Επιστημονική επιμέλεια: Νικόλαος Κυπαρισσός-Παιδοψυχολόγος
Πρέπει οι γονείς να αδιαφορήσουν αν δουν τα παιδιά τους να παίζουν το "παιχνίδι του γιατρού" και να εξερευνούν το ένα το σώμα του άλλου; Τα παιδιά "ανακαλύπτουν" το σώμα τους. Σε μεγάλο βαθμό το πετυχαίνουν μέσα από την επαφή τους με τα άλλα παιδιά της ηλικίας τους και συγκεκριμένα μέσα από παιχνίδια που παίζουν μεταξύ τους, γνωστά και ως "παιχνίδια του γιατρού".
Τι είναι τα "παιχνίδια του γιατρού";
Υπάρχουν δύο ειδών "παιχνίδια του γιατρού":
- Παιχνίδια που παίζουν μαζί με άλλα παιδιά και το ζητούμενο είναι ο έλεγχος του σώματος (πχ μέχρι ποιο σημείο μπορούν να κάνουν μπρος πίσω με την καρέκλα χωρίς να πέσουν), ενώ τα ερωτήματα που τα απασχολούν είναι αν μπορούν να δουν μέσα στον γυναικείο κόλπο, μέχρι ποιο σημείο μπορεί να τραβηχτεί το ανδρικό μόριο, από που βγαίνει το "πιπί".
- Τα λεγόμενα "παιχνίδια ηδονής", τα οποία έχουν την αιτία τους στην αίσθηση ευχαρίστησης που αισθάνονται στο άγγιγμα συγκεκριμένων σημείων του σώματος (κυρίως του πέους και της κλειτορίδας).
Γιατί αρέσουν στα παιδιά τα "παιχνίδια του γιατρού";
Ήδη από τον πρώτο χρόνο της ζωής τους τα παιδιά αρχίζουν να εξερευνούν και να ανακαλύπτουν το σώμα τους και στα τρία τους χρόνια περίπου έχουν πια συνειδητή αίσθηση του. Είναι λογικό, λοιπόν, να θέλουν τώρα να μάθουν περισσότερα για το φύλο τους. Σε αυτή τους την έρευνα, δεν τους ενδιαφέρει μόνο το δικό τους, αλλά πάνω απ' όλα η σύγκριση του με το σώμα των άλλων παιδιών και το πως αισθάνεται κανείς όταν τον αγγίζουν.
Τι μαθαίνουν μέσα από το παιχνίδι τα παιδιά.
Η γνώση που αποκτά το παιδί με την εξερεύνηση του δικού του σώματος καθώς και του ξένου επηρεάζει θετικά την ανάπτυξη της προσωπικότητας του. Κι αυτό, γιατί όποιος μπορεί να αγγίζει το σώμα του χωρίς να αισθάνεται ντροπή και να μη θεωρεί καμιά περιοχή του "βρόμικη", μαθαίνει να το αγαπά και να το προσέχει. Όπως λένε οι ειδικοί, η καλή αίσθηση του σώματος αποτελεί βασική προϋπόθεση για να εξελιχθεί το παιδί σε έναν ενήλικο γεμάτο αυτοπεποίθηση και ανοιχτό προς τους άλλους, που θα μπορεί να απολαμβάνει σωστά τις σχέσεις του και τη σεξουαλικότητα του.
"Τι πρέπει να κάνω αν μπω ξαφνικά στο δωμάτιο του παιδιού μου;"
Καταρχάς, καλό είναι να φροντίσετε να μη συμβεί κάτι τέτοιο. Και τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή. Για αυτό, δεν πρέπει να μπαίνετε ξαφνικά στο δωμάτιο τους όταν η πόρτα είναι κλειστή. Αν συμβεί όμως αυτό χωρίς τη θέληση σας, καλό είναι να κάνετε σαν να μη συμβαίνει τίποτα και να εγκαταλείψετε αμέσως το δωμάτιο λέγοντας απλά ένα σύντομο "Θα ξανάρθω αργότερα". Αν ξαφνιαστήκατε τόσο πολύ με το θέαμα, ώστε να δυσκολεύεστε να βγείτε αμέσως από το δωμάτιο, αρκεί συνήθως να τους απευθύνετε ένα σύντομο "Όλα εντάξει;" Αν δείτε ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα και ότι τα παιδιά δείχνουν ευχαριστημένα, δεν χρειάζεται να σχολιάσετε το γεγονός, γιατί και τα παιδιά νιώθουν ντροπή όταν εξερευνούν γυμνά το ένα το σώμα του άλλου (δεν είναι τυχαίο άλλωστε, ότι προτιμούν να παίζουν το "παιχνίδι του γιατρού" κρυφά από τους γονείς τους και ότι δεν τους αρέσει να μιλούν για αυτό το ζήτημα). Αυτό που μπορείτε να κάνετε όμως αργότερα, όταν θα έχει φύγει ο φίλος ή η φίλη του παιδιού σας, είναι να το ρωτήσετε με τρόπο και αίσθημα ευθύνης για το τι ανακάλυψε με το/τη φίλο/η του, για το αν αισθάνθηκε ωραία και αν δεν του άρεσε κάτι. Έτσι θα μάθετε και αν εξαναγκάστηκε από το άλλο παιδί να παίξει το "παιχνίδι του γιατρού". Κάτι άλλο που μπορείτε, με την ευκαιρία, να πείτε στο παιδί σας είναι ότι όταν παίζουν με το φίλο/η του το "παιχνίδι του γιατρού" δεν πρέπει να βάζουν γόμες, μολύβια ή χάρακες στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, γιατί υπάρχει κίνδυνος να τραυματιστούν.
Σε καμιά περίπτωση, όμως, δεν πρέπει να μαλώσετε το παιδί σας, γιατί θα του περάσετε το μήνυμα ότι είναι άσεμνο να αγγίζει τα γεννητικά του όργανα και να εξερευνά το σώμα του/της φίλου/ης του, κάτι που μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην υγιή απόλαυση της σεξουαλικότητας του αργότερα στην ενήλικη ζωή του.
Μερικά παιδιά μιμούνται τη σεξουαλική πράξη. Είναι φυσιολογικό αυτό;
Οι περισσότεροι γονείς θεωρούν φυσιολογικά τα "παιχνίδια του γιατρού". Δεν ισχύει όμως το ίδιο και για την περίπτωση που οι γονείς βλέπουν τα παιδιά τους να μιμούνται τη σεξουαλική πράξη, να έιναι ξαπλωμένα το ένα πάνω στο άλλο, να βγάζουν βογγητά και να κάνουν χαρακτηριστικές κινήσεις με τη λεκάνη τους (υπάρχουν και παιδιά που μιμούνται τη διείσδυση του πέους στο αιδοίο). Οι περισσότεροι γονείς, όταν βλέπουν τα παιδιά τους να μιμούνται τους ενηλίκους, προβληματίζονται, αναρωτιούνται μήπως το παιδί τους είναι πρόωρα αναπτυγμένο και απορούν από που έμαθε αυτού του είδους τη συμπεριφορά. Όμως, το βασικό λάθος που κάνουν είναι ότι συγκρίνουν τη συμπεριφορά τους με τη συμπεριφορά του παιδιού τους. Τα παιδιά, όταν μιμούνται τη σεξουαλική πράξη, δεν νιώθουν όπως νιώθουν οι ενήλικοι στη θέα ενός γυμνού κορμιού. Δηλαδή, δεν ερεθίζονται σεξουαλικά. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι μιμούνται απλώς κάτι που είδαν στην τηλεόραση ή κάπου αλλού. Το κίνητρο τους είναι η περιέργεια για το πως είναι η σεξουαλική πράξη και το τι αισθάνεται κάποιος που συμμετέχει σε αυτήν. Σκηνές μίμησης της σεξουαλικής πράξης συναντάμε και σε απλά παιχνίδια μίμησης της οικογενειακής ζωής (πχ ο μπαμπάς μαστορεύει στην αυλή, η μαμά ετοιμάζει το μεσημεριανό, ταϊζει το μωρό κλπ)
Τι φοβούνται οι γονείς.
Κάποιοι γονείς ανησυχούν μήπως το παιδί τους πιεστεί από άλλα παιδιά να παίξει το "παιχνίδι του γιατρού". Μια τέτοιου είδους ανησυχία όμως είναι αδικαιολόγητη, γιατί τα σεξουαλικά παιχνίδια είναι πολύ συνηθισμένα κατά τη νηπιακή ηλικία και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικασίας ωρίμανσης του παιδιού (η τάση για εξερεύνηση του σώματος τους και του σώματος του φίλου ή της φίλης είναι κοινή σε όλα τα παιδιά κατά το στάδιο αυτό της ανάπτυξης τους).
Ένα άλλο φόβο που έχουν οι γονείς και τον οποίο συχνά δυσκολεύονται να εκφράσουν είναι ο φόβος για την παιδική σεξουαλικότητα. Οι γονείς δυσκολεύονται πολύ να συνειδητοποιήσουν ότι και τα παιδιά αισθάνονται κάτι σαν σεξουαλική ορμή και επιθυμία, γιατί στο μυαλό τους έχουν σχηματίσει την εικόνα ενός αγνού και αθώου παιδιού. Και αυτή η εικόνα δεν ταιριάζει καθόλου με τη βιαιότητα, το πάθος και την ορμή του σεξ. Αλλά, όπως ήδη αναφέραμε, η παιδική σεξουαλικότητα δεν έχει καμιά σχέση με τη σεξουαλικότητα των ενηλίκων. Το ενδιαφέρον των παιδιών εστιάζεται αποκλειστικά στο πως είναι η σεξουαλική πράξη και στο αν αισθάνονται ωραία συμμετέχοντας σε αυτήν.
Και αν δεν παίζει με τη θέληση του;
Αν βέβαια διαπιστώσετε κάποια αλλαγή στη διάθεση του παιδιού (πχ στενοχώρια) μετά από ένα "παιχνίδι του γιατρού" με κάποιο άλλο παιδί, καλό είναι να το συζητήσετε μαζί του, γιατί μπορεί κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού να συνέβη κάτι που δεν του άρεσε. Κάτι βασικό που θα πρέπει οι γονείς να μάθουν στα παιδιά τους (όχι μόνο σε σχέση με τα "παιχνίδια του γιατρού", αλλά και γενικότερα) είναι ότι το σώμα τους τους ανήκει και ότι αν κάποιο άλλο παιδί θελήσει να το αγγίξει ή να αγγιχτεί από αυτά-ακόμα κι αν είναι ο πιο αγαπητός φίλος ή φίλη-πρέπει πρώτα να σκεφτούν καλά αν θέλουν πραγματικά να επιτρέψουν κάτι τέτοιο, και αν δεν θέλουν, σε καμιά περίπτωση να μη μεταπειστούν να το κάνουν.
Αν τα παιδιά που συμμετέχουν σε ένα "παιχνίδι του γιατρού" είναι διαφορετικής ηλικίας, οι γονείς θα πρέπει να επεμβαίνουν και να αποτρέπουν το παιχνίδι για τους εξής λόγους: Η διαφορετική ηλικία συνεπάγεται και διαφορετικό στάδιο σεξουαλικής ανάπτυξης. Για παράδειγμα, ένα παιδί προεφηβικής ηλικίας είναι πιο ώριμο σεξουαλικά από ένα παιδί 4 ετών και οι σεξουαλικές τους ανάγκες προσεγγίζουν περισσότερο αυτές των ενηλίκων παρά αυτές των άλλων παιδιών. Στην εφηβεία, οι επαφές σεξουαλικού χαρακτήρα παύουν πια να έχουν τη σημασία ενός αθώου παιχνιδιού, όπως συνέβαινε στην παιδική ηλικία και αποκτούν ολοένα και περισσότερο τα χαρακτηριστικά και τη σημασία που έχουν κατά την ενήλικη ζωή.
Ο αυνανισμός στην παιδική ηλικία.
Από νήπια ακόμα, τα παιδιά συνηθίζουν να ερεθίζουν από μόνα τους την περιοχή των γεννητικών τους οργάνων ("τρίβονται" ασυναίσθητα σε αντικείμενα ή χαϊδεύουν τα γεννητικά τους όργανα κατά τη διάρκεια του ύπνου). Ο σκοπός που συμβαίνει αυτό δεν είναι για να νιώσουν κάποιον οργασμό, όπως συμβαίνει στους ενηλίκους, αλλά για να απολαύσουν το ευχάριστο συναίσθημα που τους δημιουργείται και να χαλαρώσουν.
Ο παιδικός αυνανισμός, όμως, μπορεί να έχει και άλλες λειτουργίες: μπορεί να δράσει παρηγορητικά, να διώξει φόβους και ανασφάλειες και να καταλαγιάσει την ένταση σε καταστάσεις έντονα φορτισμένες. Οι γονείς που τα παιδιά τους αυνανίζονται συχνά-και μάλιστα σε καθημερινή βάση-καλό θα είναι να αναρωτηθούν αν αφιερώνουν αρκετό χρόνο ως γονείς στο παιδί τους, μήπως η καθημερινότητα του δεν του προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον με αποτέλεσμα να βαριέται, αν νιώθει για κάποιο λόγο δυστυχισμένο. Και αυτό για το λόγο ότι μερικές φορές τα παιδιά προσπαθούν να αναπληρώσουν την έλλειψη στοργής με τον αυνανισμό.
Συχνά τα παιδιά αδιαφορούν αν κατά τον αυνανισμό τους παρευρίσκονται και άλλοι μπροστά. Για αυτό, παιδιά που χαϊδεύουν τα γεννητικά τους όργανα μπροστά σε γνωστούς των γονιών ή στο σουπερ μαρκετ, καλό θα είναι οι γονείς τους να τα ενημερώσουν με τρόπο για τη λειτουργία των γεννητικών τους οργάνων και τη σεξουαλική πράξη.
Συμπέρασμα: Ο αυνανισμός είναι μια φυσιολογική λειτουργία, η οποία όμως δεν πρέπει να γίνεται μπροστά σε άλλους. Και αυτόν τον κανόνα που ισχύει για εμάς τους μεγάλους πρέπει να τον μαθαίνουν τα παιδιά μας από μικρά.
Από που προέρχεται ο όρος "παιχνίδια του γιατρού";
Τα παιδιά μαθαίνουν από νωρίς να ξεχωρίζουν ποιες πράξεις έχουν ιδιωτικό ή σεξουαλικό χαρακτήρα και δεν πρέπει να γίνονται παρουσία άλλων (πχ μαθαίνουν ότι πρέπει να αποσύρονται στο δωμάτιο τους αν θέλουν να ντυθούν ή να γδυθούν, ότι πρέπει να πηγαίνουν στην τουαλέτα μόνα τους, ότι οι τρυφερές περιπτύξεις και το σεξ δεν πρέπει να γίνονται μπροστά σε άλλους). Όλα αυτά, βέβαια, τα μαθαίνουν παρακολουθώντας τη συμπεριφορά των γονιών τους. Να γιατί τα "παιχνίδια του γιατρού" γίνονται "κεκλεισμένων των θυρών". Ο λόγος που τα "παιχνίδια του γιατρού" ονομάζονται έτσι είναι για να νομιμοποιηθούν κατά κάποιον τρόπο στη συνείδηση των άλλων. Γιατί ο γιατρός έχει κάθε δικαίωμα να εξετάζει το σώμα και μάλιστα σε οποιοδήποτε σημείο του. Προφανώς, τα παιδιά αντιλαμβάνονται ότι αυτές οι έρευνες τους έχουν έναν αυστηρά ιδιωτικό χαρακτήρα. Τα ίδια τα παιδιά, βέβαια, δεν έχουν αναστολές, αλλά, παρατηρώντας την αντίδραση των γονιών τους, επηρεάζονται και έτσι αναπτύσσεται μέσα τους το αίσθημα της ντροπής.
Πηγή: Το παιδί μου κι εγώ.
Παίζουν το "γιατρό"-Μαθαίνουν το σώμα τους.