Στη προσπάθεια διερεύνησης της επιρροής του κοινωνικοοικονομικού status στη παιδική παχυσαρκία και στη διαμόρφωση διατροφικών συνηθειών, το Ελληνικό Ινστιτούτο Διατροφής (ΕΙΔ) διεξήγαγε τη μελέτη Progress σε 2.233 παιδιά ηλικίας 7-14 ετών, μαθητές πρότυπων ιδιωτικών σχολείων.
Οι διαιτολόγοι - διατροφολόγοι του ΕΙΔ, στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος «Σκέφτομαι και Τρώω» που τέλεσε υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή, επισκέφθηκαν 12 ιδιωτικά σχολεία της Αττικής, συζήτησαν με τα παιδιά για το μείζον θέμα της ισορροπημένης διατροφής, έκαναν διαδραστικές παρουσιάσεις και συνέλεξαν στοιχεία τα οποία και ανέλυσε η εταιρία Tradelink Reputation Research & Consultancy.
Οι μαθητές των 12 αυτών ιδιωτικών σχολείων, διαμένουν σε περιοχές της Αττικής που χαρακτηρίζονται ζώνες με υψηλό κοινωνικοοικονομικό καθεστώς, σύμφωνα με το χάρτη κοινωνικο-επαγγελματικής τυπολογίας περιοχών κατοικίας, του Εργαστηρίου Χωρικής Ανάλυσης και Θεματικής Χαρτογραφίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Ευρήματα
Ποσοστό της τάξεως του 19% φάνηκε να έχει πρόβλημα με το βάρος του, περίπου δηλαδή 1 στα 5 παιδιά. Το ποσοστό αυτό είναι σαφέστατα χαμηλότερο από αυτό που υποδεικνύουν άλλες μελέτες, στις οποίες το δείγμα δεν αναφέρεται εξειδικευμένα σε παιδιά υψηλότερου κοινωνικοοικονομικού status.
«Είναι γνωστό πως το κοινωνικοοικονομικό status συνδέεται με την υγεία και επηρεάζει έντονα τις διατροφικές συνήθειες» σχολίασε ο πρόεδρος του ΕΙΔ κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Χαράλαμπος Γεωργακάκης και συνέχισε «Από τη μελέτη φάνηκε ξεκάθαρα πως παιδιά υψηλότερου κοινωνικοοικονομικού status παρουσιάζουν χαμηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας και υπέρβαρου σε σχέση με το μέσο όρο».
Το 65% των κοριτσιών βρέθηκε με φυσιολογικό βάρος, το 8% υπέρβαρο και μόλις το 2% παχύσαρκο. Αντίστοιχα, 58% των αγοριών βρέθηκε με φυσιολογικό βάρος, το 18% υπέρβαρο και το 9% παχύσαρκο.
Σημαντικό είναι επίσης να τονισθεί πως στη συγκεκριμένη μελέτη εμφανίζονται αυξημένα ποσοστά παιδιών με βάρος χαμηλότερο του φυσιολογικού. Πιο συγκεκριμένα στα αγόρια, το 10% παρουσιάζεται λιποβαρές, ενώ για τα κορίτσια το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 16%. «Το γεγονός αυτό πιθανώς να οφείλεται στην αυξημένη ανησυχία των κοριτσιών υψηλότερου κοινωνικοοικονομικού status, για «κομψή» σιλουέτα και άψογη εικόνα», σχολίασε ο πρόεδρος του ΕΙΔ.
Εντυπωσιακό αλλά απολύτως συναφές με τα χαμηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας, ήταν επίσης και το γεγονός πως το 93% των παιδιών της μελέτης, δήλωσαν ότι έχουν λάβει ενημέρωση σχετικά με το τι διατροφή πρέπει να ακολουθούν.
«Ως αποτέλεσμα αυτής της ενημέρωσης τα περισσότερα παιδιά καταναλώνουν 3 έως 5 γεύματα ημερησίως, ενώ παράλληλα τα 3/4 των παιδιών που έλαβαν μέρος στη μελέτη δεν παραλείπουν το πρωινό τους γεύμα, μια συνήθεια πολύ σημαντική για την επίτευξη μιας ισορροπημένης διατροφής», σχολίασε ο αντιπρόεδρος του ΕΙΔ κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Κωνσταντίνος Ξένος. Στο πρωινό γεύμα, πρώτη θέση κατέχουν το γάλα (το 83% των παιδιών), τα δημητριακά πρωινού (το 66% των παιδιών) και το ψωμί ή οι φρυγανιές με μέλι ή μαρμελάδα (το 42% των παιδιών). Οι εν λόγω επιλογές συμβάλλουν στη πρόσληψη σημαντικών ποσών ασβεστίου και ενέργειας που χρειάζεται το παιδί, τόσο για την ανάπτυξη του, όσο και για τις πρωινές του δραστηριότητες, πνευματικές και σωματικές.
Στο σχολικό σνακ συναντάμε επιλογές, όπως είναι το σάντουιτς από το σπίτι (58%) και λιγότερο από την καντίνα του σχολείου (35%), καθώς και το κουλούρι Θεσσαλονίκης (46%). Στο γεύμα αυτό δεν λείπουν και επιλογές αμφίβολης θρεπτικής αξίας, όπως είναι η έτοιμη τυρόπιτα-πίτσα-πεϊνιρλί (38%).
Η επιλογή των φρούτων δεν φαίνεται να έχει την τιμητική της στο σχολείο (16%), αποδεικνύοντας δυστυχώς, πως παρόλο τα λεγόμενα των ειδικών, το κολατσιό-φρούτο δεν θεωρείται «in»... Τέλος τα πατατάκια και τα γαριδάκια αποτελούν ένα πολύ μικρό κομμάτι της διατροφής στο σχολείο (13%).
Στο απογευματινό σνακ και σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στο σχολείο, η κατανάλωση φρούτων θριαμβεύει με ποσοστό 79%... παράλληλα και σχετικά πάντα με το απογευματινό, συχνή κατανάλωση παρουσιάζουν το γιαούρτι (41%), ο χυμός φρούτων (48%) και το σπιτικό τοστ (20%). Επιλογές όπως τα πατατάκια και τα γαριδάκια αφορούν και πάλι μικρό ποσοστό (18%).
Η μελέτη επιβεβαιώνει και παλαιότερες τοποθετήσεις ειδικών, ότι τα παιδιά με υψηλότερο κοινωνικοοικονομικό status επιλέγουν ενδιάμεσα γεύματα (δεκατιανό-απογευματινό) υψηλότερης διαθρεπτικής αξίας.
Σχετικά με το σχολικό σνακ, φαίνεται ότι παράλληλα με την αύξηση της ηλικίας και την μετάβαση του παιδιού από το δημοτικό στο γυμνάσιο, η συχνότητα κατανάλωσης ενός σνακ παρασκευασμένου από το σπίτι, μειώνεται. Παράλληλα αυξάνεται η κατανάλωση έτοιμων τροφίμων όπως τα κρουασάν, τα ντόνατς, οι τυρόπιτες, οι πίτσες ή ακόμα και τα σάντουιτς από την καντίνα του σχολείου. Το γεγονός αυτό παρατηρείται κυρίως στα αγόρια, παρά στα κορίτσια.
«Αναμφισβήτητα το γεγονός αυτό συνδέεται με την προσπάθεια του παιδιού για ένταξη στη σχολική «παρέα», ένα κοινωνικό σύνολο που συχνά «αποδοκιμάζει» αυτόν που επιλέγει ένα σπιτικό σνακ και συνεπώς απαιτείται εντονότερη προσπάθεια ενημέρωσης για τη μείωση του φαινομένου αυτού...», τόνισε ο αντιπρόεδρος του ΕΙΔ κ. Ξένος.
Συχνότητα κατανάλωσης τροφίμων
Ως προς την συχνότητα κατανάλωσης συγκεκριμένων τροφών, το 19% των παιδιών δήλωσαν πως δεν τρώνε ποτέ γιαούρτι, ενώ το 31% δήλωσαν ότι τρώνε καθημερινά τυρί...
Παρόλο λοιπόν τις καλύτερες διατροφικές γνώσεις που μπορεί να έχουν παιδιά υψηλότερου κοινωνικοοικονομικού status, η ανάγκη για περαιτέρω ενημέρωση εξακολουθεί να είναι μείζονος σημασίας...
Το γιαούρτι σε αντίθεση με το τυρί είναι μια επιλογή με λιγότερα κορεσμένα λιπαρά (συγκρίνοντας πάντα είδη τυριών και γιαουρτιών τόσο από πλήρες γάλα, όσο και από ημιαποβουτυρωμένο) και πολύ λιγότερο νάτριο. Τόσο τα κορεσμένα λιπαρά όσο και το νάτριο, αποτελούν συστατικά διατροφής που επιβάλλεται να μειώσουμε, στη σύγχρονη, «Δυτικού» τύπου διατροφή.
Επίσης το 55% των παιδιών, αγοριών και κοριτσιών, ανέφερε πως δεν καταναλώνει λαχανικά καθημερινά, αναδεικνύοντας την ανάγκη για ενίσχυση των συστάσεων κατανάλωσης λαχανικών σε ημερήσια βάση. Τα λαχανικά αποτελούν ολιγοθερμιδικές επιλογές και είναι πλούσια σε φυτοχημικά συστατικά με αποδεδειγμένα ευεργετική επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό, ενώ παράλληλα αποτελούν και εξαιρετική πηγή φυτικών ινών.
Διατροφικές συνήθειες
7 στα 10 παιδιά καταναλώνουν τουλάχιστον 2 ποτήρια ή και περισσότερα γάλα καθημερινά, καλύπτοντας έτσι το μεγαλύτερο μέρος των καθημερινών τους αναγκών σε ασβέστιο και βιταμίνη D.
Περισσότερο από το 1/4 των παιδιών της μελέτης (28%) δηλώνει ότι καταναλώνει 1 ή και κανένα φρούτο ημερησίως και σε συνδυασμό με το 55% των παιδιών που δεν καταναλώνουν λαχανικά καθημερινά, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η εθνική καμπάνια που ξεκίνησε πριν από χρόνια για την ενίσχυση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών (κατανάλωσε 5 την ημέρα - μερίδες φρούτων και λαχανικών) και σταμάτησε ανεξήγητα σε λίγους μήνες, είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαία...
Παιδιά που ασκούνται συστηματικά καταναλώνουν περισσότερο γάλα καθημερινά, συγκριτικά με παιδιά που δεν ασκούνται. Σύμφωνα με τους αριθμούς, το 76% των παιδιών που ασκούνται καθημερινά καταναλώνουν 2 ή περισσότερα ποτήρια γάλα καθημερινά, ενώ για τα παιδιά που δεν ασκούνται, μόλις το 57% αυτών ξεπερνούν τα 2 ποτήρια γάλα ημερησίως.
Το 91% των παιδιών δηλώνει ότι καταναλώνει το μεσημεριανό γεύμα (το κυρίως γεύμα της ημέρας) στο σπίτι, ενώ λιγότερα από τα μισά παιδιά (το 49%) δηλώνουν ότι τρώνε μαζί με την υπόλοιπη οικογένεια στο τραπέζι το μεσημέρι. Ο σύγχρονος και συχνά εξαντλητικός ρυθμός ζωής έχει αποδιοργανώσει τον οικογενειακό ιστό, με αποτέλεσμα το παιδί από μικρή κιόλας ηλικία να τρώει χωρίς την παρουσία της οικογένειας του.
Σωματική δραστηριότητα
Το 95% των παιδιών δηλώνει ότι του αρέσει αρκετά ή πολύ η άσκηση γενικά. Παραταύτα μόλις το 28% των παιδιών που έλαβαν μέρος στη μελέτη δηλώνει ότι ασκείται συστηματικά για περισσότερο από 30 λεπτά καθημερινά...
«Διαπιστώνουμε δηλαδή πως παρόλο που τα παιδιά αγαπούν τη γυμναστική, λίγα είναι αυτά που πραγματικά βρίσκουν χρόνο ή και ευκαιρία για να ασκηθούν συστηματικά», σχολίασε ο γενικός γραμματέας του ΕΙΔ κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Γιάννης Χρύσου και συνέχισε «Οι οικογένειες με υψηλότερο κοινωνικοοικονομικό status «πιέζουν» από μικρή ηλικία τα παιδιά για καλύτερες μαθητικές επιδόσεις και δίνουν προτεραιότητα σε εκμάθηση ξένων γλωσσών και άλλων «εφοδίων», με συνέπεια τον ελάχιστο χρόνο για σωματική δραστηριότητα...».
Τα αγόρια και τα παιδιά του δημοτικού φαίνεται να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο, σε καθημερινή βάση, για την άσκηση. Τέλος μόνο το 37% των παιδιών δηλώνει ότι αθλούνται και οι δύο γονείς του. Το 15% δηλώνει ότι ασκείται συστηματικά μόνο ή μητέρα του και το 19% μόνο ο πατέρας του.
«Το ΕΙΔ έχει επανειλημμένα τονίσει την αναγκαιότητα του καλού παραδείγματος από τους γονείς», αναφέρει ο κ. Χρύσου και προτείνει: «Ως γονέας αλλά και ως πρότυπο πρέπει να κάνετε την φυσική δραστηριότητα μία συνήθεια για τα παιδιά σας. Ξεκινήστε με την προσωπική σας φυσική δραστηριότητα, δίνοντας το καλό παράδειγμα. Παρουσιάστε τους την μεγάλη ευεξία που σας προσφέρει. Στην συνέχεια κινηθείτε μαζί με τα παιδιά σας -η τακτική αυτή σας προσφέρει και πιο ουσιαστικό χρόνο με αυτά ενώ παράλληλα σας βοηθά να αντιμετωπίσετε το άγχος της καθημερινότητας περισσότερο αποδοτικά».
Η θέση του ΕΙΔ για την μελέτη Progress
Η μελέτη Progress του ΕΙΔ αναδεικνύει τη συσχέτιση του κοινωνικοοικονομικού status με τη παιδική παχυσαρκία και τη διαμόρφωση διατροφικών συνηθειών. Ατομα παιδικής, προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας υψηλού κοινωνικοοικονομικού status, έχουν υιοθετήσει καλύτερες διατροφικής συνήθειες με αποτέλεσμα και χαμηλότερα ποσοστά εμφάνισης παχυσαρκίας. Στη προσπάθεια μείωσης του φαινομένου της παιδικής παχυσαρκίας συνολικά, ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στη διατροφική εκπαίδευση παιδιών χαμηλότερου κοινωνικοοικονομικού status, κάτι που αποτελεί και σημαντικό μελλοντικό στόχο του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής.
Πηγή: yourbaby.gr
Μελέτη PROGRESS: Η παιδική παχυσαρκία «κάνει» διακρίσεις...