Η ιδέα είναι απλή και σοφή: Όσο πιο γρήγορα διαγνώσουμε στα παιδιά προβλήματα αναπτυξιακής καθυστέρησης, τόσο πιο εύκολα και αποτελεσματικά μπορούμε να τα βοηθήσουμε να τα αντιμετωπίσουν. Οι ειδικοί έχουν καταλήξει σε μια τέτοια μέθοδο που μπορεί ήδη να εφαρμοστεί από τη βρεφική ηλικία και την ονομάζουν χαρακτηριστικά "Πρώιμη Παρέμβαση".
Η αγάπη για το παιδί είναι δεδομένη και αυτονόητη. Για να μπορέσει όμως να λειτουργήσει ένα παιδί με αναπτυξιακά προβλήματα σε πρώτη φάση μέσα στο περιβάλλον του και αργότερα μέσα στην κοινωνία, είναι απαραίτητη η επιστημονική υποστήριξη. Για το λόγο αυτό, όσο πιο μικρό μπει "κάτω από την ομπρέλα" των ειδικών, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες να αναταποκριθεί, να καλλιεργήσει την αυτονομία του και-αν όχι να ξεπεράσει τα προβλήματα του-τουλάχιστον να μάθει να ζει με αυτά. Σε αυτό ακριβώς συνιστάται η λεγόμενη "Πρώιμη Παρέμβαση".
Πρόκειται για ένα θεραπευτικό πρόγραμμα που απευθύνεται σε παιδιά βρεφικής ή νηπιακής ηλικίας με αναπτυξιακή καθυστέρηση. Στο πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν διάφορες ειδικότητες, όπως φυσικοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, ειδικοί παιδαγωγοί, λογοθεραπευτές ή ειδικοί γυμναστές. Ο μηχανισμός της υποστήριξης του παιδιού που διαμορφώνεται από το συγκεκριμένο πρόγραμμα μπορεί να ενεργοποιηθεί ήδη αμέσως μετά τη γέννηση του! Αρκεί να έχει προηγηθεί σχετική διάγνωση παιδονευρολόγου.
2. Γιατί έχει σημασία η παρέμβαση να είναι πρώιμη;
Το πρώτο πράγμα που θα μπορούσε να πει κανείς είναι πως τόσο ο ρυθμός μάθησης του ανθρώπου όσο και η ταχύτητα της ανάπτυξης του βρίσκονται στο αποκορύφωμα τους στα προσχολικά του χρόνια, σύμφωνα με τα πορίσματα επιστημονικών ερευνών. Επιστημονικές μελέτες οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι μόνο με πρώιμη αναγνώριση και κατάλληλα δομημένο πρόγραμμα καταφέρνουν τα παιδιά να αναπτύξουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους.
3. Σε ποιο βαθμό η πρώιμη παρέμβαση εμπλέκει τους γονείς;
Το θεραπευτικό αυτό πρόγραμμα δίνει έμφαση στο να μάθουν οι γονείς να διευκολύνουν την ανάπτυξη των παιδιών τους με νέες δραστηριότητες, έχοντας πρώτα κατανοήσει τις ιδιαιτερότητες τους. Το γεγονός ότι το παιδί περνάει το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του στο σπίτι με την οικογένεια καθιστά αναγκαία μια συνολική προσέγγιση της κατάστασης, με το θεραπευτικό πρόγραμμα να μη "χτίζεται" αποκλειστικά γύρω από το παιδί, αλλά να "εμπλέκει" και τους γονείς του. Σε εκείνους είναι που δίνεται ο πρωταρχικός ρόλος, επειδή μόνο έτσι αυξάνονται οι πιθανότητες επιτυχίας της θεραπείας του μικρού. Οι γονείς, λοιπόν, είναι παρόντες, παίρνουν κατευθύνσεις και οδηγίες από τους ειδικούς, στην πραγματικότητα, δηλαδή, "εκπαιδεύονται". Εξυπακούεται πως στη συνέχεια στο "παιχνίδι" μπαίνουν και οι δάσκαλοι.
4. Ποιοι είναι οι στόχοι της Πρώιμης Παρέμβασης;
Ανάλογα με τις ιδιαιτερότηες κάθε παιδιού και λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των προβλημάτων που έχει, ο βασικός στόχος είναι η βελτίωση σε όλους τους τομείς της ανάπτυξης του, δηλαδή:
- Στον αντιληπτικό, που ισοδυναμεί με τη νόηση (μνήμη, επεξεργασία πληροφοριών)
- Στο συναισθηματικό
- Στον κινητικό
- Στον επικοινωνιακό (ό,τι σχετίζεται με το λόγο)
Πολύ απλά, στόχος κάθε ολοκληρωμένης αγωγής πρώιμης παρέμβασης-που για κάθε παιδί πρέπει να είναι εξατομικευμένη-είναι η κατάκτηση της αυτονομίας και της λειτουργικότητας μέσα στο περιβάλλον και όχι μόνο η διόρθωση των σωματικών παραμορφώσεων ή των μη φυσιολογικών λειτουργιών.
Επιπλέον, η πρώιμη παρέμβαση στοχεύει στο να στηρίξει ψυχολογικά την οικογένεια. Δεν χωράει αμφιβολία πως είναι δύσκολο για τους γονείς να αποδεχτούν μια τέτοια κατάσταση. Συχνά περνούν από φάσεις "μίσους", "άρνησης", "απόρριψης" ή "θυμού απέναντι σε τρίτους".
Στο σημείο αυτό, έχει καθοριστική σημασία για την εξέλιξη υποστήριξης, έτσι ώστε να καταστούν οι γονείς ικανοί να προσφέρουν στο παιδί τους το μάξιμουν της βοήθειας.
Εξάλλου, το παιδί ζει μέσα στην οικογένεια, για αυτό και η θεραπεία του αρχίζει μόλις οι γονείς συνειδητοποιήσουν το πρόβλημα. Διαφορετικά, όσες προσπάθειες και να γίνουν στα θεραπευτήρια θα πέσουν στο κενό.
5. Ποιος κρίνει αν το παιδί χρειάζεται Πρώιμη Παρέμβαση;
Εκείνος που εντοπίζει το πρόβλημα είναι ο παιδονευρολόγος αλλά και η ομάδα των κλινικών γιατρών που παραλαμβάνουν τα παιδιά μετά τη γέννηση τους. Ειδικά για τις περιπτώσεις των πρόωρων και λιποβατών μωρών, οι έλεγχοι είναι πιο διεξοδικοί αλλά και με μεγαλύτερη συχνότητα, αφού τα παιδάκια αυτά εξετάζονται από το γιατρό κάθε έξι μήνες, για καθαρά προληπτικούς λόγους.
Από εκεί και πέρα, ενδείξεις ότι χρειάζεται περισσότερη διερεύνηση μπορεί να έχει ο παιδίατρος που θα αναλάβει το παιδί. Τέλος, η ίδια η μητέρα, βασιζόμενη αφενός στο αλάνθαστο ένστικτο της, αφετέρου στην εμπειρία της-αν υπάρχει κι άλλο παιδί στην οικογένεια-μπορεί να αντιληφθεί κάτι ανησυχητικό και να απευθυνθεί στους ειδικούς γιατρούς.
6. Τι περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο θεραπευτικό πρόγραμμα Πρώιμης Παρέμβασης;
Μια ολοκληρωμένη και πραγματικά επιστημονική προσέγγιση στη θεραπεία του παιδιού θα πρέπει να περιλαμβάνει την παρέμβαση στους ακόλουθους αναπτυξαικούς τομείς:
- Στην αδρή και λεπτή κίνηση: Η αδρή αναφέρεται, για παράδειγμα, στο πιάσιμο της μπάλας, ενώ η λεπτή στο να μπορεί να πιάσει ένα μολύβι με τα δύο δαχτυλάκια.
- Στις δεξιότητες αισθητηριακής ολοκλήρωσης: Αυτό σημαίνει ότι η ομάδα των θεραπευτών της πρώιμης παρέμβασης "εκμεταλλεύεται" την "εμμονή" κάποιων παιδιών να μαθαίνουν μέσα από τις αισθήσεις τους, όπως, για παράδειγμα, όταν ένα παιδί βάζει πάντα στο στόμα του ένα παιχνίδι και το γλύφει για να καταλάβει τι είναι. Έτσι, οι ειδικοί θα "χρησιμοποιήσουν" αυτή την τάση του παιδιού να γλείφει για να αναγνωρίζει κάτι, προσαρμόζοντας τις δραστηριότητες τους ανάλογα, ώστε να φτάσουν έτσι στο στόχο τους.
- Στην επικοινωνία: Περιλαμβάνει τον αντιληπτικό και τον εκφραστικό λόγο.
- Στον αντιληπτικό τομέα: Αυτό σημαίνει το κατά πόσο είναι το παιδί σε θε΄ση να εισπράττει τις πληροφορίες από το περιβάλλον του και να τις επεξεργάζεται ανάλογα.
- Στην προσαρμογή.
7. Πόσο καθοριστικός είναι ο ρόλος της;
Αναμφισβήτητα, είναι καθοριστικός ο ρόλος της πρώιμης παρέμβασης, προκειμένου τα παιδιά που έχουν γεννηθεί με ορισμένες ιδιαιτερότητες να φτάσουν στο ανώτερο λειτουργικό επίπεδο, μεγιστοποιώντας έτσι τη συνεισφορά τους στην κοινωνία.
Όπως έχει αποδειχτεί, το παιδί που θα μπει από νωρίς σε ένα θεραπευτικό πρόγραμμα είναι σε θέση να εισπράξει περισσότερα αναπτυξιακά οφέλη.
Πηγή: Το παιδί μου κι εγώ
7 πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για την ΠΡΩΙΜΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ