Η ανάπτυξη στα τρία πρώτα χρόνια της ζωής (4ο μέρος)

Αναπτυξιακοί σταθμοί των παιδιών από τη γέννηση μέχρι 3 ετών.



Το μικρό βρέφος (γέννηση μέχρι 8 μηνών)



Ενδιαφέρον για τους άλλους:

• Τα νεογέννητα προτιμούν το ανθρώπινο πρόσωπο και την ανθρώπινη φωνή. Μέσα στις δύο πρώτες εβδομάδες, αναγνωρίζουν και προτιμούν τη θέα, την οσμή και τους ήχους αυτού που κυρίως τα φροντίζει.


• Το κοινωνικό χαμόγελο και οι αμοιβαίες ματιές είναι στοιχεία της πρώιμης κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Το βρέφος μπορεί να ξεκινήσει και να σταματήσει αυτές τις αλληλεπιδράσεις.


• Αναμένει ότι θα το σηκώσουν και θα το ταϊσουν και κινεί το σώμα του για να συμμετάσχει.


• Βλέπει τους ενήλικες ως ενδιαφέροντα και καινούργια αντικείμενα. Αναζητάει τους ενήλικες για να παίξουν μαζί του. Τεντώνει τα χέρια του για να το σηκώσουν.

Αυτογνωσία:

• "Πιπιλάει" το δάχτυλο ή το χέρι του με μανία.


• Παρατηρεί τα χέρια του.


• Σηκώνει τα χέρια για να προστατευτεί, όταν ένα αντικείμενο πλησιάζει το πρόσωπο του.


• Κοιτάζει το μέρος του σώματος που του αγγίζουν.


• Πλησιάζει και αρπάζει πράγματα.


• Ενώνει τα χέρια και σφίγγει τα δάχτυλα.


• Προσπαθεί να προκαλέσει κάποια πράγματα να συμβούν.


• Αρχίζει να διακρίνει τους φίλους από τους άγνωστους. Προτιμάει να το κρατάνε γνωστά άτομα.

Κινητικότητα και συντονισμός χεριού-ματιού:

• Το μικρό βρέφος χρησιμοποιεί πολλά σύνθετα αντανακλαστικά: ψάχνει κάτι για να πιπιλίσει, κρατιέται όταν πάει να πέσει, γυρνάει το κεφάλι όταν δεν αναπνέει ελεύθερα. Αποφεύγει το έντονο φως, τις έντονες οσμές και τον πόνο.


• Βάζει το χέρι ή άλλα αντικείμενα στο στόμα. Αρχίζει να πιάνει τα αντικείμενα που το ενδιαφέρουν.


• Πιάνει, αφήνει και μετά ξαναπιάνει και ξαναφήνει τα αντικείμενα.


• Σηκώνει και κρατάει το κεφάλι ψηλά. Κάθεται χωρίς στήριγμα. Κουλουριάζεται. Μεταφέρει και ψάχνει τα αντικείμενα με τα χέρια. Μπουσουλάει.

Γλωσσική ανάπτυξη/Επικοινωνία:

• Κλαίει για να δείξει ότι πονάει ή ανησυχεί για κάτι.


• Χαμογελάει ή βγάζει ήχους για να αρχίσει την κοινωνική επαφή.


• Ανταποκρίνεται στην ανθρώπινη φωνή. Κοιτάζει επίμονα τα πρόσωπα των άλλων γύρω του.


• Χρησιμοποιεί φωνητικούς και μη φωνητικούς τρόπους για να εκφράσει το ενδιαφέρον του και να τραβήξει την προσοχή.


• Ψελλίζει χρησιμοποιώντας όλων των ειδών τους ήχους. Μιλάει στον εαυτό του, όταν είναι μόνο του.


• Συνδυάζει ήχους. Καταλαβαίνει ονόματα γνωστών προσώπων και αντικειμένων. Γελάει. Ακούει συζητήσεις.

Χωρο-χρονική συνείδηση:

• Καθησυχάζει τον εαυτό του με το πιπίλισμα του δαχτύλου.


• Ακολουθεί με τα μάτια ένα αντικείμενο που κινείται αργά.


• Πλησιάζει και πιάνει παιχνίδια.


• Κοιτάζει ένα παιχνίδι που πέφτει.


• Αναγνωρίζει τα αντικείμενα από πολλές μεριές. Μπορεί να βρει ένα παιχνίδι κρυμμένο κάτω από την κουβέρτα, αν παρακολουθήσει κάποιον να το βάζει εκεί.

Δραστηριότητες που έχουν κάποια σκοπιμότητα και χρήση εργαλείων:

• Παρατηρεί τα χέρια του.


• Πιάνει την κουδουνίστρα, όταν μπορεί να δει συγχρόνως την κουδουνίστρα και το χέρι του.


• Χτυπάει ή κλοτσάει ένα αντικείμενο για να συνεχίσει να βλέπει ή να ακούει κάτι που το ευχαριστεί.


• Προσπαθεί να κάνει τον ενήλικα να το ξαναπαίξει στα γόνατα, κουνώντας ρυθμικά το σώμα του.

Έκφραση συναισθημάτων:

• Εκφράζει ξεκάθαρα την δυσαρέσκεια και την ευχαρίστηση του.


• Ανταποκρίνεται με περισσότερη ζωντάνια και ευχαρίστηση σε αυτόν που το φροντίζει συνήθως από ότι στους άλλους.


• Όταν είναι ανήσυχο, μπορεί να το καθησυχάσει ένας οικείος ενήλικας.


• Χαμογελάει για να δείξει έμπρακτα τη χαρά του από την κοινωνική επαφή. Ενδιαφέρεται πολύ για τους ανθρώπους. Δείχνει τη δυσαρέσκεια του, όταν χάνει την κοινωνική επαφή.


• Γελάει δυνατά.


• Δείχνει την απογοήτευση ή τη λύπη του, όταν χάνει ένα παιχνίδι.


• Εκφράζει πολλά, ευδιάκριτα συναισθήματα: ευχαρίστηση, θυμό, αγωνία ή φόβο, λύπη, χαρά, ενθουσιασμό, απογοήτευση.


• Αντιδράσει στους ξένους με εγκράτεια ή άγχος.

Σημείωση: Αυτή η λίστα δεν είναι εξαντλητική. Πολλές από τις συμπεριφορές που υποδεικνύονται εδώ μπορεί να εμφανιστούν νωρίτερα ή αργότερα σε κάθε παιδί. Τα παραπάνω είναι ενδεικτικά και όχι απόλυτα του χρόνου που μπορεί να εμφανιστούν αυτές οι συμπεριφορές. Συχνά, ιδιαίτερα στα μικρά βρέφη, οι συμπεριφορές του ενός αναπτυξιακού τομέα μπορεί να επικαλύπτουν αυτές κάποιου άλλου. Για αυτό και ορισμένες αναφέρονται σε περισσότερες από μια κατηγορίες, ακριβώς για να τονιστεί αυτή η αλληλεπίδραση.



Πηγή: Καινοτομίες στην προσχολική εκπαίδευση: Αναπτυξιακά κατάλληλες πρακτικές στα προσχολικά προγράμματα.

Εκδόσεις: Ελληνικά Γράμματα.

Posted in ανάπτυξη, βρέφος, παιδί