Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, ένα στα δέκα παιδιά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη πάσχει από άσθμα. Πού οφείλονται αυτά τα λυπηρά ποσοστά και πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε την κατάσταση εάν υποφέρει και το δικό σας παιδί;
Τις προάλλες ήμουν στην παιδική χαρά με την τρίχρονη βαφτιστήρα μου, η οποία ήθελε να μου γνωρίσει την καλύτερή της φίλη, την Αλεξάνδρα. Ήταν μια χαριτωμένη πιτσιρίκα, σκανταλιάρα και υπερδραστήρια. «Ταιριαστές φιλενάδες», σκέφτηκα. Κάποια στιγμή, καθώς κυνηγούσε η μία την άλλη, η Αλεξάνδρα σταματάει, αρχίζει να λαχανιάζει κι εκείνη τη στιγμή βγάζει από την τσέπη της ένα μικρό άσπρο μπουκαλάκι, το βάζει στο στόμα της, παίρνει μια-δυο αναπνοές, το ξαναβάζει πίσω στην τσέπη και συνεχίζει να κυνηγάει την Εύα. Η βαφτιστήρα μου αμέσως ήρθε για να μου πει: «Νονά, η Αλεκθάντρα έχει άθμα!»
Το άσθμα είναι η πιο συχνή χρόνια πάθηση των πνευμόνων στα παιδιά και η συχνότερη αιτία σχολικής απουσίας. Μελέτες έχουν δείξει ότι στη χώρα μας το 10% των παιδιών υποφέρει από άσθμα, ποσοστό που στην Αθήνα και στις μεγαλουπόλεις είναι ακόμη πιο υψηλό. Δυστυχώς, παρά την τάση για μείωση σε ορισμένες χώρες, το άσθμα συνεχίζει να αυξάνεται τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Το «γιατί» δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, το κάπνισμα και ο σύγχρονος τρόπος ζωής με την ανεξέλεγκτη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι οι κύριοι ένοχοι. Από την άλλη πλευρά, οι γιατροί είναι αισιόδοξοι ότι το άσθμα μπορεί να αντιμετωπιστεί άμεσα και αποτελεσματικά, ώστε τα παιδιά μεγαλώνοντας να έχουν μια φυσιολογική ζωή. Απαραίτητη προϋπόθεση, όμως, εμείς οι γονείς να ενημερωθούμε σωστά για την κατάλληλη πρόληψη και θεραπεία.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το άσθμα;
Η κληρονομικότητα φαίνεται ότι παίζει σημαντικό ρόλο. Ένα παιδί έχει 80% πιθανότητες να αναπτύξει αλλεργία και άσθμα αν τα έχουν και οι δυο γονείς του. Οι πιθανότητες μειώνονται στο 50% αν μόνο ο ένας γονιός πάσχει από αλλεργία/άσθμα. Αλλά τι είναι αυτό που κάνει ένα βρόγχο ασθματικό κι έναν άλλο όχι; Οι ειδικοί έχουν καταλήξει ότι για να εκδηλωθεί το βρογχικό άσθμα θα πρέπει να συνυπάρχουν δύο στοιχεία: Η κληρονομική αλλεργική προδιάθεση (ρινίτιδα, άσθμα, ατοπική δερματίτιδα) και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως:
Το παθητικό κάπνισμα: Είναι ο κυριότερος «ένοχος». Γι’ αυτό, απαγορεύεται αυστηρά το κάπνισμα μπροστά στα παιδιά.
Οι λοιμώξεις: Οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, όπως τα κρυολογήματα, είναι πολύ συχνά αίτια επιβάρυνσης του άσθματος. Λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού μπορεί να συμβάλλουν στην έναρξή του.
Ερεθιστικές ουσίες όπως είναι τα σπρέι, οι κολόνιες, τα απορρυπαντικά, αλλά και η σκόνη ή οι οσμές της κουζίνας, το τρίχωμα των κατοικίδιων ζώων, ακόμα και το φρεσκοκομμένο γρασίδι.
Ψυχολογικοί παράγοντες: Οι έντονες συγκινήσεις, η υπερβολική χαρά ή η λύπη, ο θυμός, το έντονο γέλιο και το κλάμα.
Οι καιρικές συνθήκες: Κρίσεις άσθματος μπορεί να προκαλέσει ο κρύος αέρας, η αλλαγή θερμοκρασίας και η υγρασία.
Ειδικά αλλεργιογόνα όπως τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, οι μύκητες της υγρασίας, η γύρη.
Γυμναστική: Ειδικά όταν γίνεται στην ύπαιθρο, σε κρύο αέρα. Σε μερικά παιδάκια, μάλιστα, η άσκηση αποτελεί τη μοναδική αφορμή για την εκδήλωση συμπτωμάτων.
Τι είναι το άσθμα;
Είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος των πνευμόνων η οποία χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζοντα αναπνευστικά προβλήματα. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι όταν αναπνέουμε ο αέρας περνά από τη μύτη ή και το στόμα, την τραχεία και τους βρόγχους και φτάνει στους πνεύμονες, όπου οξυγονώνει το αίμα. Στα παιδιά όμως (όπως και στους ενήλικες) που έχουν άσθμα οι αεραγωγοί είναι πάρα πολύ ευαίσθητοι, με αποτέλεσμα όταν ερεθιστούν από έντονες μυρωδιές, καπνό, κρύο αέρα ή από ουσίες που προκαλούν αλλεργία να στενεύουν. Η διαδικασία της αναπνοής τότε γίνεται δύσκολη και όταν προσπαθούν να αναπνεύσουν ακούγεται ένα μικρό «σφύριγμα», βήχουν και νιώθουν να πνίγονται. Είναι σαν να προσπαθούν να αναπνεύσουν μέσα από ένα καλαμάκι! Η προσπάθεια είναι τόσο έντονη που το παιδί μετά από λίγο νιώθει κουρασμένο και εξαντλημένο. Το άσθμα δεν κάνει διακρίσεις, μπορεί να παρουσιαστεί σε όλες τις ηλικίες και στα δύο φύλα. Συνήθως κάνει την παρθενική του εμφάνιση στην παιδική ηλικία και ιδιαίτερα σε παιδιά μικρότερα των τριών ετών.
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα
Αίσθημα βάρους στο στήθος, σαν να πιέζεται ο θώρακάς του, κάτι το οποίο του προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή.
Ξηρός βήχας, ο οποίος μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια της ημέρας ή μόνο τη νύχτα.
Δύσπνοια. Όταν βλέπετε το παιδί σας, χωρίς κάποιον ιδιαίτερο λόγο, να μην μπορεί να πάρει εύκολα αναπνοή.
«Σφύριγμα» στο στήθος. Το παιδί νιώθει σαν κάτι να φράζει την έξοδο του αέρα από τους πνεύμονες και μπορεί να ακούγεται ένας οξύς, λεπτός συριγμός («γατάκια»).
Στα μικρότερα παιδιά συχνά το άσθμα παρουσιάζει ακαθόριστες αντιδράσεις. Καμιά φορά εμφανίζεται μόνο με βήχα, χωρίς δυσκολία αναπνοής ή με το χαρακτηριστικό «σφύριγμα». Συνήθως αυτός ο βήχας εκδηλώνεται μόνο μετά από τρέξιμο ή έντονο γέλιο ή κλάμα. Εκτός από τα παραπάνω συμπτώματα, υπάρχουν και άλλα που προειδοποιούν για τον ερχομό μιας κρίσης άσθματος. Κάθε παιδί αντιδρά διαφορετικά στην εμφάνισή της και σιγά σιγά γονείς και παιδί μαθαίνουν ποια είναι αυτά.
Τα σημάδια που θα πρέπει να προσέξετε είναι:
Όταν το παιδί είναι ανήσυχο.
Υπάρχει ασυνήθιστος ιδρώτας ή ωχρότητα.
Έχει ανήσυχο ύπνο.
Παρουσιάζει ρινικά συμπτώματα (μπούκωμα, καταρροή, «ρούφηγμα μύτης»).
Όταν η κατάσταση επιδεινώνεται
Εάν η θεραπεία δεν αρχίσει έγκαιρα, συχνά κάνουν την εμφάνισή τους σημάδια επιδείνωσης του άσθματος. Αν τα αναγνωρίσετε, επικοινωνήστε με το γιατρό σας. Αν τα αντιμετωπίσετε σωστά και έγκαιρα, μπορεί να αποφύγετε μια κρίση ή την εισαγωγή του παιδιού στο νοσοκομείο. Προσοχή όταν:
Τα πτερύγια της μύτης κινούνται συνεχώς.
Το σημείο πάνω από το στέρνο αρχίζει να πηγαίνει προς τα μέσα κατά τη διάρκεια της αναπνοής. Το ίδιο συμβαίνει και με το δέρμα μεταξύ των πλευρών του θώρακα.
Έχει ταχύπνοια (παίρνει γρήγορες ανάσες).
Τα χείλη παίρνουν μια απόχρωση μαύρο-μπλε.
Διάγνωση
Μόλις αντιληφθείτε κάποιο από τα παραπάνω σημάδια, απευθυνθείτε αμέσως στο γιατρό σας. Αυτός θα σας κατευθύνει στον ειδικό, ο οποίος θα πάρει το ιστορικό του, ώστε να ξέρει πόσο συχνά και πόσο σοβαρά είναι τα συμπτώματά του. Το παιδί υποβάλλεται σε κλινική εξέταση που περιλαμβάνει ακρόαση των πνευμόνων. Στη συνέχεια, γίνονται παρακλινικές εξετάσεις, όπως σπιρομέτρηση, με τη βοήθεια των οποίων αξιολογείται η λειτουργική κατάσταση των πνευμόνων. Αν πράγματι ο γιατρός διαγνώσει άσθμα, τότε θα αποφασίσει για την κατάλληλη εφαρμογή θεραπευτικής αγωγής για να μπορέσει να το αντιμετωπίσει σωστά. Το άσθμα ανάλογα με τη συχνότητα εμφάνισης των συμπτωμάτων και τη διάρκεια των μεσοδιαστημάτων κατά τα οποία το παιδί δεν έχει σχετικά συμπτώματα διακρίνεται σε:
Ήπιο (αραιά επεισόδια, μέχρι ένα το μήνα, φυσιολογική αναπνευστική λειτουργία ανάμεσα στα επεισόδια).
Μέτριο (συχνά επεισόδια αλλά λιγότερα από ένα την εβδομάδα, φυσιολογική ή σχεδόν φυσιολογική αναπνευστική λειτουργία ανάμεσα στα επεισόδια).
Σοβαρό (συχνές οξείες κρίσεις, συμπτώματα ανάμεσα στα επεισόδια, υπολειπόμενη αναπνευστική λειτουργία ανάμεσα στα επεισόδια).
Ο προσδιορισμός της βαρύτητας του άσθματος θα καθορίσει το είδος και τη διάρκεια της φαρμακευτικής αγωγής. Συγχρόνως, προγραμματίζεται και ο ειδικός έλεγχος του παιδιού για τον καθορισμό ειδικών επιβαρυντικών παραγόντων.
Ποια είναι η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή;
Μέχρι τώρα, δεν υπάρχει κάποιο φάρμακο που να θεραπεύει οριστικά το άσθμα. Υπάρχουν όμως κάποια τα οποία είναι ακίνδυνα και ασφαλή και όταν χρησιμοποιηθούν σωστά μπορεί να ελέγξουν την κατάσταση, έτσι ώστε το παιδί σας να ζήσει μια φυσιολογική ζωή. Σήμερα, χρησιμοποιούνται κυρίως τα εισπνεόμενα φάρμακα, γιατί με μικρότερη ποσότητα προσφέρουν καλύτερο έλεγχο των συμπτωμάτων και βέβαια λιγότερες παρενέργειες. Οι ενέσεις και τα χάπια θεωρούνται προτιμότερα μόνο σε βαριά περιστατικά άσθματος ή σε κρίση. Τα φάρμακα χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
Τα βρογχοδιασταλτικά, που χαλαρώνουν τους λείους μυς του τοιχώματος των βρόγχων όταν υπάρχει βρογχόσπασμος. Δεν χρειάζεται συνεχής χορήγηση, εκτός αν το άσθμα είναι βαρύ και πάντα με υπόδειξη του γιατρού σας.
Τα προστατευτικά, που σταματούν τη φλεγμονή και προστατεύουν από νέες κρίσεις άσθματος. Τα αποτελέσματά τους δεν είναι άμεσα ορατά. Χρειάζεται συνεχής χορήγηση και μετά από λίγο διάστημα η θεραπευτική τους δράση γίνεται εμφανής και τα συμπτώματα εξαφανίζονται.
Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς των παιδιών ηλικίας μικρότερης των δύο ετών να γνωρίζουν πώς να χορηγούν σωστά το εισπνεόμενο φάρμακο με τη χρήση αεροθαλάμου ή νεφελοποιητή δια μέσου μάσκας προσώπου. Με τον τρόπο αυτό δεν απαιτείται συγχρονισμός της αναπνοής του βρέφους ή του νηπίου με την ενεργοποίηση της συσκευής του εισπνεόμενου φαρμάκου. Τα περισσότερα παιδιά ηλικίας άνω των 3 ετών, μετά από εξάσκηση, μπορούν να χρησιμοποιήσουν σωστά συσκευές εισπνεόμενων φαρμάκων με ή χωρίς αεροθάλαμο ανάλογα με το είδος της συσκευής. Η σωστή χρήση των συσκευών εισπνεόμενων φαρμάκων είναι πολύ σημαντική για την αντιμετώπιση του άσθματος. Αν το παιδί και οι γονείς του δεν έχουν κατανοήσει τις σωστές οδηγίες χρήσης, το φάρμακο δεν εναποτίθεται ικανοποιητικά στους πνεύμονες, στο όργανο δηλαδή όπου πρέπει να δράσει, με αποτέλεσμα να μην παρατηρείται ύφεση των συμπτωμάτων.
Μάθετε στο παιδί σας να ζει με το άσθμα
Η διάγνωση ότι το παιδί σας έχει άσθμα αρχικά σας τρόμαξε και πιθανόν να σας στεναχώρησε. Κι αυτό γιατί δεν ήσασταν καλά ενημερωμένοι και δεν ξέρατε τι θα αντιμετωπίζατε. Το ότι πρόκειται για ένα χρόνιο νόσημα δεν σημαίνει ότι με την κατάλληλη αγωγή δεν μπορεί το παιδί σας μεγαλώνοντας να γίνει εντελώς καλά. Όπως επίσης το γεγονός ότι έχει ευαισθησία στους βρόγχους και μπορεί να αισθανθεί δύσπνοια δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να έχει μια απόλυτα φυσιολογική ζωή. Μπορούμε να προστατεύσουμε το παιδί από το άσθμα αν:
Αποφύγουμε ερεθίσματα που το προκαλούν.
Ακολουθούμε πιστά τη φαρμακευτική αγωγή του γιατρού.
Δεν καπνίζουμε στους χώρους όπου ζει και κινείται το παιδί.
Φτιάξουμε σε συνεργασία με το γιατρό μας ένα πρόγραμμα σωστής διατροφής και άθλησης.
Η αντιμετώπιση του άσθματος είναι μια ομαδική δουλειά. Πρέπει να συνεργαστούν το παιδί, οι γονείς, ο παιδίατρος αλλά και οι ειδικοί γιατροί (πνευμονολόγοι και αλλεργιολόγοι), ώστε να κρατηθεί σε φυσιολογικά επίπεδα. Οι ειδικοί το ονομάζουν «εξατομικευμένο σχέδιο θεραπείας άσθματος» και τονίζουν τη σπουδαιότητα της σωστής ενημέρωσης και εκπαίδευσης των γονιών. Πρέπει να μάθετε να αναγνωρίζετε τα σημάδια που καμιά φορά προειδοποιούν για την εμφάνιση άσθματος, να αποφεύγετε τους υπεύθυνους παράγοντες και να μπορείτε να ξεχωρίσετε πότε πρέπει να πάτε το παιδί στο νοσοκομείο και πότε μπορείτε να αντιμετωπίσετε την κατάσταση στο σπίτι. Έτσι, θα είστε σε θέση να ελέγξετε την κατάσταση γρήγορα και να προλάβετε την εξέλιξη της ασθένειας. Αυτό ακριβώς είναι το σημαντικό στοιχείο της έγκαιρης παρέμβασης.
Άσθμα και άθληση
Η άσκηση κάνει καλό. Τα παιδιά με άσθμα πρέπει να συμμετέχουν χωρίς περιορισμό στο παιχνίδι, στη γυμναστική και στις αθλητικές δραστηριότητες γενικά με την προϋπόθεση βέβαια ότι το άσθμα τους ελέγχεται ικανοποιητικά. Η σωματική άσκηση μπορεί
να προκαλέσει συμπτώματα όπως βήχα, «βράσιμο», δύσπνοια, θωρακικό άλγος, τα οποία μπορεί να εμφανίζονται μόνο κατά τη διάρκεια της άσκησης ή και μετά. Ανάλογα με την κατηγορία στην οποία ανήκει ο ασθενής, εξατομικεύεται η απαιτούμενη θεραπευτική αγωγή. Για αρκετά παιδιά με συμπτώματα κατά ή μετά την άσκηση απαιτείται η χορήγηση φαρμάκου πριν την έναρξη της δραστηριότητας. Εσείς πρέπει να ενημερώσετε δασκάλους, γυμναστές και προπονητές σχετικά με τα συμπτώματα που μπορεί να εκδηλώσει το παιδί καθώς και για την αναγκαιότητα λήψης εισπνεόμενου φαρμάκου πριν ή και μετά την έναρξη της άσκησης.
Κέντρα άσθματος
Για παιδιά:
Αττική
Νοσοκομείο Παίδων «Π & Α Κυριακού», τηλ.: 210 7775610-1, 210 7783212.
Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», τηλ.: 210 7771811, 210 7771612.
Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης, τηλ.: 210 8036200.
Νοσοκομείο «Ελπίς», τηλ.: 210 6494000.
Θεσσαλονίκη
«Ιπποκράτειο» Γενικό Νοσοκομείο, Παιδιατρικό Εργαστήριο, τηλ.: 2310 892012, 2310 892435.
Πάτρα
Γενικό Νοσοκομείο Πατρών, Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική, τηλ.: 2610 999111, 2610 999612, Πνευμονολογικό Τμήμα, τηλ.: 2610 999523.
Κρήτη
Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου, Πνευμονολογική Κλινική, τηλ.: 2810 542107-9.
Ιωάννινα
Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, τηλ.: 26510 99599.
Καβάλα
Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Καβάλας, Παιδιατρική Kλινική, τηλ.: 2510 292342.
Για ενήλικες:
Ευγενίδειο Θεραπευτήριο Πανεπιστημίου Αθηνών - Ειδικό Κέντρο Άσθματος και Αλλεργίας, τηλ.: 210 7208283, 210 7208100.
Νοσοκομείο Σωτηρία - Κέντρο Άσθματος, για ραντεβού στα τηλ.: 1535, 210 7763666.
Για το Σχολείο Άσθματος, τηλ.: 210 7763666, 210 7781720.
Διαβάστε ακόμα
Παιδικό άσθμα: όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για να το αντιμετωπίσετε, των Ian Hertz και Robert Buckman, εκδ. Χρυσή Πέννα
Άσθμα, του Γιον Έιρς, εκδ. Ελληνικά Γράμματα 100 ερωτήσεις & απαντήσεις για το άσθμα, Claudia Plottel, εκδ. Μαλλιάρης Παιδεία
Πηγή: in.gr
Τις προάλλες ήμουν στην παιδική χαρά με την τρίχρονη βαφτιστήρα μου, η οποία ήθελε να μου γνωρίσει την καλύτερή της φίλη, την Αλεξάνδρα. Ήταν μια χαριτωμένη πιτσιρίκα, σκανταλιάρα και υπερδραστήρια. «Ταιριαστές φιλενάδες», σκέφτηκα. Κάποια στιγμή, καθώς κυνηγούσε η μία την άλλη, η Αλεξάνδρα σταματάει, αρχίζει να λαχανιάζει κι εκείνη τη στιγμή βγάζει από την τσέπη της ένα μικρό άσπρο μπουκαλάκι, το βάζει στο στόμα της, παίρνει μια-δυο αναπνοές, το ξαναβάζει πίσω στην τσέπη και συνεχίζει να κυνηγάει την Εύα. Η βαφτιστήρα μου αμέσως ήρθε για να μου πει: «Νονά, η Αλεκθάντρα έχει άθμα!»
Το άσθμα είναι η πιο συχνή χρόνια πάθηση των πνευμόνων στα παιδιά και η συχνότερη αιτία σχολικής απουσίας. Μελέτες έχουν δείξει ότι στη χώρα μας το 10% των παιδιών υποφέρει από άσθμα, ποσοστό που στην Αθήνα και στις μεγαλουπόλεις είναι ακόμη πιο υψηλό. Δυστυχώς, παρά την τάση για μείωση σε ορισμένες χώρες, το άσθμα συνεχίζει να αυξάνεται τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Το «γιατί» δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, το κάπνισμα και ο σύγχρονος τρόπος ζωής με την ανεξέλεγκτη μόλυνση του περιβάλλοντος είναι οι κύριοι ένοχοι. Από την άλλη πλευρά, οι γιατροί είναι αισιόδοξοι ότι το άσθμα μπορεί να αντιμετωπιστεί άμεσα και αποτελεσματικά, ώστε τα παιδιά μεγαλώνοντας να έχουν μια φυσιολογική ζωή. Απαραίτητη προϋπόθεση, όμως, εμείς οι γονείς να ενημερωθούμε σωστά για την κατάλληλη πρόληψη και θεραπεία.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το άσθμα;
Η κληρονομικότητα φαίνεται ότι παίζει σημαντικό ρόλο. Ένα παιδί έχει 80% πιθανότητες να αναπτύξει αλλεργία και άσθμα αν τα έχουν και οι δυο γονείς του. Οι πιθανότητες μειώνονται στο 50% αν μόνο ο ένας γονιός πάσχει από αλλεργία/άσθμα. Αλλά τι είναι αυτό που κάνει ένα βρόγχο ασθματικό κι έναν άλλο όχι; Οι ειδικοί έχουν καταλήξει ότι για να εκδηλωθεί το βρογχικό άσθμα θα πρέπει να συνυπάρχουν δύο στοιχεία: Η κληρονομική αλλεργική προδιάθεση (ρινίτιδα, άσθμα, ατοπική δερματίτιδα) και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως:
Το παθητικό κάπνισμα: Είναι ο κυριότερος «ένοχος». Γι’ αυτό, απαγορεύεται αυστηρά το κάπνισμα μπροστά στα παιδιά.
Οι λοιμώξεις: Οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, όπως τα κρυολογήματα, είναι πολύ συχνά αίτια επιβάρυνσης του άσθματος. Λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού μπορεί να συμβάλλουν στην έναρξή του.
Ερεθιστικές ουσίες όπως είναι τα σπρέι, οι κολόνιες, τα απορρυπαντικά, αλλά και η σκόνη ή οι οσμές της κουζίνας, το τρίχωμα των κατοικίδιων ζώων, ακόμα και το φρεσκοκομμένο γρασίδι.
Ψυχολογικοί παράγοντες: Οι έντονες συγκινήσεις, η υπερβολική χαρά ή η λύπη, ο θυμός, το έντονο γέλιο και το κλάμα.
Οι καιρικές συνθήκες: Κρίσεις άσθματος μπορεί να προκαλέσει ο κρύος αέρας, η αλλαγή θερμοκρασίας και η υγρασία.
Ειδικά αλλεργιογόνα όπως τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, οι μύκητες της υγρασίας, η γύρη.
Γυμναστική: Ειδικά όταν γίνεται στην ύπαιθρο, σε κρύο αέρα. Σε μερικά παιδάκια, μάλιστα, η άσκηση αποτελεί τη μοναδική αφορμή για την εκδήλωση συμπτωμάτων.
Τι είναι το άσθμα;
Είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος των πνευμόνων η οποία χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζοντα αναπνευστικά προβλήματα. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι όταν αναπνέουμε ο αέρας περνά από τη μύτη ή και το στόμα, την τραχεία και τους βρόγχους και φτάνει στους πνεύμονες, όπου οξυγονώνει το αίμα. Στα παιδιά όμως (όπως και στους ενήλικες) που έχουν άσθμα οι αεραγωγοί είναι πάρα πολύ ευαίσθητοι, με αποτέλεσμα όταν ερεθιστούν από έντονες μυρωδιές, καπνό, κρύο αέρα ή από ουσίες που προκαλούν αλλεργία να στενεύουν. Η διαδικασία της αναπνοής τότε γίνεται δύσκολη και όταν προσπαθούν να αναπνεύσουν ακούγεται ένα μικρό «σφύριγμα», βήχουν και νιώθουν να πνίγονται. Είναι σαν να προσπαθούν να αναπνεύσουν μέσα από ένα καλαμάκι! Η προσπάθεια είναι τόσο έντονη που το παιδί μετά από λίγο νιώθει κουρασμένο και εξαντλημένο. Το άσθμα δεν κάνει διακρίσεις, μπορεί να παρουσιαστεί σε όλες τις ηλικίες και στα δύο φύλα. Συνήθως κάνει την παρθενική του εμφάνιση στην παιδική ηλικία και ιδιαίτερα σε παιδιά μικρότερα των τριών ετών.
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα
Αίσθημα βάρους στο στήθος, σαν να πιέζεται ο θώρακάς του, κάτι το οποίο του προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή.
Ξηρός βήχας, ο οποίος μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια της ημέρας ή μόνο τη νύχτα.
Δύσπνοια. Όταν βλέπετε το παιδί σας, χωρίς κάποιον ιδιαίτερο λόγο, να μην μπορεί να πάρει εύκολα αναπνοή.
«Σφύριγμα» στο στήθος. Το παιδί νιώθει σαν κάτι να φράζει την έξοδο του αέρα από τους πνεύμονες και μπορεί να ακούγεται ένας οξύς, λεπτός συριγμός («γατάκια»).
Στα μικρότερα παιδιά συχνά το άσθμα παρουσιάζει ακαθόριστες αντιδράσεις. Καμιά φορά εμφανίζεται μόνο με βήχα, χωρίς δυσκολία αναπνοής ή με το χαρακτηριστικό «σφύριγμα». Συνήθως αυτός ο βήχας εκδηλώνεται μόνο μετά από τρέξιμο ή έντονο γέλιο ή κλάμα. Εκτός από τα παραπάνω συμπτώματα, υπάρχουν και άλλα που προειδοποιούν για τον ερχομό μιας κρίσης άσθματος. Κάθε παιδί αντιδρά διαφορετικά στην εμφάνισή της και σιγά σιγά γονείς και παιδί μαθαίνουν ποια είναι αυτά.
Τα σημάδια που θα πρέπει να προσέξετε είναι:
Όταν το παιδί είναι ανήσυχο.
Υπάρχει ασυνήθιστος ιδρώτας ή ωχρότητα.
Έχει ανήσυχο ύπνο.
Παρουσιάζει ρινικά συμπτώματα (μπούκωμα, καταρροή, «ρούφηγμα μύτης»).
Όταν η κατάσταση επιδεινώνεται
Εάν η θεραπεία δεν αρχίσει έγκαιρα, συχνά κάνουν την εμφάνισή τους σημάδια επιδείνωσης του άσθματος. Αν τα αναγνωρίσετε, επικοινωνήστε με το γιατρό σας. Αν τα αντιμετωπίσετε σωστά και έγκαιρα, μπορεί να αποφύγετε μια κρίση ή την εισαγωγή του παιδιού στο νοσοκομείο. Προσοχή όταν:
Τα πτερύγια της μύτης κινούνται συνεχώς.
Το σημείο πάνω από το στέρνο αρχίζει να πηγαίνει προς τα μέσα κατά τη διάρκεια της αναπνοής. Το ίδιο συμβαίνει και με το δέρμα μεταξύ των πλευρών του θώρακα.
Έχει ταχύπνοια (παίρνει γρήγορες ανάσες).
Τα χείλη παίρνουν μια απόχρωση μαύρο-μπλε.
Διάγνωση
Μόλις αντιληφθείτε κάποιο από τα παραπάνω σημάδια, απευθυνθείτε αμέσως στο γιατρό σας. Αυτός θα σας κατευθύνει στον ειδικό, ο οποίος θα πάρει το ιστορικό του, ώστε να ξέρει πόσο συχνά και πόσο σοβαρά είναι τα συμπτώματά του. Το παιδί υποβάλλεται σε κλινική εξέταση που περιλαμβάνει ακρόαση των πνευμόνων. Στη συνέχεια, γίνονται παρακλινικές εξετάσεις, όπως σπιρομέτρηση, με τη βοήθεια των οποίων αξιολογείται η λειτουργική κατάσταση των πνευμόνων. Αν πράγματι ο γιατρός διαγνώσει άσθμα, τότε θα αποφασίσει για την κατάλληλη εφαρμογή θεραπευτικής αγωγής για να μπορέσει να το αντιμετωπίσει σωστά. Το άσθμα ανάλογα με τη συχνότητα εμφάνισης των συμπτωμάτων και τη διάρκεια των μεσοδιαστημάτων κατά τα οποία το παιδί δεν έχει σχετικά συμπτώματα διακρίνεται σε:
Ήπιο (αραιά επεισόδια, μέχρι ένα το μήνα, φυσιολογική αναπνευστική λειτουργία ανάμεσα στα επεισόδια).
Μέτριο (συχνά επεισόδια αλλά λιγότερα από ένα την εβδομάδα, φυσιολογική ή σχεδόν φυσιολογική αναπνευστική λειτουργία ανάμεσα στα επεισόδια).
Σοβαρό (συχνές οξείες κρίσεις, συμπτώματα ανάμεσα στα επεισόδια, υπολειπόμενη αναπνευστική λειτουργία ανάμεσα στα επεισόδια).
Ο προσδιορισμός της βαρύτητας του άσθματος θα καθορίσει το είδος και τη διάρκεια της φαρμακευτικής αγωγής. Συγχρόνως, προγραμματίζεται και ο ειδικός έλεγχος του παιδιού για τον καθορισμό ειδικών επιβαρυντικών παραγόντων.
Ποια είναι η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή;
Μέχρι τώρα, δεν υπάρχει κάποιο φάρμακο που να θεραπεύει οριστικά το άσθμα. Υπάρχουν όμως κάποια τα οποία είναι ακίνδυνα και ασφαλή και όταν χρησιμοποιηθούν σωστά μπορεί να ελέγξουν την κατάσταση, έτσι ώστε το παιδί σας να ζήσει μια φυσιολογική ζωή. Σήμερα, χρησιμοποιούνται κυρίως τα εισπνεόμενα φάρμακα, γιατί με μικρότερη ποσότητα προσφέρουν καλύτερο έλεγχο των συμπτωμάτων και βέβαια λιγότερες παρενέργειες. Οι ενέσεις και τα χάπια θεωρούνται προτιμότερα μόνο σε βαριά περιστατικά άσθματος ή σε κρίση. Τα φάρμακα χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
Τα βρογχοδιασταλτικά, που χαλαρώνουν τους λείους μυς του τοιχώματος των βρόγχων όταν υπάρχει βρογχόσπασμος. Δεν χρειάζεται συνεχής χορήγηση, εκτός αν το άσθμα είναι βαρύ και πάντα με υπόδειξη του γιατρού σας.
Τα προστατευτικά, που σταματούν τη φλεγμονή και προστατεύουν από νέες κρίσεις άσθματος. Τα αποτελέσματά τους δεν είναι άμεσα ορατά. Χρειάζεται συνεχής χορήγηση και μετά από λίγο διάστημα η θεραπευτική τους δράση γίνεται εμφανής και τα συμπτώματα εξαφανίζονται.
Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς των παιδιών ηλικίας μικρότερης των δύο ετών να γνωρίζουν πώς να χορηγούν σωστά το εισπνεόμενο φάρμακο με τη χρήση αεροθαλάμου ή νεφελοποιητή δια μέσου μάσκας προσώπου. Με τον τρόπο αυτό δεν απαιτείται συγχρονισμός της αναπνοής του βρέφους ή του νηπίου με την ενεργοποίηση της συσκευής του εισπνεόμενου φαρμάκου. Τα περισσότερα παιδιά ηλικίας άνω των 3 ετών, μετά από εξάσκηση, μπορούν να χρησιμοποιήσουν σωστά συσκευές εισπνεόμενων φαρμάκων με ή χωρίς αεροθάλαμο ανάλογα με το είδος της συσκευής. Η σωστή χρήση των συσκευών εισπνεόμενων φαρμάκων είναι πολύ σημαντική για την αντιμετώπιση του άσθματος. Αν το παιδί και οι γονείς του δεν έχουν κατανοήσει τις σωστές οδηγίες χρήσης, το φάρμακο δεν εναποτίθεται ικανοποιητικά στους πνεύμονες, στο όργανο δηλαδή όπου πρέπει να δράσει, με αποτέλεσμα να μην παρατηρείται ύφεση των συμπτωμάτων.
Μάθετε στο παιδί σας να ζει με το άσθμα
Η διάγνωση ότι το παιδί σας έχει άσθμα αρχικά σας τρόμαξε και πιθανόν να σας στεναχώρησε. Κι αυτό γιατί δεν ήσασταν καλά ενημερωμένοι και δεν ξέρατε τι θα αντιμετωπίζατε. Το ότι πρόκειται για ένα χρόνιο νόσημα δεν σημαίνει ότι με την κατάλληλη αγωγή δεν μπορεί το παιδί σας μεγαλώνοντας να γίνει εντελώς καλά. Όπως επίσης το γεγονός ότι έχει ευαισθησία στους βρόγχους και μπορεί να αισθανθεί δύσπνοια δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να έχει μια απόλυτα φυσιολογική ζωή. Μπορούμε να προστατεύσουμε το παιδί από το άσθμα αν:
Αποφύγουμε ερεθίσματα που το προκαλούν.
Ακολουθούμε πιστά τη φαρμακευτική αγωγή του γιατρού.
Δεν καπνίζουμε στους χώρους όπου ζει και κινείται το παιδί.
Φτιάξουμε σε συνεργασία με το γιατρό μας ένα πρόγραμμα σωστής διατροφής και άθλησης.
Η αντιμετώπιση του άσθματος είναι μια ομαδική δουλειά. Πρέπει να συνεργαστούν το παιδί, οι γονείς, ο παιδίατρος αλλά και οι ειδικοί γιατροί (πνευμονολόγοι και αλλεργιολόγοι), ώστε να κρατηθεί σε φυσιολογικά επίπεδα. Οι ειδικοί το ονομάζουν «εξατομικευμένο σχέδιο θεραπείας άσθματος» και τονίζουν τη σπουδαιότητα της σωστής ενημέρωσης και εκπαίδευσης των γονιών. Πρέπει να μάθετε να αναγνωρίζετε τα σημάδια που καμιά φορά προειδοποιούν για την εμφάνιση άσθματος, να αποφεύγετε τους υπεύθυνους παράγοντες και να μπορείτε να ξεχωρίσετε πότε πρέπει να πάτε το παιδί στο νοσοκομείο και πότε μπορείτε να αντιμετωπίσετε την κατάσταση στο σπίτι. Έτσι, θα είστε σε θέση να ελέγξετε την κατάσταση γρήγορα και να προλάβετε την εξέλιξη της ασθένειας. Αυτό ακριβώς είναι το σημαντικό στοιχείο της έγκαιρης παρέμβασης.
Άσθμα και άθληση
Η άσκηση κάνει καλό. Τα παιδιά με άσθμα πρέπει να συμμετέχουν χωρίς περιορισμό στο παιχνίδι, στη γυμναστική και στις αθλητικές δραστηριότητες γενικά με την προϋπόθεση βέβαια ότι το άσθμα τους ελέγχεται ικανοποιητικά. Η σωματική άσκηση μπορεί
να προκαλέσει συμπτώματα όπως βήχα, «βράσιμο», δύσπνοια, θωρακικό άλγος, τα οποία μπορεί να εμφανίζονται μόνο κατά τη διάρκεια της άσκησης ή και μετά. Ανάλογα με την κατηγορία στην οποία ανήκει ο ασθενής, εξατομικεύεται η απαιτούμενη θεραπευτική αγωγή. Για αρκετά παιδιά με συμπτώματα κατά ή μετά την άσκηση απαιτείται η χορήγηση φαρμάκου πριν την έναρξη της δραστηριότητας. Εσείς πρέπει να ενημερώσετε δασκάλους, γυμναστές και προπονητές σχετικά με τα συμπτώματα που μπορεί να εκδηλώσει το παιδί καθώς και για την αναγκαιότητα λήψης εισπνεόμενου φαρμάκου πριν ή και μετά την έναρξη της άσκησης.
Κέντρα άσθματος
Για παιδιά:
Αττική
Νοσοκομείο Παίδων «Π & Α Κυριακού», τηλ.: 210 7775610-1, 210 7783212.
Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», τηλ.: 210 7771811, 210 7771612.
Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης, τηλ.: 210 8036200.
Νοσοκομείο «Ελπίς», τηλ.: 210 6494000.
Θεσσαλονίκη
«Ιπποκράτειο» Γενικό Νοσοκομείο, Παιδιατρικό Εργαστήριο, τηλ.: 2310 892012, 2310 892435.
Πάτρα
Γενικό Νοσοκομείο Πατρών, Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική, τηλ.: 2610 999111, 2610 999612, Πνευμονολογικό Τμήμα, τηλ.: 2610 999523.
Κρήτη
Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου, Πνευμονολογική Κλινική, τηλ.: 2810 542107-9.
Ιωάννινα
Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, τηλ.: 26510 99599.
Καβάλα
Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Καβάλας, Παιδιατρική Kλινική, τηλ.: 2510 292342.
Για ενήλικες:
Ευγενίδειο Θεραπευτήριο Πανεπιστημίου Αθηνών - Ειδικό Κέντρο Άσθματος και Αλλεργίας, τηλ.: 210 7208283, 210 7208100.
Νοσοκομείο Σωτηρία - Κέντρο Άσθματος, για ραντεβού στα τηλ.: 1535, 210 7763666.
Για το Σχολείο Άσθματος, τηλ.: 210 7763666, 210 7781720.
Διαβάστε ακόμα
Παιδικό άσθμα: όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για να το αντιμετωπίσετε, των Ian Hertz και Robert Buckman, εκδ. Χρυσή Πέννα
Άσθμα, του Γιον Έιρς, εκδ. Ελληνικά Γράμματα 100 ερωτήσεις & απαντήσεις για το άσθμα, Claudia Plottel, εκδ. Μαλλιάρης Παιδεία
Πηγή: in.gr
Μήπως έχει άσθμα;