Τίποτε δε θα επιτρέψει στο παιδί σας να μιλήσει καλύτερα για τη χαρά, τις ανησυχίες, τα υπαρξιακά του ερωτήματα, σε σχέση με την άφιξη ενός μωρού στο σπίτι, από το να βιώσει την εμπειρία του μέσω ενός άλλου παιδιού και συγκεκριμένα μιας ιστορίας που σχετίζεται με την απόκτηση ενός δεύτερου μωρού σε μια οικογένεια (Υπάρχουν αρκετά βιβλία στο εμπόριο). Αυτό που δεν τολμάει να σας εμπιστευτεί άμεσα, για να μη σας στενοχωρήσει, μπορεί να το εκφράσει εύκολα, μιλώντας για το παιδί της ιστορίας που θα του διαβάσετε, ένα παιδί ξένο για την οικογένεια, αλλά φορέα ίδιων συναισθημάτων με τα δικά του. Διαβάζοντας μαζί την ιστορία, έχετε την ευκαιρία να προκαλέσετε πολλές ερωτήσεις από το παιδί σας. Στις ερωτήσεις αυτές θέλουμε να σας βοηθήσουμε να απαντήσετε, ακόμα κι αν περιλαμβάνουν ένα μέρος μυστηρίου, για το οποίο δεν μπορείτε να δώσετε όλες τις διευκρινήσεις.
Η ιστορία που θα επιλέξετε θα προκαλέσει αυτόματα ερωτήσεις, αν τη διαβάσετε με τρυφερότητα και κατανόηση. Όταν η απάντηση σας σας φαίνεται ανακριβής, μην ανησυχείτε, αν το παιδί δε σας ζητάει περισσότερες λεπτομέρειες: Αυτά που του είπατε του αρκούν. Αντίθετα, αν από την απάντηση σας προκύψει μια καινούργια ερώτηση, μπορείτε να προχωρήσετε στις εξηγήσεις σας. Αλλά αν σας ζητήσει να του δείξετε πως μπαίνει το "σποράκι", πρέπει να του απαντήσετε με αιδώ.
Πως φτιάχνονται τα μωρά;
Το παιδί δεν θα σας κάνει, ίσως, την ερώτηση από την πρώτη ανάγνωση της ιστορίας, αλλά όταν του πείτε την ιστορία για τρίτη ή τέταρτη φορά.
- Όταν ένα παιδί ανάμεσα στα τρία και τα οκτώ χρόνια ζητάει να μάθει πως γίνονται τα μωρά, δεν αναζητάει τεχνικές απαντήσεις για τη σεξουαλικότητα, αλλά, μάλλον, εξηγήσεις ως προς τη γονιμοποίηση. Η έννοια του έρωτα είναι, φυσικά, θεμελιώδης: "Στη διάρκεια μιας αγκαλιάς, το σποράκι του μπαμπά συναντάει το ωάριο, ένα είδος μικρού αυγού, που βρίσκεται στην κοιλιά της μαμάς".
- Με αυτή την ένωση των δύο γονιών θα αναπτυχθεί ένα μικροσκοπικό μωρό, που το λένε "έμβρυο" και που θα γεννηθεί μετά από εννέα μήνες. Το μελλοντικό μωρό εγκαθίσταται στο σάκο για μωρά, που είναι μέσα στην κοιλιά της μαμάς.
Αν περιμένετε μωρό.
Εννέα μήνες είναι μεγάλο χρονικό διάστημα για ένα παιδάκι. Αν του κάνετε επίσημες δηλώσεις από πολύ νωρίς, το παιδί θα έχει την εντύπωση του εξωπραγματικού: Τελικά, αυτό το μωρό, που δεν έρχεται, θα του φανεί τελείως ξένο. Καλύτερα να περιμένετε μέχρι να γίνει εμφανής η εγκυμοσύνη σας, για να την ανακοινώσετε στο μεγάλο σας παιδί. Στο μεταξύ, όμως, δεν πρέπει να λέτε μυστικά, να ψιθυρίζετε, προσπαθώντας να του κρύψετε την κατάσταση σας, γιατί το παιδί, με την πολύ ιδιαίτερη ευαισθησία του, μερικές φορές καταλαβαίνει πριν από εσάς, ότι περιμένετε μωρό. Έτσι, οι ψίθυροι, τα μυστικά, τα τηλεφωνήματα και οι κλειστές πόρτες κινδυνεύουν να δώσουν ένα αρνητικό νόημα στην αναμονή του μωρού. Φερθείτε όσο πιο φυσικά μπορείτε, μιλάτε για το μωρό μπροστά στο παιδί σας, απαντάτε στις ερωτήσεις του.
Πρέπει να βάλετε το παιδί να συμμετέχει, να το πάρετε μαζί σας στο υπερηχογράφημα;
Όλα εξαρτώνται από την ευαισθησία του κι από τη δική σας. Η εγκυμοσύνη είναι δική σας υπόθεση, εσάς των γονιών, και όχι δική του. Πράγματι, η απόφαση να κάνετε μωρό προκύπτει από τη δική σας επιλογή ως γονείς κι από την υπευθυνότητα σας ως ενήλικες. Δεν κάνουμε μωρό, επειδή το ζητάει το μεγάλο παιδί, αλλά επειδή το επιθυμούμε εμείς οι γονείς. Η παρουσία του μεγάλου στο υπερηχογράφημα του επιτρέπει, όπως και στον πατέρα, να συνειδητοποιήσει καλύτερα την παρουσία του μελλοντικού μωρού. Αλλά, βέβαια, θα παραμείνει μια διάσταση μυστηρίου, γιατί το υπερηχογράφημα δεν είναι παρά ένα σύννεφο ζωής στα μάτια του μη ειδικού, κι αυτό είναι πολύ καλό. Αν το κυοφορούμενο μωρό έχει ιδιαιτερότητα, μια παθολογία, πρέπει να πείτε την επιστημονική αλήθεια στο παιδί σας, σαν να του μιλάτε για κα΄τι άγνωστο. Γιατί τα μικρά μαντεύουν τις ανησυχίες μας και τα υπονοούμενα, που τα εντυπωσιάζουν περισσότερο από τις πραγματικότητες, ακόμα και τις πιο πολύπλοκες.
Πρέπει να ρωτήσουμε το παιδί, αν προτιμάει αδερφό ή αδερφή;
Είναι ένα παιχνίδι, στο οποίο επιδίδονται ευχαρίστως οι γονείς, οι συγγενείς και οι φίλοι. Εμείς, έχουμε μια επιφύλαξη ως προς αυτή την ερώτηση: Το φύλο του παιδιού που θα γεννηθεί δεν εξαρτάται κατά κανένα τρόπο από την επιθυμία του μεγαλύτερου. Κάνοντας την ερώτηση είναι σαν να θεωρείτε το παιδί παντοδύναμο, λες και η επιθυμία του θα είχε τον παραμικρό ρόλο στο φύλο του μωρού. Αν κάποιος φίλος ρωτήσει το παιδί τι φύλο θέλει να έχει το μωρό, μη διστάσετε να παρέμβετε, λέγοντας πως δεν θα διαλέξει ούτε το παιδί, ούτε εσείς, αλλά η φύση.
Τι θα πείτε στο παιδί, αν θέλει, οπωσδήποτε, αγοράκι (ή κοριτσάκι);
Είναι σημαντικό να του πείτε πόσο πολύ κατανοείτε, ότι μπορεί κανείς να θέλει ένα παιδί συγκεκριμένου φύλου. Μπορείτε, ακόμα, να του εξομολογηθείτε τι προτιμούσατε εσείς, όταν γεννήθηκε αυτό το ίδιο. Αλλά το σημαντικό είναι το πρόσωπο που θα έρθει, περισσότερο από το φύλο του. Τέλος θα πρέεπι να απολαύσουμε την τεράστια έκπληξη, που μας περιμένει.
Πως θα βοηθήσετε το παιδί να αποδεχτεί, ότι πρέπει να μοιραστεί τους γονείς του;
- Πρέπει ήδη να συνειδητοποιήσετε, εσείς οι γονείς, πως κάθε παιδί έχει μια μοναδική θέση στη ζωή σας. Δεν τίθεται θέμα μοιρασιά, αλλά νέων κεφαλαίων στη θαυμαστή μοίρα της οικογένειας σας. Κάθε παιδί θα είναι πάντα μοναδικό για σας και θα έχει μια μοναδική θέση στην καρδιά των γονιών του. Επειδή εσείς οι ίδιοι το πιστεύετε αυτό, τα λόγια σας, θα κάνουν το παιδί να νιώσει ασφάλεια.
- Η προοπτική, ότι θα μοιραστέι το δωμάτιο του, τα παιχνίδια του, δεν πρέπει να παρουσιαστεί πρόωρα στο παιδί σας: Το μωρό, που θα γεννηθεί, θα είναι τόσο μικροσκοπικό, τόσο εξαρτώμενο από τους γονείς για τις ζωτικές του ανάγκες! Θα αρχίσει τη ζωή του στο δωμάτιο των γονιών, κι όταν θα πάει στο παιδικό δωμάτιο, θα είναι ακόμα πολύ μικρό, για να παίζει τα ίδια παιχνίδια με το μεγάλο του αδερφάκι. Αυτό θα έχει την ευκαιρία να γνωριστεί με το νεοφερμένο, πολύ πριν εμφανιστεί η ιδέα της μοιρασιάς.
Δεν θα είναι αμέσως σύντροφος στα παιχνίδια, ούτε φίλος.
Είναι σημαντικό να εξηγήσετε στο μεγάλο πόσο ανίσχυρο και εξαρτημένο από σας, για όλες του τις ανάγκες, θα είναι το μωρό που θα γεννηθεί. Δεν πρέπει να διστάσετε να αποκαλύψετε τη "σχετική ανικανότητα" του νεογέννητου: "Δεν ξέρει να κάνει τίποτα, δεν μπορεί να μιλήσει, να περπατήσει, να μείνει καθαρό, να φάει μόνο του, δεν μπορεί να παίξει, ούτε να έχει φίλους....". Έτσι το μεγάλο θα θέλει να προστατέψει αυτό το τόσο αδύναμο μικρό, θα παραδεχτεί ότι έχει το δικαίωμα να κοιμάται στο δωμάτιο των γονιών, ενώ αυτό θα μείνει στο δικό του. Πρέπει να του πείτε πως είστε περήφανοι για όλα αυτά που γνωρίζει ήδη να κάνει. Θα αποφύγετε έτσι τη μείωση, που θα αισθανθεί από τον χωρίς όρια θαυμασμό για το μικρό μωρό. Αν πείτε ότι ελπίζετε πως το μωρό θα μάθει όλα όσα το μεγάλο ήδη ξέρει, αυτό θα δώσει αξία στο μεγάλο παιδί και θα το κάνει να προσέχει πολύ τις ανάγκες του μικρού.
Η άφιξη του νεογέννητου μπορεί να επιφέρει διαφορετικές αντιδράσεις, ανάλογα με την ηλικία του μεγάλου σας.
- Πριν την ηλικία των τεσσάρων χρόνων, το νεογέννητο γίνεται αντιληπτό σας εισβολέας, που παίρνει ένα μέρος της μητέρας.
- Μεταξύ τεσσάρων και δώδεκα χρόνων, το παιδί έχει την τάση να φροντίζει το μωρό μαζί σας και θα το αντιμετωπίζει πολύ λιγότερο σαν αντίπαλο.
Το μεγάλο θα ζηλέψει οπωσδήποτε;
Μάθετε πως η ζήλια είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα, που αποτελεί μέρος της ζωής. Βιώνοντας την ως παιδί, το ανθρώπινο πλάσμα προετοιμάζεται για τις αντιπαλότητες, που θα υποστεί στην ενήλικη ζωή του. Ένα μοναχοπαίδι έχει μια τεχνητή άποψη για τη ζωή, για τις έχθρες, για τις ματαιώσεις της. Όταν θα βρεθεί αντιμέτωπο με τους άλλου, κινδυνεύει να δυσκολευτεί να υπομείνει τις δυσκολίες της ομαδικής ζωής. Αντίθετα, το παιδί που μαθαίνει να ελέγχει το συναίσθημα της ζήλιας του, να διαπραγματεύεται τη μοιρασιά, θα υποφέρει λιγότερο στο σχολείο και στην κοινωνία, από τις αναπόφευκτες αδικίες.
Το παιδί σας δεν πρέπει να πλήττει στη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας.
Διαφορετικά, θα γίνει γκρινιάρικο. Πρέπει, λοιπόν, να βρείτε δραστηριότητες, που δεν σας κουράζουν: Να ζωγραφίζετε, να παίζετε με πλαστελίνη, να του διαβάζετε ιστορίες.... Συγγενείς και φίλοι μπορούν, επίσης, να σας βοηθήσουν: Τι καλύτερο από τις γιαγιάδες και τους παππούδες, που πάνε το παιδί στην παιδική χαρά, για να πάρετε έναν υπνάκο!
Συμπερασματικά:
Μην πείτε: "Το καημένο! Περιμένω δεύτερο μωρό!" Πειστείτε, ότι η διεύρυνση της οικογένειας σας είναι η μεγαλύτερη πηγή ζωτικότητας για το μεγάλο σας παιδί, όπως και για εσάς. Εκείνο δεν θα μείνει μοναχοπαίδι, με αποτέλεσμα να έχει μια τεχνητή οπτική για τη ζωή.
Πηγή: Σειρά "Ζω και μαθαίνω!"
"Η μαμα του Πέτρου περιμένει μωρό"
Εκδόσεις Λ. Παπαγιάννης & Φ. Καϊάφας
Έγκυος στο δεύτερο; Προετοιμασία του πρωτότοκου παιδιού για το νέο μωρό στην οικογένεια.