλεργία σε κάποιες τροφές και έχετε πάθει ήδη μια φορά αναφυλαξία, οι γιατροί συμβουλεύουν να έχετε πάντα πρόχειρη μια ένεση αδρεναλίνης, την οποία θα πρέπει να κάνετε χωρίς καθυστέρηση, όταν τα συμπτώματα αρχίσουν να χειροτερεύουν. Όταν δηλαδή, μέσα σε λίγα λεπτά από την εισβολή του μοιραίου αλλεργιογόνου, εμφανιστεί ζαλάδα, βήχας, βραχνάδα στη φωνή και πρήξιμο στο λαιμό με τάσεις ασφυξίας. Η αδρεναλίνη δρα αμέσως και είναι σωτήρια για αυτές τις περιπτώσεις.
Έχετε ακούσει για την κυάμωση;
Πρόκειται για μια σπάνια αντίδραση του οργανισμού στα κουκιά με σοβαρότατες συνέπειες και παρουσιάζεται σε παιδιά που έχουν έλλειψη στο ένζυμο G6PDH (glucose-6-phosphate dehydrogenase). Σήμερα, ωστόσο, δεν κινδυνεύει κανένα παιδί, καθώς εξετάζονται όλα τα νεογνά πριν βγουν από το μαιευτήριο και οι γονείς ειδοποιούνται μόνο στην περίπτωση που διαπιστωθεί έλλειψη του ενζύμου. Επομένως, δεν υπάρχει κανένας λόγος να φοβάστε πλέον τα κουκιά-που κατά τα άλλα είναι ωφέλιμα και θρεπτικά.
Πως θα καταλάβω αν το πρόβλημα είναι αλλεργικό;
Μια τακτική είναι η εφαρμογή της "δίαιτας του αποκλεισμού". Θα αφαιρέσετε από το διαιτολόγιο σας για μερικές μέρες όλες τις "ένοχες" κατά τη γνώμη σας τροφές και μετά θα τις ξαναβάλετε μια μια, έτσι ώστε να εξακριβωθεί τελικά ποια είναι η υπεύθυνη. Στην περίπτωση της αλλεργίας οι αντιδράσεις εμφανίζονται 1-3 ώρες μετά την κατανάλωση της "ένοχης" τροφής. Σε ότι αφορά τη δυσανεξία, οι αντιδράσεις εμφανίζονται συνήθως 6-24 ώρες μετά. Επίσης, θα βοηθήσετε στον εντοπισμό της τροφής που δημιουργεί πρόβλημα κρατώντας ένα αρχείο με το ποιες πιθανόν τροφές σας δημιουργούν αντιδράσεις. Σημειώνετε, δηλαδή, το είδος της αντίδρασης καθώς και το χρόνο που μεσολαβεί από τη λήψη της τροφής έως την εμφάνιση της.
Το νου σας στις ετικέτες.
Τα διάφορα πρόσθετα τροφίμων (πχ χρωστικές ουσίες, συντηρητικά, βελτιωτικά της γεύσης) μπορούν να προκαλέσουν (σε περίπτωση υπερευαισθησίας) μια μορφή τροφικής αλλεργίας ή δυσανεξίας. Εκτός λοιπόν από το να αποφεύγετε την τροφή που δημιουργεί το πρόβλημα, πρέπει να διαβάζετε προσεκτικά τις ετικέτες σε όλα τα βιομηχανικά προϊόντα (σνακ, έτοιμα φαγητά, γλυκά), ώστε να αποκλείσετε όσα περιέχουν στη σύνθεση τους ουσίες της συγκεκριμένης τροφής.
Παραδείγματα
- Αν ένα άτομο είναι αλλεργικό στο αβγό, δεν πρέπει να τρώει έτοιμα φαγητά και γλυκά που περιέχουν μαρέγκες, ούτε και τυποποιημένα προϊόντα που γράφουν στην ετικέτα τη λέξη λεκιθίνη.
- Παιδιά και ενήλικοι με αλλεργία ή δυσανεξία στο αγελαδινό γάλα πρέπει να αποφεύγουν και τα προϊόντα που αναγράφουν στη συσκευασία τους τις λέξεις καζεϊνη, λακτόζη, γαλακτοαλβουμίνη, γιατί είναι παράγωγα του γάλακτος.
- Επίσης, τα άτομα με δυσανεξία στη γλουτένη πρέπει να διαβάζουν τις ετικέτες τροφίμων.
Πως γίνεται η διάγνωση των τροφικών αλλεργιών;
Οι πιο διαδεδομένες μέθοδοι για την ανίχνευση τροφικών αλλεργιών είναι τα παρακάτω τεστ:
- Τα δερματικά τεστ: γίνονται στο χέρι με μια βελόνα που τσιμπά το δέρμα, διοχετεύοντας μερικές σταγόνες των αλλεργιογόνων ουσιών, ή και στην πλάτη (όπου τοποθετούνται μικρά αυτοκόλλητα με τις αλλεργιογόνες ουσίες). Τα τεστ αυτά έχουν δυστυχώς περιορισμένη διαγνωστική αξία, γιατί πολλά άτομα δίνουν θετικό αποτέλεσμα στο δερματικό τεστ για κάποια συγκεκριμένη τροφή, αλλά δεν παρουσιάζουν αλλεργική αντίδραση στην ίδια την τροφή.
- Τα αιματολογικά τεστ: αξιοποιούν την πηγή πληροφοριών που παρέχει το αίμα, ανιχνεύοντας την ανοσοσφαιρίνη, που δημιουργείται όταν κάποια τροφή είναι "βλαβερή" για τον οργανισμό. Η διαδικασία είναι μια απλή εξέταση αίματος. Όταν ολοκληρωθεί, τα αποτελέσματα της αναγράφονται σε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Στη συνέχεια δίνεται ένα διατροφικό πρόγραμμα θεραπείας.
Τεστ για τις δυσανεξίες.
Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την τροφική δυσανεξία είναι συνήθως τα "αναγνωριστικά" τεστ που γίνονται σε κάποια ειδικά κέντρα.
- Η διάγνωση της δυσανεξίας στη γλουτένη γίνεται αποκλειστικά από γαστρεντερολόγους αρχικά με αιματολογικές εξετάσεις και ολοκληρώνεται με βιοψία του λεπτού εντέρου.
- Για τη δυσανεξία στο γάλα υπάρχουν: η "δοκιμασία ανοχής λακτόζης" (αιματολογική εξέταση που ανιχνεύει τα επίπεδα γλυκόζης έπειτα από λήψη λακτόζης) καθώς και η "δοκιμασία εκπνοής λακτόζης"
Κοντά στη δημιουργία εμβολίου
Την πλήρη αντιμετώπιση των τροφικών αλλεργιών υπολογίζουν πως θα πετύχουν μέχρι το 2010 οι επιστήμονες. Αυτή η αισιόδοξη εκτίμηση διατυπώθηκε πρόσφατα στο Παγκόσμιο Συνέδριο Αλλεργιολογίας από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ και θα πραγματοποιηθεί χάρη στα γενετικώς τροποποιημένα εμβόλια, τα οποία αυτή τη στιγμή βρίσκονται στις κλινικές δοκιμές και θα δρουν στο ανοσοποιητικό σύστημα.
Πηγή: περιοδικό Αρμονία
Τροφική αλλεργία ή τροφική δυσανεξία;