Όταν το παιδί σας κλείσει τα τρία του χρόνια, αρχίζει το ανελέητο παιχνίδι των ερωτήσεων. Οπλιστείτε με φαντασία, ειλικρίνεια και υπομονή για να αντιμετωπίσετε τη βροχή των «γιατί» που σας περιμένει.
Το πρώτο πράγμα που θα κάνει το μωρό σας όταν έρθει στον κόσμο είναι να ανοίξει τα μάτια του. Αυτή είναι η πρώτη του γνωριμία με το νέο του περιβάλλον. Αργότερα θα προσπαθήσει να επικοινωνήσει και να εξερευνήσει τον κόσμο ζωγραφίζοντας και σχηματίζοντας τις πρώτες του αυτοσχέδιες λεξούλες. Μεγαλώνοντας όμως θα αντιληφθεί ότι αυτού του είδους η επικοινωνία δεν του είναι αρκετή για να λύσει όλες τις απορίες του και να δώσει τις απαντήσεις σε όλα όσα το απασχολούν. Έτσι, μόλις φτάσει περίπου στην ηλικία των τριών ετών, οπότε και θα είναι ικανό να σχηματίζει ολοκληρωμένες προτάσεις, θα σας βομβαρδίζει ασταμάτητα με ερωτήσεις που θα σας προβληματίζουν και ίσως σας κουράζουν.
Πρέπει να είστε σε θέση να διακρίνετε πότε το παιδί σάς ρωτάει επειδή πραγματικά ενδιαφέρεται να πάρει μια απάντηση για κάτι που το απασχολεί ή κάνει ερωτήσεις γιατί πολύ απλά θέλει να αποφύγει κάποια υποχρέωση, τιμωρία ή απαγόρευση που του έχετε επιβάλει ή ακόμα γιατί θέλει με αυτό τον τρόπο να σας πλησιάσει για να ασχοληθείτε μαζί του. Πώς όμως θα διακρίνετε τα πραγματικά «γιατί» χωρίς να ηττηθείτε κατά κράτος από αυτή τη φυσιολογική για την ηλικία του συνήθεια; Για παράδειγμα, όταν έρθει η ώρα του μπάνιου και το παιδί σας ρωτήσει «γιατί, μαμά, πρέπει να κάνω μπάνιο κάθε μέρα;», αν ικανοποιηθεί από την απάντησή σας «γιατί έπαιζες όλη μέρα, λερώθηκες και πρέπει να πέφτεις στο κρεβάτι σου καθαρό χωρίς μικρόβια», σημαίνει ότι ήταν πραγματική η ερώτησή του και περίμενε από σας μια σωστή απάντηση. Αν όμως συνεχίσει με ερωτήσεις του τύπου «γιατί αυτό το σαμπουάν;», «γιατί το παπάκι είναι μπλε;» κ.λπ., σημαίνει ότι βαριέται και μάλλον προσπαθεί να αποφύγει το μπάνιο. Σε αυτή την περίπτωση, μην επιχειρήσετε να το κάνετε να λογικευτεί, είναι μάταιος κόπος. Το μόνο που θα καταφέρετε είναι να εκνευριστεί και να γκρινιάξει. Κι αυτό γιατί κατά την άποψή του αποφασίσατε εσείς κάτι για εκείνο (στην προκειμένη περίπτωση να κάνει μπάνιο) χωρίς την «έγκρισή» του και θέλει να αλλάξει την κατάσταση. Αυτό που θα πρέπει να κατανοήσετε είναι ότι το παιδί δεν αντιδράει απαραίτητα γιατί είναι κακομαθημένο ή ιδιότροπο, απλά σε αυτή την ηλικία δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί τι είναι καλό και τι όχι, τι είναι σωστό και τι λάθος. Όπως επίσης δεν μπορεί να αντιληφθεί την έννοια του χτες και του αύριο. Για εκείνο υπάρχει μόνο το σήμερα, το τώρα. Έτσι, για παράδειγμα, στην ερώτησή του «γιατί να μην πάμε στις κούνιες;» η απάντηση «γιατί θα πάμε αύριο που θα είναι καλύτερος ο καιρός» δεν θα το ικανοποιήσει, επειδή δεν μπορεί να κατανοήσει το «αύριο». Θα ήταν προτιμότερο να του πείτε «γιατί κάνει κρύο και δεν θα είναι κανένα άλλο παιδάκι για να παίξεις». Υπάρχουν φορές που –προκειμένου να αποφύγουμε τις πολλές ερωτήσεις, είτε γιατί είμαστε πολύ κουρασμένοι για να ασχοληθούμε είτε γιατί μας απασχολεί κάτι άλλο– γινόμαστε απότομοι και αυταρχικοί. Οι απαντήσεις του τύπου «γιατί έτσι», «γιατί το θέλω εγώ», «γιατί έτσι μου αρέσει» μπορεί να σας βγάζουν προσωρινά από την ταλαιπωρία, ωστόσο το παιδί δεν θα μείνει καθόλου ικανοποιημένο. Αν δεν συνεχίσει τα «γιατί», σημαίνει απλά ότι είναι φοβισμένο και απογοητευμένο, γιατί νιώθει ότι είναι για κάποιο λόγο αποκλεισμένο από την οικογένειά του.
Πρέπει να είστε σε θέση να διακρίνετε πότε το παιδί σάς ρωτάει επειδή πραγματικά ενδιαφέρεται να πάρει μια απάντηση για κάτι που το απασχολεί ή κάνει ερωτήσεις γιατί πολύ απλά θέλει να αποφύγει κάποια υποχρέωση, τιμωρία ή απαγόρευση που του έχετε επιβάλει ή ακόμα γιατί θέλει με αυτό τον τρόπο να σας πλησιάσει για να ασχοληθείτε μαζί του. Πώς όμως θα διακρίνετε τα πραγματικά «γιατί» χωρίς να ηττηθείτε κατά κράτος από αυτή τη φυσιολογική για την ηλικία του συνήθεια; Για παράδειγμα, όταν έρθει η ώρα του μπάνιου και το παιδί σας ρωτήσει «γιατί, μαμά, πρέπει να κάνω μπάνιο κάθε μέρα;», αν ικανοποιηθεί από την απάντησή σας «γιατί έπαιζες όλη μέρα, λερώθηκες και πρέπει να πέφτεις στο κρεβάτι σου καθαρό χωρίς μικρόβια», σημαίνει ότι ήταν πραγματική η ερώτησή του και περίμενε από σας μια σωστή απάντηση. Αν όμως συνεχίσει με ερωτήσεις του τύπου «γιατί αυτό το σαμπουάν;», «γιατί το παπάκι είναι μπλε;» κ.λπ., σημαίνει ότι βαριέται και μάλλον προσπαθεί να αποφύγει το μπάνιο. Σε αυτή την περίπτωση, μην επιχειρήσετε να το κάνετε να λογικευτεί, είναι μάταιος κόπος. Το μόνο που θα καταφέρετε είναι να εκνευριστεί και να γκρινιάξει. Κι αυτό γιατί κατά την άποψή του αποφασίσατε εσείς κάτι για εκείνο (στην προκειμένη περίπτωση να κάνει μπάνιο) χωρίς την «έγκρισή» του και θέλει να αλλάξει την κατάσταση. Αυτό που θα πρέπει να κατανοήσετε είναι ότι το παιδί δεν αντιδράει απαραίτητα γιατί είναι κακομαθημένο ή ιδιότροπο, απλά σε αυτή την ηλικία δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί τι είναι καλό και τι όχι, τι είναι σωστό και τι λάθος. Όπως επίσης δεν μπορεί να αντιληφθεί την έννοια του χτες και του αύριο. Για εκείνο υπάρχει μόνο το σήμερα, το τώρα. Έτσι, για παράδειγμα, στην ερώτησή του «γιατί να μην πάμε στις κούνιες;» η απάντηση «γιατί θα πάμε αύριο που θα είναι καλύτερος ο καιρός» δεν θα το ικανοποιήσει, επειδή δεν μπορεί να κατανοήσει το «αύριο». Θα ήταν προτιμότερο να του πείτε «γιατί κάνει κρύο και δεν θα είναι κανένα άλλο παιδάκι για να παίξεις». Υπάρχουν φορές που –προκειμένου να αποφύγουμε τις πολλές ερωτήσεις, είτε γιατί είμαστε πολύ κουρασμένοι για να ασχοληθούμε είτε γιατί μας απασχολεί κάτι άλλο– γινόμαστε απότομοι και αυταρχικοί. Οι απαντήσεις του τύπου «γιατί έτσι», «γιατί το θέλω εγώ», «γιατί έτσι μου αρέσει» μπορεί να σας βγάζουν προσωρινά από την ταλαιπωρία, ωστόσο το παιδί δεν θα μείνει καθόλου ικανοποιημένο. Αν δεν συνεχίσει τα «γιατί», σημαίνει απλά ότι είναι φοβισμένο και απογοητευμένο, γιατί νιώθει ότι είναι για κάποιο λόγο αποκλεισμένο από την οικογένειά του.
Πριν απαντήσετε, σκεφτείτε...
Κάθε φορά που το παιδί σας αρχίζει μια φράση μ’ ένα «γιατί…», εσείς δεν έχετε παρά να του απαντήσετε με όσο το δυνατόν πιο απλό και κατανοητό τρόπο δίνοντάς του την εντύπωση ότι έχετε πάρει στα σοβαρά την ερώτησή του. Απαντήστε καθαρά και ολοκληρωμένα. Δεν θα πρέπει ωστόσο να πέσετε στην παγίδα να δώσετε πληροφορίες για πράγματα που δεν ρώτησε. Οι πολλές λεπτομέρειες δημιουργούν σύγχυση, θα το μπερδέψουν και ενδεχομένως να καταλήξουν σ’ ένα επόμενο «γιατί». Προσπαθήστε να δείχνετε υπομονή ακόμα κι όταν επαναλαμβάνει τις ίδιες ή κάνει τις πιο απίθανες ερωτήσεις. Πρέπει να μάθετε ότι έπειτα από ένα-δυο «γιατί», στα οποία θα πρέπει να απαντήσετε με ακρίβεια, είναι προτιμότερο να οδηγήσετε με διάφορα τεχνάσματα το διάλογο στο τέλος του. Για παράδειγμα, αν το παιδί ρωτάει «γιατί δεν κάνει να φάω όλες τις καραμέλες», εσείς θα του απαντήσετε «γιατί θα σε πονέσει η κοιλίτσα σου». Το πιο πιθανό είναι να σας πει: «Μα, γιατί; Αφού ποτέ δεν με πονάει η κοιλιά». Σε αυτό το σημείο χρειάζεται ευελιξία. Πάρτε το αγκαλιά και πείτε του: «Για δείξε μου το καινούργιο παιχνίδι που σου έμαθε ο παππούς». Το πιο πιθανό είναι να ξεχάσει τις ερωτήσεις και να αισθανθεί ικανοποίηση που θα σας μάθει ένα καινούργιο παιχνίδι. Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε να απαντήσετε στην ερώτησή του με ερώτηση. Αν, π. χ., ρωτήσει: «Γιατί, μαμά, η θάλασσα είναι μπλε;», πείτε του «εσύ τι νομίζεις;». Μην εκπλαγείτε από την απάντηση που θα σας δώσει, τα παιδιά έχουν πλούσια φαντασία και από την απάντησή τους μπορεί να κατανοήσετε καλύτερα και τον τρόπο σκέψης τους. Είναι ένα πολύ αποτελεσματικό σύστημα για να μάθει τα πρώτα βήματα προς τη σωστή επιχειρηματολογία. Όταν, για παράδειγμα, το βράδυ σας πει «γιατί δεν κάνει να δω τηλεόραση;», εσείς μπορείτε να το ρωτήσετε με τη σειρά σας: «Εσύ γιατί νομίζεις ότι τα μικρά παιδιά δεν πρέπει να βλέπουν τηλεόραση το βράδυ;» Μην εκπλαγείτε αν σας απαντήσει «γιατί η πολλή τηλεόραση κάνει κακό στα μάτια και τα παιδιά πρέπει να κοιμούνται νωρίς». Αυτή η μέθοδος των ερωτήσεων από τη μεριά σας, εκτός του ότι είναι ένας τρόπος να το κάνετε να υπακούσει και να του μάθετε τι είναι σωστό, λειτουργεί και ως πρόσχημα για να του δώσετε να καταλάβει ότι είναι περιττό να επανέρχεται σε θέματα που έχουν συζητηθεί διεξοδικά. Άλλωστε, μην ξεχνάτε ότι ο σκοπός των περισσότερων επαναλαμβανόμενων ερωτήσεών του δεν είναι άλλος από το να μετατρέψει ένα δικό σας «όχι» σε «ναι».
Δύσκολες ερωτήσειςκαι πώς να τις απαντήσετε
Μαμά, θα πεθάνεις κι εσύ; Όλοι οι άνθρωποι πεθαίνουν κάποια στιγμή. Απλώς αυτό συμβαίνει μετά από πάρα πολλά χρόνια. Όταν πια μεγαλώνουν πολύ, μα πάρα πολύ, πηγαίνουν ψηλά στον ουρανό, ενώ το σώμα τους το αφήνουν στη γη, απ’ όπου και δημιουργήθηκαν.
Μαμά, γιατί δεν είσαι μαζί με τον μπαμπά; Όταν γεννήσαμε εσένα αγαπιόμασταν πολύ. Θέλαμε και είχαμε αποφασίσει να μένουμε στο ίδιο σπίτι και να κοιμόμαστε στο ίδιο κρεβάτι. Τώρα δεν αγαπιόμαστε τόοοσο πολύ ώστε να μένουμε στο ίδιο σπίτι και να κοιμόμαστε μαζί όπως πριν. Έτσι, αποφασίσαμε να ζούμε σε διαφορετικά σπίτια, αλλά αυτό δεν σημαίνει όμως ότι και οι δυο μας δεν σε αγαπάμε πάρα πολύ.
Μπαμπά, γιατί φιλάς τη μαμά; Γιατί την αγαπώ πολύ και οι άνθρωποι όταν αγαπιούνται φιλούν και χαϊδεύουν ο ένας τον άλλον δείχνοντας έτσι τα αισθήματά τους.
Μαμά, γιατί αυτός ο κύριος δεν έχει χέρι; Γιατί, δυστυχώς, ίσως μετά από κάποια ασθένεια ή κάποιο ατύχημα χρειάστηκε οι γιατροί να του το κόψουν για να του σώσουν τη ζωή και να μπορέσει να ζήσει έστω κι έτσι.
Μπαμπά, αυτοί οι κύριοι γιατί φιλιούνται; Δεν είναι συνηθισμένο, αλλά κάποιοι άνθρωποι, όπως αυτοί οι κύριοι, αγαπιούνται μεταξύ τους όπως η μαμά σου αγαπάει εμένα, χωρίς να έχει σημασία αν είναι και οι δύο άντρες.
Γιατί γίνονται οι πόλεμοι; Γιατί πολλές φορές οι άνθρωποι φέρονται ανόητα και εγωιστικά. Δεν ικανοποιούνται με ό,τι έχουν. Θέλουν να γίνουν ακόμα πιο πλούσιοι και προσπαθούν έτσι να πάρουν τη γη και τα αγαθά άλλων ανθρώπων με τη βία. Κι όταν βασιλεύει η βία κι όχι η αγάπη κι η φιλία, τότε δυστυχώς έχουμε πόλεμο, που είναι πολύ κακό πράγμα.
Πώς γεννιούνται τα μωρά; Από την αγάπη και την αγκαλιά του μπαμπά και της μαμάς. Τα μωράκια μεγαλώνουν στην κοιλιά της μαμάς τους και συνήθως μετά από εννιά μήνες, που έχουν μεγαλώσει λιγάκι, είναι έτοιμα να βγουν από την κοιλιά και να γνωρίσουν τον κόσμο. Όπως έκανες κι εσύ.
Μαμά, γιατί πρέπει να πας στη δουλειά; Γιατί μου αρέσει πολύ η δουλειά μου, είναι καλό που δουλεύω και επιπλέον κερδίζω κάποια χρήματα που μας επιτρέπουν να ζούμε καλύτερα, να αγοράζουμε όμορφα πράγματα, όπως ρούχα, παιχνίδια ή βιβλία.
Διαβάστε ακόμα
Τη σειρά Απορίες παιδιών της Βούλας Μάστορη, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Η σειρά αποτελείται από τέσσερα βιβλία που καταγράφουν τις απορίες των παιδιών για τη θάλασσα, τη γη, τον ηλεκτρισμό και το φως. Με το παραμύθι η συγγραφέας προσπαθεί να δείξει στα παιδιά τι συμβαίνει και να τους το διδάξει παραστατικά.
Γιατί, μαμά; της Ευγενίας Τσαλπαρά-Ασημακοπούλου, εκδόσεις Βεργίνα. Εικονογραφημένο βιβλίο για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, που απαντά με απλό τρόπο στις καθημερινές ερωτήσεις που κάνουν τα παιδιά, αλλά και καθοδηγεί τους γονείς στο να δίνουν σύντομες, κατανοητές και σωστές απαντήσεις.
Γιατί, μαμά; της Λίλα Πραπ, εκδόσεις Introbook. Σε αυτό το βιβλίο έχουν τεθεί απλά ερωτήματα στα οποία τα παιδιά δίνουν τις πιο απίθανες απαντήσεις και η συγγραφέας με τη σειρά της την επιστημονική εξήγηση. Ένα πραγματικά αστείο βιβλίο, που αποκαλύπτει το χιούμορ και τη φαντασία των παιδιών.
Πηγή: www.in.gr
Γιατί, μαμά;