«Homeschooling»: Μια λύση για την παιδεία;

Του ΤΑΚΗ ΜΙΧΑ (www.tmichas.wordpress.com)

Ανεξάρτητα από το πώς αξιολογεί κανείς τις επιμέρους προτάσεις της επιτροπής του καθ. Θάνου Βερέμη για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το γεγονός είναι ότι οι προτάσεις παραμένουν στον χώρο της παραδοσιακής κρατοκεντρικής περί παιδείας αντίληψης.

Αφ’ ενός εξακολουθεί να διατηρείται η παραδοσιακή αντίληψη σύμφωνα με την οποία παιδεία σημαίνει τον δωδεκαετή υποχρεωτικό εγκλεισμό των νέων στα δημοτικά, γυμνάσια και Λύκεια. Αφ’ ετέρου διατηρείται το αποκλειστικό προνόμιο του κράτους να καθορίζει όχι μόνο το περιεχόμενο της παιδείας αλλά και τους ρυθμούς με τους οποίους το παιδί θα πρέπει να μάθει την ύλη.

Με άλλα λόγια, οι προτάσεις της επιτροπής Βερέμη δεν λύνουν κανένα από τα προβλήματα που έχουν οδηγήσει την παιδεία στην Ελλάδα στα σημερινά της χάλια. Ούτε συνάδουν με τη σύχρονη εποχή. Το μοντέλο της ιδρυματικής μαζικής εκπαίδευσης που προτείνει ο κ. Βερέμης αντανακλά τις απαιτήσεις της Βιομηχανικής Επανάστασης και όχι τη σημερινή εποχή του pc, του online learning, του ipod και του MySpace.

Η εναλλακτική

Μια ενδιαφέρουσα και πολλά υποσχόμενη παιδαγωγικά εναλλακτική λύση είναι το Homeschooling («εκπαίδευση στο σπίτι»). Εδώ την οργάνωση της εκπαίδευσης των παιδιών αναλαμβάνουν οι γονείς και η εκπαίδευση γίνεται είτε στα διάφορα σπίτια είτε σε εργαστήρια (για το μάθημα π.χ. της χημείας) τα οποία νοικιάζουν.

Την εκπαίδευση μπορεί να την παρέχουν είτε οι ίδιοι οι γονείς είτε εκπαιδευτικοί που προσλαμβάνονται από τους γονείς. Μια άλλη λύση που χρησιμοποιείται σε ολοένα μεγαλύτερο βαθμό είναι η online εκπαίδευση υπό από την καθοδήγηση ενός ενήλικα. Υπάρχουν αναλυτικά πακέτα οδηγιών με διάφορα συστήματα «κατ’ οίκον» εκπαίδευσης από τα οποία μπορούν να διαλέξουν οι γονείς εκείνο που ταιριάζει περισσότερο στις ικανότητες και την προσωπικότητα του παιδιού τους. Φυσικά το σύστημα βρίσκεται υπό από την επίβλεψη των Αρχών κάθε πολιτείας έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι τα παιδιά μαθαίνουν τη διδακτέα ύλη.

Ο τρόπος αυτός εκπαίδευσης γνωρίζει τεράστια άνθηση στις ΗΠΑ -όπου τα προβλήματα της δημόσιας εκπαίδευσης έχουν πολλά κοινά σημεία με την περίπτωση της Ελλάδας.

Το 1970 15 χιλιάδες παιδιά παρακολουθούσαν στις ΗΠΑ το homeschooling. Το 1990 ο αριθμός είχε αυξηθεί στις 500 χιλ., το 1999 σε 850 χιλ., το 2003 σε 1,1 εκατομ. και το 2006 σε 2.4 εκατ.!

Τα πλεονεκτήματα του homeschooling είναι προφανή. Το παιδί μαθαίνει σε ένα οικείο και ευχάριστο περιβάλλον μαζί με τους φίλους, γείτονες ή συγγενείς του κάνοντας μάξιμουμ χρήση του χρόνου του και αποφεύγοντας τη δαπάνη χρόνου σε άσκοπες μετακινήσεις. Ομως το πιο σημαντικό είναι ότι ο ρυθμός της εκπαίδευσης προσαρμόζεται στις ικανότητες και τα ενδιαφέροντα του μαθητή -και όχι το αντίστροφο, όπως γίνεται σήμερα στην παραδοσιακή εκπαίδευση.

Οπως δείχνουν διάφορες έρευνες, σε όλα τα τεστ οι επιδόσεις των παιδιών του homeschooling είναι καλύτερες απ’ αυτές των παιδιών που ακολουθούν την παραδοσιακή εκπαίδευση. Ετσι π.χ. στις εξετάσεις SAT (κάτι αντίστοιχο με τις Πανελλήνιες) η βαθμολογία των παιδιών που εκπαιδεύονται στο σπίτι υπερβαίνει κατά 20% περίπου τον μέσο όρο.

Τα τεστ

Ομως η υπεροχή του homeschooling δεν εντοπίζεται μόνο στα εκπαιδευτικά αποτελέσματα. Βρίσκεται επίσης και στην κοινωνικοποίηση. Κατ’ αρχάς, όπως δείχνουν διάφορα ψυχολογικά τεστ, τα παιδιά του homeschooling έχουν πολύ μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση σε σχέση με τα υπόλοιπα. Επίσης, μια έρευνα που έκανε το 2003 το Εθνικό Ιδρυμα Εκπαίδευσης των ΗΠΑ έδειξε ότι το 71% των αποφοίτων του homeschooling δραστηριοποιείται σε κοινοτικές δραστηριότητες σε σχέση με μόνο 31% των παιδιών από παραδοσιακά σχολεία. Επίσης, οι νέοι που έχουν εκπαιδευτεί στο σπίτι ψηφίζουν συχνότερα στις εκλογές σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Τα τελευταία 5 έτη το 76% των παιδιών από το homeschooling ψήφισαν σε διάφορες εκλογές, ενώ ο μέσος όρος για τον υπόλοιπο πληθυσμό ήταν 29%.

Το homeschooling επιλέγεται από γονείς που έχουν άποψη για την εκπαίδευση των παιδιών τους. Πρόκειται κυρίως είτε για θρησκευόμενους που θεωρούν ότι τα παραδοσιακά σχολεία προωθούν αξίες τις οποίες δεν συμμερίζονται, είτε για άτομα με παρελθόν στα κοινόβια των χίπις της δεκαετίας του ‘60 που και αυτοί δεν συμμερίζονται τις αξίες και τη φιλοσοφία του παραδοσιακού σχολείου. Ακόμα, είναι αυτονόητο ότι ένας τουλάχιστον από τους γονείς θα πρέπει να έχει τον χρόνο και τη διάθεση να ασχοληθεί σοβαρά με την εκπαίδευση των παιδιών.

Πάντως, είναι εκπληκτικό ότι στην Ελλάδα οι «προοδευτικές δυνάμεις» (στον βαθμό που ο όρος αυτός έχει νόημα στα Βαλκάνια…) εξακολουθούν να υποστηρίζουν την παραδοσιακή μορφή οργάνωσης της παιδείας στις μαζικές κρεατομηχανές που κατ’ ευφημισμό ονομάζονται «εκπαιδευτικά ιδρύματα». Ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς ότι ο ήρωας του χώρου Τσε Γκεβάρα ήταν προϊόν homeschooling. Για πρώτη φορά ο γιατρός Τσε πήγε σχολείο όταν ήταν 13. Μέχρι τότε την παιδεία του την είχε αναλάβει η μητέρα του στο σπίτι. 

Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ