Πώς θα το πάμε στο γιατρό χωρίς το πακέτο «μιζέρια, γκρίνια, δάκρυα»;
Της Φλώρας Κασσαβέτη με τη συνεργασία της Εύης Αθανασιάδου, παιδοψυχολόγου-ψυχοθεραπεύτριας
0ι τακτικές επισκέψεις στο γιατρό είναι αναπόσπαστο κομμάτι της προστασίας της υγείας του μικρού παιδιού. Αν προσθέσετε τώρα και τους εμβολιασμούς, που τα πρώτα χρόνια είναι αρκετοί, τότε οι επισκέψεις στο γιατρό μπορεί να· γίνουν κάτι παραπάνω από τακτικές. Βάλτε όμως τον εαυτό σας στη θέση του παιδιού και θα δείτε ότι τα πράγματα δεν είναι και τόσο ευχάριστα: περιορισμένος χώρος, περίεργη μυρωδιά, παράξενα εργαλεία κι ο κύριος ή η κυρία που προκάλεσε πόνο την προηγούμενη φορά είναι ακόμα εκεί. Το παιδάκι σε αυτή την ηλικία έχει ήδη αρχίσει να κάνει «συνδέσεις». Μην ξεχνάτε ότι ήδη είναι γενικά επιφυλακτικό με πρόσωπα που δεν ξέρει καλά. Πόσο μάλλον με κάποιον που το εξετάζει από την κορυφή μέχρι τα νύχια και που τελικά παραβιάζει με μια ένεση το σωματικό του εγώ, το οποίο μόλις έχει αρχίσει το παιδάκι να συνειδητοποιεί. Πώς μπορείτε να μειώσετε το στρες κάνοντας την επίσκεψη στο γιατρό ανώδυνη για όλους; Η σωστή προετοιμασία είναι το κλειδί σε αυτή την περίπτωση. Επίσης, είναι σημαντικό να είστε ειλικρινής με το παιδάκι. Μπορεί να είναι μικρό, όμως καταλαβαίνει. Δεν του λέμε «πάμε βόλτα» και ξαφνικά βρισκόμαστε στο ιατρείο του γιατρού. Αν πρόκειται για μια επίσκεψη που έχει προγραμματιστεί, καλό είναι να προετοιμάσετε το παιδάκι μιλώντας του για αυτή μια-δυο μέρες πριν. Εξηγήστε του γιατί θα πάτε στο γιατρό, δίνοντας έμφαση σε όσα θα γίνουν εκεί. «Πάμε στο γιατρό για να σε ζυγίσει, να μετρήσει το κεφαλάκι σου και να ακούσει την καρδούλα σου.» Αν πάλι υπάρχει πρόβλημα υγείας, πείτε του ότι πάτε για να δει αν τα αυτάκια ή ο λαιμός του είναι κόκκινα και για να σας δώσει φάρμακο για να περάσουν. Αν πρόκειται να γίνει εμβόλιο μιλήστε του για αυτό. Εξηγήστε του ότι ο γιατρός το κάνει για να μην τρέχει η μυτούλα ή για να μη βήχει, κι ότι πονάει, αλλά το τσίμπημα κρατάει λίγο. Αυτή είναι η ρεαλιστική αντίληψη των πραγμάτων. Αντίθετα το να «παραλείπετε» να του πείτε ότι θα γίνει εμβόλιο ή το να λέτε ότι δεν πονάει κλονίζει την εμπιστοσύνη του μικροαπέναντι' σας. Ορίστε τι άλλο μπορεί να βοηθήσει·.
■ Παίξτε το γιατρό
Επειδή τα δίχρονα-τρίχρονα αντιλαμβάνονται τον κόσμο μέσα από το παιχνίδι κι αγαπούν το παιχνίδι ρόλων, εφοδιαστείτε με το βαλιτσάκι του γιατρού στην παιδική του έκδοση κι αποκτήστε την «ευχάριστη» συνήθεια να παίζετε τακτικά το «γιατρό» χρησιμοποιώντας τα εργαλεία. «Να δούμε τα αυτάκια, να ακούσουμε την καρδούλα, να βάλουμε θερμόμετρο», αφήνοντας τελευταία, αλλά χωρίς ποτέ να την παραλείπετε, την ένεση επαναλαμβάνοντας «Πόνεσες; Πάει πέρασε!». Φροντίστε να παίζετε το ρόλο του γιατρού κι αντίστροφα να αφήνετε το ίδιο το παιδί να τον υποδύεται, κάτι που θα του δώσει την ευκαιρία να νιώσει «ο κυρίαρχος του παιχνιδιού». Μπορείτε μάλιστα να το ενθαρρύνετε -αν δεν αρχίσει να το κάνει από μόνο του- να εξετάσει την κούκλα του ή το ζωάκι του. Σύντομα θα το ακούσετε να χρησιμοποιεί λέξεις, όπως «σώπασε, πέρασε, δεν πονάει πολύ»!
■ Επιλέξτε τη σωστή ώρα
Φροντίστε το παιδάκι να είναι ταϊσμένο και να μην πεινάει (μην ξεχνάτε ότι μπορεί να αργήσετε, πράγμα που θα εντείνει την πείνα του). Καλό μάλιστα είναι να έχει κοιμηθεί και να είναι ξεκούραστο, γιατί πολλά παιδιά όταν είναι κουρασμένα εκνευρίζονται και γίνονται θορυβώδη. Αν ο γιατρός αργεί ή προηγούνται άλλοι και το παιδάκι σας είναι ανήσυχο, ενημερώστε ότι θα βγείτε για να το πάτε μια μικρή βόλτα με τα πόδια.
■ Δώστε έμφαση στην παρουσία σας
Αν το παιδάκι γκρινιάζει και κλαίει πριν ή κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, δώστε έμφαση στο γεγονός ότι θα είστε συνεχώς μαζί του. «Θα είμαι κι εγώ μέσα.» Μπορεί να είναι αυτονόητο όμως το βοηθάτε να μειώσει το στρες του εστιάζοντας σε κάτι θετικό.
Ο καλύτερος τρόπος για να εξετάσει ο γιατρός το παιδάκι είναι εκείνο να κάθεται στην αγκαλιά σας. Έτσι ο γιατρός μπορεί ανενόχλητος να εξετάζει τα μάτια, τα αυτιά, το λαιμό και να ακούει την καρδούλα του, ενώ ταυτόχρονα το παιδάκι νιώθει ασφαλές.
■ Δώστε έμφαση και στην παρουσία του παιδιού!
Πολλές φορές βοηθάει το παιδί όταν ο γιατρός το κοιτάει την ώρα που μιλάει και δίνει οδηγίες. Αυτό συχνά μαγνητίζει τα μικρά παιδιά. Η αλληλεπίδραση του γιατρού με το μωρό σας είναι σημαντική σε αυτή τη φάση. Μη μιλάτε στο γιατρό για το παιδί σαν να μη βρίσκεται εκεί. Αντίθετα, γυρίστε στο μικρό σας και πείτε: «Για δείξε ποιο αυτάκι σε πονάει.» Η συμμετοχή του παιδιού όχι μόνο διευκολύνει τον παιδίατρο αλλά δίνει και στο παιδί την αίσθηση ότι είστε όλοι μια ομάδα που συνεργάζεται με στόχο το καλό του. Επίσης, η επικοινωνία με το παιδί δεν πρέπει να περιορίζεται αποκλειστικά στα θέμα- τα υγείας. Μπορείτε να ενημερώνετε το γιατρό αναφέροντας ευχάριστα επιτεύγματα, π.χ. «Ο Πέτρος πίνει το γάλα του με το ποτηράκι τώρα, γιατρέ, κι όχι με το μπουκάλι!». Ακόμα κι αν είναι άρρωστο περιορίστε όσο το δυνατόν περισσότερο την ανησυχία σας, γιατί το παιδί την αντιλαμβάνεται.
Η επίμαχη στιγμή!
Η ώρα της ένεσης είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση. Συνήθως οι περισσότεροι παιδίατροι κάνουν την ένεση ενώ ο γονιός κρατά στην αγκαλιά του το παιδί. Κρατήστε το παιδάκι στο πλάι κι αγκαλιάστε το κορμάκι του με τα χέρια σας, κρατώντας σταθερό το χεράκι που θα δεχτεί την ένεση. Αν η ένεση γίνει στο πόδι, θα πρέπει να το ξαπλώσετε και να το κρατήσετε. Προσέξτε οι κινήσεις σας να είναι ήρεμες, γιατί το άγχος σας μεταδίδεται στο παιδί από τον τρόπο που το κρατάτε. Αν είστε αγχωμένη, προτιμήστε να δώσετε το παιδάκι στο σύντροφο σας. Πολλές φορές βοηθάει το να του αποσπάσετε την προ- σοχή την επίμαχη στιγμή με κάποιο ερέθισμα γιατί αργεί να συνειδητοποιήσει τι έχει συμβεί καθώς ο εγκέφαλος του επεξεργάζεται δύο πληροφορίες ταυτόχρονα. Μπορείτε μάλιστα να του προσφέρετε υποστήριξη δίνοντας του να κρατήσει ένα αγαπημένο κουκλάκι. Δώστε χρόνο στο παιδάκι να συνέλθει μετά, χωρίς να υπερβάλλετε. Πάρτε το αγκαλίτσα, δώστε του φιλάκι, αποφεύγοντας να το ντύσετε με γρήγορες κινήσεις. Αν έχετε δίδυμα, φροντίστε να υπάρχει και δεύτερο άτομο μαζί για να ηρεμήσει το πρώτο παιδάκι ενώ έρχεται η σειρά του δεύτερου. Καλό είναι πάντως να υπάρχει μια ευχάριστη σύνδεση μετά το τσίμπημα. Πολλοί παιδίατροι συνηθίζουν να δίνουν κάτι στο παιδάκι, π.χ. μια καραμελίτσα ή ένα αυτοκόλλητο. Μπορείτε όμως να του επιφυλάσσετε μια ευχάριστη έκπληξη, όπως μια βόλτα μέχρι το σπίτι του παππού ή τον αγαπημένο του χυμό στο σπίτι, το οποίο μάλιστα αν «συνταγογραφήσει» ο γιατρός θα είναι ακόμα καλύτερα. Κατά την επιστροφή, κι αφού έχει ησυχάσει το παιδάκι, συζητήστε μαζί του για την εμπειρία που πέρασε. Ρωτήστε το: «Πόνεσες;», και συνεχίστε, «Ναι, έχεις δίκιο. Το εμβόλιο πονάει, αλλά ο πόνος περνάει γρήγορα, έτσι δεν είναι;». Έτσι το βοηθάτε να είναι καλύτερα προετοιμασμένο για την επόμενη φορά.
Να αλλάζω παιδίατρο;
Κάποια παιδάκια στην ηλικία αυτή αντιδρούν υπερβολικά καθ' όλη τη διάρκεια της επίσκεψης στον παιδίατρο. Ο φόβος του παιδιού δεν πρέπει να αποτελέσει αιτία να αλλάζετε παιδίατρο, αν είστε ευχαριστημένη κι η στάση του απέναντι στο παιδί είναι αυτή που πρέπει. Εξάλλου, η απομάκρυνση ή η αποφυγή του παράγοντα που προκαλεί το φόβο δεν θεραπεύει τη φοβία. Αντίθετα η συχνή επαφή, η σταδιακή εξοικείωση κι η υποστήριξη κατά τη διάρκεια της επίσκεψης είναι αυτή που οδηγεί τελικά σε απευαισθητοποίηση. Αν πάντως το παιδάκι αντιδρά πολύ έντονα κάθε φορά που πάτε στο γιατρό, θα πρέπει να εξετάσετε αν υπάρχει κάτι άλλο που εντείνει αυτή τη φοβία, π.χ. ο δικός σας εκνευρισμός που μεταδίδεται στο παιδί.
To resume της υπόθεσης
• Μιλήστε στο παιδάκι για την επίσκεψη στο γιατρό δύο μέρες πριν.
• Φροντίστε το ραντεβού με το γιατρό να γίνει σε ώρα που το παιδάκι είναι ταϊσμένο και ξεκούραστο.
• Διαβάστε ένα παιδικό βιβλίο με ανάλογο περιεχόμενο.
• Απαντήστε με ειλικρίνεια στις ερωτήσεις του παιδιού ενισχύοντας το αίσθημα ασφάλειας.
• Αν πρόκειται να γίνει εμβόλιο, συζητήστε το με το παιδάκι.
Κάντε την επίσκεψη στο γιατρό παιχνίδι