Οταν ξεκίνησα να προσπαθώ να μείνω έγκυος με τη βοήθεια τεχνητής γονιμοποίησης, ήλπιζα ότι τα όνειρά μου θα γίνουν πραγματικότητα», λέει στον «Ε.Τ.» η Αννα Μ. και συνεχίζει: «Αυτό που δεν περίμενα ποτέ όμως είναι ότι θα με αντιμετωπίσουν σαν έναν τραπεζικό λογαριασμό. Μετά από αρκετές προσπάθειες σε ιδιωτική κλινική, κατέληξα στο εξωτερικό, όπου κορυφαίος γιατρός μού είπε ότι δεν θα μπορέσω ποτέ να κυοφορήσω παιδί». Η ιδιωτική υπάλληλος είναι μία από τις χιλιάδες γυναίκες στη χώρα μας που καταφεύγει σε κάποια μέθοδο τεχνητής γονιμοποίησης για να καταφέρει να φέρει στον κόσμο ένα παιδί.
Το μεγάλο παράπονο της Αννας, όπως και των περισσότερων γυναικών, είναι ότι δεν την αντιμετώπισαν ως άνθρωπο. Ο κλάδος της τεχνητής γονιμοποίησης έχει πάρει μορφή βαριάς βιομηχανίας στη χώρα μας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και ευσυνείδητοι γιατροί... Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε ο «Ε.Τ.», η μέση τιμή για μια τεχνητή γονιμοποίηση -μαζί με τη φαρμακευτική αγωγή που απαιτείται αλλά χωρίς να συνυπολογίζεται το κόστος των εξετάσεων που χρειάζονται- αγγίζει τις 6.000 ευρώ, κάτι το οποίο σημαίνει ότι ο τζίρος του κλάδου αγγίζει τα 84 εκατομμύρια ετησίως! Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, περισσότερα από 300.000 νέα ζευγάρια στη χώρα μας αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογεννητικότητας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πραγματοποίηση περίπου 14.000 κύκλων θεραπειών σε δημόσιες και ιδιωτικές κλινικές της χώρας κάθε χρόνο. Το κόστος της ξεκινάει από τα 1.500 ευρώ και μπορεί να φτάσει μέχρι και τις 9.000 ευρώ, ανάλογα με το γιατρό που θα επιλέξει η κάθε γυναίκα. H τιμή των φαρμάκων που χορηγούνται σε κάθε υποψήφια μητέρα μπορεί να αγγίξει ακόμα και τις 3.000 ευρώ! Φυσικά, ένα μεγάλο κομμάτι αυτού του ποσού καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία.
Οι μέθοδοι «Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής», λέει στον «Ε.Τ.» ο δρ Ιωάννης Σφοντούρης, Κλινικός Εμβρυολόγος στη Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής «Ευγονία», διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Nottingham και μέλος των European Society of Human Reproduction and Embryology και της Πανελλήνιας Ενωσης Κλινικών Εμβρυολόγων .«Η πιο απλή είναι η ενδομητρική σπερματέγχυση, που συνιστάται σε περιπτώσεις ήπιου ανδρικού παράγοντα με προϋπόθεση ότι οι σάλπιγγες είναι διαβατές», αναφέρει ο ειδικός και συνεχίζει: «Βέβαια, η πιο συνηθισμένη μέθοδος είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση, που αντιμετωπίζει την πλειονότητα των περιπτώσεων ανδρικής και γυναικείας υπογονιμότητας». Ο δρ Σφοντούρης εξηγεί ότι η εξωσωματική γονιμοποίηση διακρίνεται στο κλινικό και το εμβρυολογικό/εργαστηριακό μέρος. Το κλινικό κομμάτι περιλαμβάνει τη χορήγηση συγκεκριμένου φαρμακευτικού σχήματος, εξατομικευμένου για κάθε γυναίκα, για τη διέγερση των ωοθηκών και την παραγωγή πολλών ωοθυλακίων, καθώς και τις διαδικασίες της διακολπικής ωοληψίας και εμβρυομεταφοράς. Από την άλλη πλευρά, το εργαστηριακό κομμάτι περιλαμβάνει τις διάφορες μεθόδους γονιμοποίησης των ωαρίων, καλλιέργεια των εμβρύων με διάφορα καλλιεργητικά συστήματα, κατάψυξη γαμετών και εμβρύων, αξιολόγηση των εμβρύων και επιλογή των καλύτερων για μεταφορά στη μήτρα της γυναίκας.
Η ηθική του γιατρού Από το 1978, όταν γεννήθηκε η Λουίζ Τζόι Μπράουν, το πρώτο παιδί τεχνητής γονιμοποίησης, έχουν γεννηθεί περισσότερα από 3 εκατομμύρια βρέφη χρησιμοποιώντας τη μέθοδο αυτή. Τα τελευταία χρόνια, όμως, πολλοί γιατροί του κλάδου έχουν αρχίσει να «εμπορευματοποιούν» την τεχνητή γονιμοποίηση, ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της σύγχρονης Ιατρικής. «Η υπογόνιμη γυναίκα που αναζητά θεραπεία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής βρίσκεται σε εύθραυστη ψυχολογική κατάσταση και αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη από όλη την επιστημονική ομάδα μιας Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης», λέει ο δρ Σφοντούρης και συνεχίζει:» Η γυναίκα πρέπει να αντιμετωπίζεται με ευαισθησία και διακριτικότητα, ενώ είναι απαραίτητη η προσωπική επαφή, ώστε να μην νιώσει αβοήθητη και μόνη μέσα σε ένα απρόσωπο σύνολο επιστημόνων και ατελείωτων εξετάσεων παρακολούθησης». Ο ειδικός σημειώνει ότι σε επιστημονική σύνοδο κορυφής, που πραγματοποιήθηκε στη Βαρκελόνη την περασμένη εβδομάδα και στην οποία συμμετείχε, εισήχθη για πρώτη φορά ο όρος «hostmanship», δηλαδή η πρακτική τού να κάνεις τους ανθρώπους να αισθάνονται ευπρόσδεκτοι: «Αυτή η “τέχνη” πρέπει να εφαρμόζεται από όλους τους επαγγελματίες στο χώρο της ανθρώπινης αναπαραγωγής, και όχι μόνο», αναφέρει. Ποια είναι όμως τα κριτήρια που πρέπει να θέσει ένα ζευγάρι πριν προχωρήσει στην επιλογή κάποιου κέντρου γονιμοποίησης; «Τα κριτήρια αυτά είναι βεβαίως τα ποσοστά επιτυχίας, αλλά πρέπει να περιλαμβάνουν τη φροντίδα και τις παρεχόμενες υπηρεσίες, το κόστος, τη χρήση σύγχρονων επιστημονικών μεθόδων, καθώς και την ενεργή συμμετοχή της Κλινικής στις επιστημονικές εξελίξεις μέσω δημοσιευμένων μελετών», απαντάει ο εμβρυολόγος.
«Τουρισμός»... παιδιών Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που επιλέγουν ζευγάρια του εξωτερικού για να πραγματοποιήσουν ένα κύκλο θεραπειών, μακριά από αδιάκριτα βλέμματα και συνδυάζοντας τη διαδικασία με διακοπές. «Στην κλινική μας έχουμε περιστατικά ιατρικού τουρισμού. Οι ασθενείς αυτοί προτιμούν την Ελλάδα για λόγους οικονομικούς ή λόγους νομοθεσίας. Στην Ιταλία, για παράδειγμα, η νομοθεσία είναι πολύ περιοριστική όσον αφορά την εξωσωματική γονιμοποίηση, με αποτέλεσμα αρκετά ζευγάρια να καταφεύγουν σε γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες». Στην Ελλάδα, η εξωσωματική γονιμοποίηση διέπεται από εκτενές νομικό πλαίσιο, που ακολουθεί τα βρετανικά πρότυπα, χωρίς να προβαίνει σε υπερβολικά αυστηρά μέτρα που να περιορίζουν την πιθανότητα θετικού αποτελέσματος. Ταυτόχρονα, ο κλάδος έχει αναπτυχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και οι επιστημονικές μέθοδοι που ακολουθούνται είναι υψηλού επιπέδου. Η οικονομική κρίση έχει όμως επηρεάσει και αυτή τη «βιομηχανία» τόσο στην Ελλάδα όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Ο δρ Σφοντούρης αναφέρει ότι στην κλινική όπου εργάζεται οι κύκλοι θεραπειών μειώθηκαν κατά 8% σε σχέση με το 2009, ενώ η πτώση αναμένεται να είναι ακόμα μεγαλύτερη το 2010.
Ο γολγοθάς της αισιόδοξης Ναταλίας Η Ναταλία είναι μία από τις χιλιάδες γυναίκες που εναπόθεσε τις ελπίδες για την απόκτηση ενός παιδιού στη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης, αλλά ήρθε αντιμέτωπη με τα γρανάζια της γραφειοκρατίας. Ωστόσο, μέσα από την ιστοσελίδα της http://e3wswmatikh.blogspot.com/ προσπαθεί να ενθαρρύνει τις νέες γυναίκες που αντιμετωπίζουν προβλήματα σύλληψης και να τις ενημερώσει μέσα από τις εμπειρίες άλλων γυναικών για τα «κακώς κείμενα» της εξωσωματικής. «Εχω περάσει δύο φορές από αυτή τη διαδικασία. Την πρώτη φορά δυστυχώς σε... “εταιρία”, αλλά τη δεύτερη φορά πέτυχα έναν άνθρωπο που με έβλεπε ως ασθενή και όχι ως πελάτη». Η Ναταλία εξηγεί ότι έχει βιώσει τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης 36 φορές, μέσα από φιλικά ή συγγενικά της πρόσωπα. Αυτό που της έκανε εντύπωση είναι η «γεύση» που άφηνε στον κοινωνικό περίγυρο… Ντροπή: «Ντροπή να μιλήσουν επειδή χρειάζονται βοήθεια για να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί και θέλουν να δοκιμάσουν την εξωσωματική. Μια ντροπή που τη γεννάει τις περισσότερες φορές το ίδιο το οικογενειακό περιβάλλον». Εχουν περάσει δέκα χρόνια από τότε που η Ναταλία υποβλήθηκε στην πρώτη της εξωσωματική γονιμοποίηση. Παρ’ όλα αυτά, όμως, βλέπει ότι το ταμπού υπάρχει ακόμα γύρω της. «Δεν καταλαβαίνω γιατί κάποια που επιλέγει την εξωσωματική για να βιώσει τη μητρότητα θεωρείται ανίκανη, τουλάχιστον στις μικρές κοινωνίες. Μια τέτοια γυναίκα που πρέπει να έχει την αμέριστη στήριξη των ανθρώπων που βρίσκονται γύρω της», αναφέρει. Κάτοικος Πύργου, η Ναταλία αποφάσισε να πάει στην Αθήνα για να μπορέσει να κάνει την πολυπόθητη θεραπεία. «Μου έκανε εντύπωση ότι επτά στα 11 κέντρα που επισκέφθηκα είχαν λογιστήριο. Οι οικονομικές διαφορές από γιατρό σε γιατρό ήταν μεγάλες», σημειώνει. Μετά την πρώτη αποτυχημένη προσπάθεια, η Ναταλία χρειάστηκε να αντιμετωπίσει άλλο ένα μεγάλο «θηρίο», τη… γραφειοκρατία ενός δημόσιου αθηναϊκού νοσοκομείου. «Υποτίθεται ότι δεν θα πλήρωνα υπέρογκα ποσά. Οταν πήγα εκεί όμως απογοητεύτηκα, αφού δεν δέχονταν τις εξετάσεις που είχα ήδη κάνει σε ιδιωτικό νοσοκομείο», δηλώνει και συνεχίζει: «Επειδή ήμουν κάτοικος Πύργου, οι γιατροί στην Αθήνα έπρεπε να μου γράψουν τις εξετάσεις προκειμένου να τις κάνω στον Πύργο. Στην πόλη μου, όμως, το νοσοκομείο δεν ήταν αρμόδιο, οπότε χρειάστηκε να πάω στην Πάτρα». Η διαδρομή αυτή επαναλήφθηκε αρκετές φορές και η Ναταλία κατέληξε να ξοδέψει μια ολόκληρη «περιουσία» σε λεωφορεία, ταξί, βενζίνες και εξετάσεις. «Ακόμα θυμάμαι πως όταν ήρθε η πολυπόθητη στιγμή συλλογής σπέρματος, ο σύζυγός μου έπρεπε να πάει σε μία τουαλέτα δημόσια με 22 άτομα να περιμένουν απέξω να έρθει η σειρά τους, αφού δεν υπήρχε άλλη τουαλέτα στον όροφο. Η προσπάθεια όμως για άλλη μια φορά δεν ήταν επιτυχής». Στη συνέχεια, η γυναίκα τα παράτησε. Ωστόσο, παρά την άσχημη εμπειρία που είχε, πιστεύει ότι οι γυναίκες δεν πρέπει να διστάζουν να ζητήσουν βοήθεια: «Ηδη η ευαισθητοποίηση γύρω από το θέμα αυτό έχει γίνει μεγαλύτερη και οι κοπέλες που θέλουν να γίνουν μητέρες μπορούν να μάθουν περισσότερα από τις εμπειρίες γυναικών που έχουν δοκιμάσει την εξωσωματική και έχουν δημιουργήσει κάποιο blog στο Διαδίκτυο, όπως το δικό μου».
ΠΗΓΗ .e-typos.com
Εξωσωματική...ελπίδα αναζητούν 300.000 ζευγάρια στην Ελλάδα